Về Thái Bình, nếu bạn có dịp ngồi ăn chung mâm cơm với người dân nơi đây, chắc chắn sẽ được họ mời thưởng thức một món đặc sản, chính là món giò nây. Giò nây (hay còn gọi là giò lây, giò cuốn, giò mỡ, giò thúc) là một đặc sản vô cùng nổi tiếng ở “quê lúa”. Cũng như các loại giò khác, giò nây làm từ thịt lợn nhưng cách chế biến lại độc đáo hơn nhiều.
Thay vì xay nhuyễn như các loại giò chả truyền thống khác, giò nây Thái Bình lại được chế biến từ những tảng thịt ba chỉ tươi nguyên, vừa có hương vị thơm ngon, vừa giúp “giải ngấy”.
Nghe vậy là bạn cũng thấy là món ăn này không có nguyên liệu quá cầu kỳ, tuy nhiên khâu chế biến lại phải thật tỉ mỉ, cẩn thận. Thịt ba chỉ để làm giò nây phải được tuyển chọn từ những con lợn sạch, ngon, tươi mới thì mới làm ra những cây giò chất lượng nhất. Thịt vẫn còn tươi đem về sơ chế sạch sẽ, giữ nguyên miếng, người ta sẽ tẩm ướp các loại gia vị như muối, hạt tiêu, mì chính,... Sau khi gia vị ngấm đều vào miếng thịt thì phải cuộn thịt thật chặt tay, gói trong lá chuối. Lá chuối sẽ giúp giò có màu sắc và hương vị đặc trưng.
Tùy khẩu vị từng nơi, thịt sẽ được ướp thêm hành tỏi băm nhỏ, mộc nhĩ thái sợi nếu muốn giò giòn và có nhiều mùi vị hơn. Thịt ba chỉ được giữ nguyên lớp bì mỡ, xếp phần nạc lên trên chứ không pha trộn tạp nham rồi bọc thật chặt bằng lớp lá chuối. Công đoạn này rất quan trọng, đòi hỏi sự khéo léo của người làm. Giò phải được cuốn chặt tay để các thớ thịt dính chặt vào nhau, không bị rời rạc nguyên liệu.
Cuộn xong, người ta sẽ đem giò đi luộc trong khoảng 4 - 5 tiếng ở lửa vừa. Giò cần phải chín đều, có độ giòn. Giò khi luộc chín sẽ được vớt ra, để nguội sau đó ép chặt như bánh chưng sao cho ráo nước. Động tác này giúp phần thịt bên trong càng dính quyện vào nhau thêm. Nhờ thế mà giò có màu xanh đẹp mắt và hương vị thơm ngon, dậy mùi thơm nức mũi. Khi giò nguội đem cất vào tủ lạnh ngăn mát, có thể bảo quản và sử dụng trong vòng 10 ngày.
Thoạt nhìn, giò nây “nguyên tảng” khiến thực khách có cảm giác ngấy nhưng khi ăn giò lại mềm tan, có vị thanh mát như thạch khá lạ miệng, không bị ngán. Khi ăn, thái giò thành từng miếng hình chữ nhật, ăn kèm với hành muối hoặc dưa muối rất “hao cơm”. Ở Thái Bình, món giò nây thường được dùng để tiếp đãi khách quý và góp mặt trong thực đơn giỗ chạp, đám cưới ở địa phương.
Đặc biệt vào dịp năm mới, giò nây trở thành món ăn “giải ngấy” không thể thiếu trong mâm cỗ ngày Tết của các gia đình Thái Bình. Giò nây có vị đậm đà, béo ngậy, mềm tan của thịt ba chỉ hòa quyện vị cay nồng của hạt tiêu, dậy mùi thơm lá chuối khiến thực khách ăn một lần nhớ mãi.
Những ngày thường, giò nây có giá khoảng 180.000 - 220.000 đồng/kg. Tuy nhiên cận Tết, giá nguyên vật liệu, thực phẩm tăng cao, giá có thể lên tới 300.000 - 350.000 đồng/kg.
Giò nây có thể bảo quản được khá lâu, chỉ cần để trong ngăn mát tủ lạnh. Bởi vậy nhiều người cũng thích mua loại giò này về ăn dần hoặc dùng để biếu tặng. Giò nây Thái Bình ăn lạ miệng, thanh mát, giải ngấy, cũng có thể ăn trong bữa cơm thường ngày nên rất được ưa chuộng.