Strait Times dẫn nguồn quan chức Mỹ cho biết, Bộ Chỉ huy Thái Bình Dương của Mỹ đã lên lịch trình tuần tra biển Đông, trong đó hoạt động tự do hàng hải (FONOP) sẽ diễn ra 2-3 lần trong vòng vài tháng tới.
Đây là lần đầu tiên Mỹ xây dựng kế hoạch tuần tra ở vùng biển này.
Trung Quốc từng gọi các hoạt động FONOP mà Mỹ thực hiện trước đây là gây hấn. Tính đến thời điểm này, Washington đã thực hiện 3 chuyến FONOP dưới thời ông Trump và 4 chuyến dưới thời ông Obama.
Ngày 2/7 vừa qua, Trung Quốc đã phản ứng gay gắt đối với hoạt động tuần tra của Mỹ khi tàu khu trục USS Stethem đi vào vùng biển trong phạm vi 12 hải lý của đảo Tri Tôn thuộc quần đảo Hoàng Sa (của Việt Nam).
Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã ra thông cáo nói rằng, tàu khu trục Mỹ đã "đi qua vùng biển chủ quyền của Trung Quốc" và cho hay, "Trung Quốc đã triển khai tàu quân sự và máy bay chiến đấu để cảnh báo Mỹ.
Tuy nhiên, Đô đốc Harry Harris, tư lệnh Bộ chỉ huy Thái Bình Dương, lại công khai ủng hộ việc tăng cường tiến hành các hoạt động tự do hàng hải.
Ngày 25/5, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Lê Thị Thu Hằng nhấn mạnh, Việt Nam có đầy đủ cơ sở lịch sử và pháp lý để khẳng định chủ quyền đối với hai quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa, phù hợp với quy định của luật pháp quốc tế:
"Là một quốc gia ven Biển Đông và là một thành viên của Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS), lập trường nhất quán của Việt Nam là tất cả các quốc gia được hưởng quyền tự do hàng hải và hàng không, phù hợp với các quy định của luật pháp quốc tế, đặc biệt UNCLOS".