Ngoại trưởng Saudi Arabia, hoàng tử Faisal bin Farhan al-Saud (áo trắng) đón Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo tại sân bay Vịnh Neom, Saudi, ngày 22/11/2020 (Ảnh: Getty Images)
Saudi là nước duy nhất ở vùng Vịnh chưa lên án vụ ám sát
Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Iran Saeed Khatibzadeh ngày 1/12 cho biết, Qatar, Oman, Iraq, Afghanistan, Kuwait, cùng các nước trong khu vực đã lên án vụ ám sát ngày 27/11 nhằm vào ông Fakhrizadeh - Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Iran, người đứng đầu Tổ chức Nghiên cứu và Sáng tạo quốc phòng (SPND).
"Chúng tôi đã nhận được nhiều lời lên án [đối với vụ ám sát] từ các quốc gia ở các khu vực khác nhau. Ở khu vực Vịnh Ba Tư, tất cả các nước - ngoại trừ một nước - đã lên án vụ việc, một số quốc gia lên án bằng thái độ gay gắt," ông Khatibzadeh nói, đồng thời nêu đích danh Saudi Arabia là quốc gia duy nhất còn lại trong khu vực từ chối đưa ra lập trường đối với vụ sát hại nhà khoa học hạt nhân hàng đầu của Iran.
Trước đó, Ngoại trưởng Iran Mohammad Javad Zarif trong một bài đăng trên Instagram cá nhân ngày 30/11 cáo buộc cuộc gặp bí mật tại Saudi giữa Thái tử Mohammed bin Salman với Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đã thúc đẩy "âm mưu" dẫn đến vụ ám sát ông Fakhrizadeh.
"Chuyến thăm chóng vánh của [Ngoại trưởng Mỹ] Pompeo đến khu vực, cuộc gặp ba bên tại Vương quốc Saudi Arabia, và các thông điệp của ông Netanyahu cho thấy âm mưu mà không may đã lên đến đỉnh điểm" là vụ ám sát ngày 27/11 - ông Zarif nêu.
Quốc vụ khanh phụ trách đối ngoại của Saudi Arabia, ông Adel al-Jubeir, bác bỏ nghi vấn từ của ông Zarif.
"Ngoại trưởng Iran Zarif bất chấp tất cả để đổ lỗi cho Saudi về bất kỳ chuyện gì tiêu cực xảy đến với Iran," ông al-Jubeir viết trên Twitter ngày 1/12. "Ông ta cũng sẽ đổ lỗi cho chúng tôi nếu [Iran] bị động đất hay lũ lụt?"
"Tham gia vào các vụ ám sát không phải là chính sách của Saudi Arabia," ông khẳng định.
Quốc vụ khanh phụ trách đối ngoại Saudi Arabia Adel al-Jubeir (Ảnh: AP)
Cuộc gặp tay ba bí mật Israel-Saudi-Mỹ?
Saudi Arabia đến nay chưa chính thức lên án vụ ám sát nhà khoa học Fakhrizadeh. Theo truyền thông và chính phủ Israel, vào tháng 11, Thủ tướng Netanyahu đã có các cuộc đối thoại quan trọng tại Saudi với Thái tử bin Salman.
Các nguồn tin của Times of Israel tiết lộ, ông Netanyahu cùng lãnh đạo cơ quan tình báo Mossad Yosef Meir Cohen đã gặp gỡ Thái tử cùng Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo tại thành phố Neom ở Biển Đỏ. Tuy nhiên Riyadh phủ nhận thông tin về cuộc gặp bí mật này.
Saudi không có quan hệ ngoại giao chính thức với Israel, song hai bên đang xây dựng quan hệ trên nền tảng chia sẻ sự đối địch với Iran. Tel Aviv trước đó đã ký kết các thỏa thuận bình thường hóa quan hệ với Các tiểu vương quốc Ả Rập thống nhất (UAE) và Bahrain - hai quốc gia vùng Vịnh có quan hệ mật thiết với Riyadh.
Ngoại trưởng Mỹ Pompeo gặp Thái tử Saudi bin Salman ngày 22/11/2020 tại Neom (Ảnh: Ron Przysucha)
Báo New York Times (Mỹ) dẫn thông tin từ 1 quan chức Mỹ cùng 2 quan chức tình báo nói Israel đứng sau vụ ám sát ngày 27/11, nhưng Israel không lên tiếng về các thông tin liên quan.
Tổng thống Iran Hassan Rouhani cũng cáo buộc Israel tìm cách gây "hỗn loạn" bằng cách sát hại nhà khoa học của nước này, và tuyên bố Tehran sẽ không rơi vào bẫy.
Iran bác bỏ tất cả cáo buộc về phát triển vũ khí nguyên tử và khẳng định chương trình hạt nhân của họ dùng cho mục tiêu dân sự. Nhưng một tài liệu được cho là do Mossad đánh cắp từ Tehran - do ông Netanyahu tiết lộ năm 2018 - nói Iran có kế hoạch gắn đầu đạn hạt nhân lên tên lửa đạn đạo.
Iran đã hứng chịu một số đòn công kích mạnh mẽ từ các đối thủ trong năm nay - bao gồm vụ Mỹ ám sát Tư lệnh lực lượng tinh nhuệ Quds Qassem Soleimani hồi tháng 1, vụ nổ và cháy bí ẩn làm tê liệt nhà máy lắp ráp máy ly tâm tiên tiến tại cơ sở làm giàu uranium Natanz.
Đề cập một số nước kêu gọi Tehran "kiềm chế" sau vụ việc, ông Khatibzadeh cho biết "Iran sẽ đưa ra phản ứng tương xứng, độc lập và mang tới đau đớn tối đa cho những kẻ đã ra lệnh và thực hiện [vụ ám sát]."
"Những nước không thể khước từ việc lên án hành động khủng bố này đã lên tiếng kêu gọi [Iran] kiềm chế - một sự diễn đạt không đáp ứng kỳ vọng của chúng tôi."
Mời độc giả theo dõi chúng tôi trên MXH Lotus