Trước đó, một báo cáo điều tra của hãng tin AP đã lần theo dấu vết các lô hàng cá hồi, mực và cá tuyết do lao động Triều Tiên chế biến ở Trung Quốc, sau đó xuất hiện trên các quầy hàng ở Mỹ, bao gồm trong các chuỗi siêu thị lớn như Walmart hay ALDI.
Công nhân Triều Tiên trong các nhà máy Trung Quốc không được rời khỏi cơ sở sản xuất và nhận được một phần tiền lương, trong khi phần còn lại được chuyển thẳng về cho chính phủ Triều Tiên.
Theo AP, điều này có nghĩa là người tiêu dùng Mỹ mua hải sản nhập khẩu từ Trung Quốc có khả năng đã "tài trợ vô tình" cho chương trình phát triển tên lửa và vũ khí hạt nhân của Triều Tiên.
CBP ra thông cáo báo chí ngày 5/10, cho biết cơ quan này đang đánh giá lại các thông tin từ AP, và nếu thông tin chính xác thì "sẽ áp đặt mọi hoạt động hành pháp cần thiết và cấm hàng hóa nhập khẩu một cách phù hợp". Một số công ty Mỹ bị cho là tiêu thụ hàng hóa do lao động Triều Tiên sản xuất cũng khẳng định sẽ điều tra các mối liên hệ với nhà cung cấp.
Một phát ngôn viên của Hội đồng an ninh quốc gia (NSC) thuộc Nhà Trắng nói, việc chính phủ Triều Tiên đưa nguồn lao động ra nước ngoài đã nhấn mạnh thêm lý do Mỹ phải thúc đẩy các lệnh cấm đối với công nhân Triều Tiên.
Phát ngôn viên này kêu gọi tất cả các quốc gia cần cấm doanh nghiệp của mình sử dụng lao động Triều Tiên.
Trung Quốc là một trong những nước thỏa hiệp với đề nghị của Mỹ. Bắc Kinh đã ra lệnh cấm nhập khẩu hải sản Triều Tiên, và tuyên bố không tiếp nhận thêm lao động Triều Tiên kể từ năm sau.
AP cho biết, trong khi Triều Tiên đối mặt hàng loạt lệnh cấm vận về các mặt hàng xuất khẩu, nước này đang gửi hàng chục ngàn lao động ra khắp thế giới. Lực lượng này mang về nguồn thu từ bất cứ đâu vào khoảng 200 đến 500 triệu USD mỗi năm. Khoản tiền này được cho là đóng góp đáng kể cho chương trình hạt nhân của Bình Nhưỡng, mà chính phủ Hàn Quốc ước tính là tiêu tốn hơn 1 tỉ USD.
Ảnh các cố lãnh đạo Triều Tiên Kim Nhật Thành và Kim Jong Il được treo trong phòng công nhân Triều Tiên ở thành phố Hunchun, Trung Quốc, ngày 4/9/2017 (Ảnh: AP)
Nghị sĩ Mỹ muốn tăng sức ép lên Trung Quốc
Người Triều Tiên làm việc trong công trường xây dựng ở các nước vùng Vịnh, đóng tàu ở Ba Lan hay làm lâm nghiệp ở Nga. Tại Uruguay, nhà chức trách địa phương nói với AP rằng có khoảng 90 lao động Triều Tiên trên các tàu đánh cá vào năm ngoái.
Trong số lao động Triều Tiên tại Trung Quốc, có khoảng 3.000 người làm việc ở khu công nghiệp thành phố Hunchun, tỉnh Cát Lâm, chỉ cách biên giới với Triều Tiên và Nga khoảng vài kilomet.
AP đã xác định công nhân Triều Tiên làm việc trong một vài cơ sở chế biến hải sản ở Hunchun, và lần theo đường dây cung cấp hàng của các cơ sở này cho nhà nhập khẩu Mỹ.
Chủ hãng Sea-Trek Enterprises, nhà nhập khẩu ở bang Rhode Island, nói họ chưa từng đến Trung Quốc và không nắm được thông tin về nguồn lao động tại đây. Công ty này cho biết sẽ lập tức ngừng giao dịch với đối tác Trung Quốc cho đến khi tình hình được giải quyết.
Lawrence Wholesale, hãng phân phối thực phẩm ở Nam California, khẳng định sẽ điều tra nhà cung cấp của mình.
AP quan sát thấy công nhân Triều Tiên ở Trung Quốc còn làm việc trong các nhà máy sản xuất sàn gỗ, hàng may mặc hay đồ điện tử.
Ông Giacomo Santangelo, giáo sư kinh tế ở Đại học Fordham, Mỹ nói ông không tin rằng chỉ có mặt hàng hải sản do lao động Triều Tiên chế biến lọt được vào thị trường Mỹ.
"Giờ chúng ta cần đặt câu hỏi, còn bao nhiêu sản phẩm khác nhập khẩu từ Trung Quốc nhưng được làm ra bởi người Triều Tiên?" - ông nói.
Công nhân Triều Tiên tập trung trước sân ký túc xá của nhà máy Hunchun Pagoda, trước khi đến địa điểm lao động, ngày 30/9/2017 (Ảnh: AP)
Lãnh đạo thiểu số ở Thượng viện Mỹ, thượng nghị sĩ Dân chủ Chuck Schumer nhấn mạnh các quan chức chính quyền phải bảo đảm hàng hóa do người Triều Tiên sản xuất không lọt vào nước Mỹ.
"Chính quyền tổng thống Donald Trump cần gia tăng sức ép lên Trung Quốc để buộc họ cắt đứt thương mại với Triều Tiên trên diện rộng," ông Schumer nói.
Thượng nghị sĩ đảng Dân chủ Sherrod Brown của bang Ohio, người ủng hộ thông qua đạo luật trừng phạt Triều Tiên, Nga và Iran mùa hè vừa qua, cho rằng các doanh nghiệp cũng phải có trách nhiệm trong việc chấp hành các lệnh cấm vận của Liên hợp quốc và theo luật pháp Mỹ.
Tuy nhiên, giáo sư khoa học chính trị tại Đại học Bucknell, ông Zhu Zhiqun nhận định giải pháp phong tỏa nhập khẩu sẽ không tháo gỡ được vấn đề.
"Có quá nhiều lỗ hổng," ông Zhu nói. "Chỉ dùng 'cây gậy' mà không có 'củ cà rốt' nào sẽ không làm vấn đề Triều Tiên biến mất được."
[VIDEO] Thị trường Trung Quốc thiếu nguồn hải sản nhập khẩu từ Triều Tiên do lệnh cấm vận