Khói bốc lên từ xưởng đóng tàu của Nga ở Sevastopol, Crimea sạu vụ tấn công bằng tên lửa của Ukraine, ngày 13/9/2023. Ảnh: Reuters
Ukraine đã tăng cường các cuộc tấn công bằng tên lửa và máy bay không người lái vào bán đảo Crimea trong những tuần gần đây, khi nước này tìm cách giáng những đòn chiến lược và mang tính biểu tượng chống lại Nga, quốc gia đã sáp nhập bán đảo này vào năm 2014.
Gần đây nhất, rạng sáng ngày 13/9, Kiev đã phát động một cuộc tấn công quy mô vào căn cứ hải quân Nga ở Sevastopol, làm hư hại một tàu mặt nước và một tàu ngầm, đồng thời làm bị thương 24 người. Đây là cuộc tấn công táo bạo nhất vào cảng Sevastopol kể từ khi cuộc xung đột Nga - Ukraine bắt đầu vào tháng 2/2022.
Đêm hôm sau, lực lượng phòng không Nga đã bắn hạ 11 máy bay không người lái của Ukraine trên bầu trời Crimea, theo Bộ Quốc phòng Nga. Bộ này cũng cho biết 5 phương tiện không người lái đường thủy hay “xuồng không người lái” của Ukraine đã bị phá hủy trong một nỗ lực tấn công ở Biển Đen ngày 14/9.
Bản đồ vùng lãnh thổ Ukraine do Nga kiểm soát (màu hồng), bao gồm các khu vực kiểm soát từ năm 2014. Ảnh: CNN
Các quan chức địa phương cũng buộc phải đóng cửa cầu Kerch (hay cầu Crimea), nối bán đảo với đại lục Nga.
Trong khi các nhà lãnh đạo Kiev từ lâu khẳng định họ vẫn có ý định đòi lại tất cả các vùng lãnh thổ từ trước năm 2014, bao gồm Crimea, thì sự tập trung ngày càng tăng vào bán đảo này đã gặp phải một số hoài nghi từ các đồng minh phương Tây, trong bối cảnh các cuộc phản công của Ukraine đang chật vật để tạo động lực trên tiền tuyến.
Những đòn chiến lược
Ukraine khẳng định rằng các cuộc tấn công vào Crimea, nhằm vào các căn cứ và tàu hải quân của Nga, là một phần không thể thiếu trong chiến lược phản công của họ, nhằm cố gắng cô lập bán đảo này và gây khó khăn hơn cho Nga trong việc duy trì các hoạt động quân sự trên đất liền Ukraine - theo một nguồn tin Ukraine quen thuộc với chiến lược này nói với CNN.
Sự tập trung gần đây của Ukraine vào Crimea đã thu hút sự hoài nghi từ chính quyền Tổng thống Biden
Việc Ukraine dịch chuyển trọng tâm sang Crimea xảy ra sau khi Nga đình chỉ Sáng kiến Ngũ cốc Biển Đen vào tháng 7. Hạm đội Biển Đen của Nga kể từ đó đã tiếp tục phong tỏa các cảng của Ukraine, ngăn chặn hoạt động xuất khẩu ngũ cốc quan trọng.
Hạm đội này cũng được sử dụng để tấn công lãnh thổ Ukraine từ biển - đặc biệt là trong các cuộc bắn phá dữ dội và kéo dài vào các cơ sở lưu trữ ngũ cốc và cơ sở hạ tầng cảng của Ukraine ở Odesa.
Bằng cách tiến hành các cuộc tấn công vào các tàu chiến của Nga ở Biển Đen và các căn cứ hải quân ở Sevastopol, Ukraine đang tìm cách hạn chế tiềm năng hoạt động của hải quân Nga.
Giá trị biểu tượng
Tuy nhiên, các cuộc tấn công vào Crimea cũng có giá trị biểu tượng to lớn và nhằm mục đích làm tổn hại đến uy tín của Tổng thống Nga Vladimir Putin.
Cầu Kerch là sự thể hiện về vật chất của mục tiêu này. Tổng thống Putin đã ra lệnh xây dựng cây cầu 19,2km - dài nhất ở châu Âu - với chi phí khoảng 3,7 tỷ USD. Vào ngày cầu khai trương hồi năm 2018, ông Putin đã dẫn đầu một đoàn xe qua cầu để thể hiện lòng yêu nước của người Nga.
Nhiều người Ukraine từ lâu đã chỉ trích việc xây dựng cây cầu. Lực lượng của Kiev đã hai lần nhắm mục tiêu thành công vào cầu Kerch kể từ khi xung đột bắt đầu. Ngày 8/10 năm ngoái, một ngày trước sinh nhật Tổng thống Nga Putin, cây cầu đã bị tấn công khi một đoàn tàu chở nhiên liệu phát nổ và làm hư hỏng một đoạn đường lớn.
Cây cầu Crimea nối đất liền Nga với bán đảo qua eo biển Kerch ngày 17/7/2023. Ảnh: Reuters
Tuy không chính thức nhận trách nhiệm, các quan chức Ukraine đã nhắc đến vụ tấn công trên bằng cách đăng một đoạn video về cây cầu đang cháy cùng với hình ảnh cô đào Marilyn Monroe hát “Chúc mừng sinh nhật, thưa ngài Tổng thống”.
Vụ tấn công vượt biển đã được thực hiện thành công lần thứ hai vào tháng 7. CNN đã có được đoạn phim độc quyền từ cơ quan an ninh Ukraine cho thấy khoảnh khắc họ sử dụng xuồng không người lái để làm hư hại cây cầu. Người đứng đầu cơ quan an ninh Ukraine, Vasyl Maliuk, nói với CNN rằng chiếc xuồng không người lái có tên “Sea Baby”, là sản phẩm trí tuệ của nhiều tháng Kiev phát triển ngay sau khi xung đột bùng phát.
Ông Maliuk nói: “Xuồng không người lái là một phát minh độc đáo của Cơ quan An ninh Ukraine. Không có công ty tư nhân nào tham gia". Ông cho biết thêm, sử dụng những phương tiện không người lái này, gần đây chúng tôi đã tiến hành tấn công thành công cầu Crimea”, cũng như một tàu chiến Nga ở ngoài khơi Novorossiysk, một trong những cảng lớn nhất của Nga.
Cùng với việc phát triển vũ khí của riêng mình, Ukraine được cho là đã sử dụng những vũ khí do đồng minh cung cấp để tiến hành cuộc tấn công vào xưởng đóng tàu Sevastopol hôm 13/9.
Bộ Quốc phòng Nga cho biết Ukraine đã phóng 10 tên lửa hành trình vào xưởng đóng tàu Sevastopol hôm 13/9, nhưng chỉ có 3 tên lửa bắn trúng mục tiêu, làm hư hại 2 tàu quân sự. Điều bất thường là vào sáng 14/9, quân đội Ukraine đã thừa nhận vụ tấn công và cho biết Nga sẽ không thể sửa chữa các tàu này trong tương lai gần.
Ông Andriy Yusov, đại diện Bộ Quốc phòng Ukraine, xác nhận họ đã đánh đắm một tàu ngầm Nga trong cuộc tấn công tên lửa vào cảng Sevastopol, Crimea một ngày trước đó. Tàu ngầm mang tên lửa hành trình của Nga – Rostov-on-Don – và tàu đổ bộ Minsk đã bị hư hại đáng kể trong cuộc tấn công quy mô lớn của Ukraine.
Ông Yusov nói trên đài truyền hình Ukraine: “Tàu đổ bộ lớn Minsk của Nga và tàu ngầm Rostov-on-Don bị trúng đạn trong cuộc tấn công ban đêm ở Sevastopol, rất có thể không thể phục hồi được”. Quan chức cũng xác nhận rằng các phi công Ukraine đã sử dụng tên lửa hành trình Storm Shadow của Anh cho cuộc tấn công.
Đêm hôm sau, 14/9, lực lượng phòng không Nga đã bắn hạ 11 máy bay không người lái của Ukraine trên bầu trời Crimea, theo Bộ Quốc phòng Nga. Bộ này cũng cho biết 5 phương tiện không người lái đường thủy hay “xuông không người lái” của Ukraine đã bị phá hủy trong một nỗ lực tấn công ở Biển Đen ngày 14/9.