Thay đổi tại Manbij
Theo lệnh của tổng thống Mỹ Donald Trump, binh sĩ Mỹ đang triển khai kế hoạch rút lui khỏi Syria. Tuy nhiên, đây cũng là thời điểm nhiều cư dân sinh sống tại đất nước này lo sợ khoảng trống do quân đội Mỹ tạo ra sẽ trở thành lời mời gọi tới các lực lượng khác tại Syria, gây ra những cuộc giao tranh đẫm máu hơn nữa.
Hiện tại, quân chính phủ Syria đã được triển khai gần kề Manbij trong khi Thổ Nhĩ Kỳ cũng tổ chức cuộc tiến công về vùng biên giới của người Kurd.
Quân đội Mỹ đã đóng quân tại Manbij từ sau khi tiêu diệt lực lượng Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) tại đây trong năm 2016.
Cách biên giới Thổ Nhĩ Kỳ 30km, khu vực này là điểm trọng yếu trên bản đồ giao tranh của nội chiến Syria, gần ngã rẽ của ba khối lãnh thổ - tương ứng với tầm ảnh hưởng của ba quốc gia lớn là Nga, Thổ Nhĩ Kỳ và Mỹ, tính tới thời điểm hiện tại.
Trong khi lính Mỹ vẫn chưa rời đi hẳn, sự ảnh hưởng từ quyết định của ông Trump đã bắt đầu có những biểu hiện rõ nét tại Manbij.
Quân đội Thổ Nhĩ Kỳ tại vùng ngoại ô Manbij ngày 29/12. Ảnh: Reuters
Quân chính phủ Syria do Nga hậu thuẫn đã lần đầu tiên tiến vào vùng ngoại ô hôm 28/12 theo lời mời của quân đội người Kurd - với e ngại rằng sự rút lui của Mỹ có thể sẽ mở đường cho cuộc tấn công của Thổ Nhĩ Kỳ nhằm vào Đơn vị Bảo vệ Nhân dân người Kurd (YPG).
"Chúng tôi đã sống trong sợ hãi trong những ngày vừa qua. Chúng tôi không biết chuyện gì đang xảy ra và ai sẽ tiến vào thành phố," Ismail Shaalan - 41 tuổi, một người dân tị nạn sống tại Manbij sau khi trốn chạy khỏi cuộc giao tranh tại khu vực Aleppo hơn 2 năm trước - cho biết.
"Đó sẽ là người Thổ Nhĩ Kỳ hay người Syria?"
Ông Trump cho biết cuộc rút lui sẽ tiến hành trong thời gian dài. Hiện tại, vẫn có thể nhìn thấy các phi cơ và máy bay trực thăng của liên quân do Mỹ dẫn đầu trên bầu trời Manbij.
Các binh sĩ địa phương cùng các lực lượng nổi dậy do Mỹ hậu thuẫn đã đóng quân tại thành phố này từ năm 2016. Ủy ban Quân sự Manbij vẫn thực hiện các cuộc tuần tra thông thường vào ngày 29/12. Binh sĩ đội mũ beret đỏ và đeo súng AK-47.
"Chúng tôi đã sống sót qua cuộc chiến. Chúng tôi sẽ không bao giờ thấy điều gì đáng sợ hơn IS được nữa," Abu Hamze, 43 tuổi, bày tỏ.
"Nhưng chúng tôi vẫn rất sợ hãi. Tình hình đang rất rối ren".
Manbij đã "đổi chủ" ba lần kể từ khi cuộc nội chiến Syria nổ ra năm 2011. Quân nổi dậy Syria đã cướp khu vực này từ chính quyền của tổng thống Syria Bashar al-Assad trước khi Manbij rơi vào tay của IS. Nhóm khủng bố đã khẳng định vùng lãnh thổ này là một phần trong "vương quốc" của chúng.
Video lực lượng quân sự Thổ Nhĩ Kỳ tiến vào Manbij chuẩn bị tấn công dân quân người Kurd
Năm 2016, IS bị Lực lượng Dân chủ Syria (SDF) đánh bật khỏi Manbij. Từ đó tới nay, SDF đóng quân tại Manbij, khiến Thổ Nhĩ Kỳ nổi giận và cho rằng các nhóm YPG ở miền Bắc Syria là mối đe dọa an ninh quốc gia.
Quân đội Thổ Nhĩ Kỳ và quân đội Mỹ đã bắt đầu các cuộc tuần tra chung tại Manbij từ hồi tháng 11 nhằm đảm bảo những lo ngại an ninh của Ankara.
Triển khai quân đội Syria
Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan hôm 28/12 tuyên bố Thổ Nhĩ Kỳ sẽ không đả động gì tới Manbij nữa nếu "nhóm khủng bố [YPG]" rời khỏi.
Theo Ankara, YPG và Đảng Lao động người Kurd (PKK) là một. Theo phía Thổ Nhĩ Kỳ, PKK đã gây ra những cuộc bạo loạn kéo dài suốt 34 năm qua tại đất nước này. Thổ Nhĩ Kỳ đã cam kết sẽ tiêu diệt toàn bộ YPG với sự hỗ trợ của các phiến quân nổi dậy Syria.
Ông Erdogan cho biết Thổ Nhĩ Kỳ sẽ không vội vã thực hiện những chiến dịch này.
Bất ngờ và tuyệt vọng sau quyết định của ông Trump, YPG đã kêu gọi Damascus tới bảo vệ Manbij.
Ít lâu sau, quân đội Syria cho biết đã triển khai binh sĩ tới Manbij để đảm bảo an ninh "cho toàn bộ người dân Syria và những lực lượng khác tại đây".
Một nguồn tin quân sự tại Ủy ban Quân sự Manbij cho biết các cuộc thảo luận với chính phủ Syria đã đi tới sự đồng thuận về việc ngăn chặn "hành vi của Thổ Nhĩ Kỳ tại Manbij".
Sự can thiệp của quân đội Syria tại Manbij tới nay vẫn chỉ mang tính "bộ phận", và hoạt động của chính phủ ông Assad tại đây sẽ ít nhiều liên quan tới sự hiện diện của quân đội Mỹ.
Khi được hỏi liệu chính quyền Syria có thu hồi quyền điều hành tại Manbij hay không, nguồn tin cho hay: "Các hội đồng sẽ được thành lập để quyết định về quyền điều hành thành phố".
Câu hỏi liệu chính phủ Syria có chiếm lại Manbij hay không mang tầm quan trọng đặc biệt đối với nhiều người dân trong thành phố. Một lý do lớn được đặt ra là nỗi lo ngại phải gia nhập quân chính phủ. Tuy nhiên, phần lớn người dân vẫn cho rằng sống dưới sự điều hành của ông Assad vẫn tốt hơn là bị Thổ Nhĩ Kỳ tấn công.
Thêm vào đó, nếu chính phủ Syria giành lại quyền kiểm soát khu vực người Kurd, thì về cơ bản Syria đã "kết thúc" cuộc nội chiến dai dẳng giữa chính quyền, các lực lượng nổi dậy và quân khủng bố.
"Mọi người đều sợ hãi. Tôi sẽ không ở lại đây nếu SDF rời đi. Tôi sẽ đi cùng SDF tới bất cứ nơi nào. Chúng tôi đã quen với họ và chúng tôi cảm thấy an toàn dưới quyền điều hành của họ," Hussein Khalaf, một người buôn hoa quả ở Manbij, nói.
Yasser Abdulaziz - 31 tuổi, dân tị nạn từ Aleppo tới Manbij - cho biết anh đã quá mệt mỏi với chiến tranh và không muốn phải di cư một lần nào nữa.
"Nếu tôi phải chọn giữa quân đội Thổ Nhĩ Kỳ và quân đội Syria, tôi chắc chắn sẽ chọn quân Syria. Suy cho cùng, chúng tôi vẫn là người một nước," anh nói.