Ngày 21/7 vừa qua, Mỹ đã yêu cầu Trung Quốc đóng cửa Tổng lãnh sự quán của nước này tại Houston trong vòng 72 giờ, với lý do là các nhà ngoại giao Trung Quốc đã hỗ trợ quân đội hoạt động gián điệp và cố gắng đánh cắp các nghiên cứu khoa học của Mỹ, theo báo New York Times (NYT).
Trong bối cảnh mối quan hệ giữa hai nước Mỹ-Trung vốn đã "cơm không lành, canh chẳng ngọt", động thái trên của Washington đã khiến căng thẳng giữa hai bên càng thêm leo thang. Trung Quốc đã ngay lập tức có phản ứng mạnh mẽ, tuyên bố động thái của Washington là bất hợp pháp và thề sẽ trả đũa tương xứng.
Trong một thông cáo được đưa ra sau đó, Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết việc Tổng lãnh sự quán Trung Quốc bị yêu cầu đóng cửa là đòn đáp trả của Mỹ trước tình trạng Trung Quốc liên tục có hành vi vi phạm chủ quyền, bao gồm các "hoạt động gián điệp bất hợp pháp và các chiến dịch gây ảnh hưởng rất lớn".
Liên quan đến vụ việc nói trên, phát biểu tại cuộc họp báo ngày 22/7 tại thủ đô Copenhagen của Đan Mạch, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo cho biết việc công dân Trung Quốc đánh cắp tài sản trí tuệ của Mỹ đã trở thành một vấn đề dai dẳng.
"Chúng tôi đang đặt ra những kỳ vọng rõ ràng về cách Trung Quốc hành xử. Và nếu họ tiếp tục sai phạm, thì chúng tôi sẽ thực hiện các biện pháp bảo vệ người dân Mỹ, bảo vệ an ninh quốc gia, nền kinh tế và việc làm của Mỹ", Ngoại trưởng Pompeo khẳng định.
Tổng lãnh sự quán Trung Quốc tại Houston. Ảnh: EFE-EPA
Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ: Tổng lãnh sự quán Houston là "trung tâm tình báo"
Trong khi thông cáo của Bộ Ngoại giao chỉ đề cập tới một số "vi phạm" nói chung của Trung Quốc, thì trợ lý Ngoại trưởng Mỹ David Stilwell - quan chức đứng đầu phụ trách khu vực Đông Á của Bộ Ngoại giao Mỹ - đã trực tiếp cáo buộc Tổng lãnh sự quán Trung Quốc tại Houston là "trung tâm tình báo" của quân đội nước này, theo báo Bưu điện Hoa Nam Buổi sáng (SCMP).
Cụ thể, trong cuộc phỏng vấn với báo NYTimes, ông Stilwell nói rằng quân đội Trung Quốc (PLA) "đã gửi sinh viên cả công khai và bí mật tới các trường đại học Mỹ để học những kiến thức giúp [Trung Quốc] thúc đẩy lợi thế chiến tranh của họ trên thương trường và những linh vực khác. Và trung tâm của các hoạt động này chính là Tổng lãnh sự Trung Quốc tại Houston".
Bên cạnh đó, ông Stilwell cũng cáo buộc Tổng lãnh sự Trung Quốc tại Houston và các nhà ngoại giao Trung Quốc gần đây đã tham gia vào một hoạt động "đáng ngờ" tại sân bay quốc tế Houston, nơi họ hỗ trợ đưa công dân Trung Quốc về nước trên chuyến bay hồi hương.
NYT dẫn lời ông Stilwell cho biết hãng hàng không Air China - đơn vị tổ chức các chuyến bay hồi hương đặc biệt cho công dân Trung Quốc giữa bối cảnh đại dịch COVID-19, đã giữ các giấy tờ có ngày sinh giả của các nhà ngoại giao.
Đại sứ quán Trung Quốc tại Washington và Air China đều không phản hồi trước yêu cầu bình luận của báo giới. Phía Bộ Ngoại giao Mỹ cũng không đưa ra thêm thông tin để làm rõ về cáo buộc của ông Stilwell liên quan tới "hoạt động đáng ngờ" của các nhà ngoại giao Trung Quốc ở sân bay Houston.
Việc Mỹ yêu cầu Trung Quốc đóng cửa Tổng lãnh sự tại Houston đã đánh dấu mức leo thang nghiêm trọng hơn trong mối quan hệ của hai nước Mỹ-Trung Quốc, khi căng thẳng giữa hai quốc gia này vốn đã sôi sục vì nhiều vấn đề như Tân Cương, luật an ninh quốc gia mới dành cho Hồng Kông, hay vấn đề Biển Đông...
Đối với tuyên bố trả đũa của Bắc Kinh, các nhà phân tích dự đoán rằng nước này sẽ đi nước cờ tương ứng: đóng cửa 1 trong 5 lãnh sự quán của Mỹ tại Trung Quốc.
Ông James Green, người từng là nhà ngoại giao của Mỹ tại Bắc Kinh, cho rằng Trung Quốc có thể sẽ lựa chọn việc yêu cầu đóng cửa lãnh sự quán Mỹ tại Vũ Hán - cơ sở ngoại giao nhỏ nhất và mới nhất của Mỹ tại Trung Quốc.
Mời quý độc giả theo dõi chúng tôi trên MXH Lotus: