Rau chân vịt có tên khoa học là Spinacia oleracea L. Chenopodiaceae, tên khác: cải bó xôi hay rau nhà chùa. Rau thuộc loài thực vật họ dền (Amaranthaceae), có lá xanh đậm, thường mọc thành chùm ở phía dưới gốc và có cuống nhỏ.
Thân và lá rất giòn nên dễ gãy và dễ dập. Khi chế biến, để bảo toàn nguồn dinh dưỡng, nên nấu ở nhiệt độ vừa phải.
Theo Đông y, rau chân vịt vị ngọt, tính mát có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, trường vị, có khả năng làm sáng mắt, chữa bệnh quáng gà, phòng nhiệt miệng, viêm lợi, các bệnh đái tháo đường, trĩ và viêm bao tinh hoàn.
Nghiên cứu của y học hiện đại cho thấy giá trị dinh dưỡng của rau chân vịt có tác dụng bổ huyết, tốt cho người thiếu máu, thiếu sắt, tốt cho hệ tiêu hóa. Ăn rau chân vịt thường xuyên làm giảm biến chứng đái tháo đường, ung thư tuyến tiền liệt, hạn chế béo phì, bảo vệ tim mạch và phòng chống các bệnh về mắt.
Rau chân vịt.
Dưới đây là một số món ăn bài thuốc từ rau chân vịt để bạn đọc tham thảo và áp dụng:
Chữa mắt quáng gà, khô mắt: rau chân vịt tươi 500g, rửa sạch để ráo nước, cho vào máy xay sinh tố hoặc ép lấy nước uống.
Chữa bệnh trĩ, táo bón ở người cao tuổi: gạo tẻ nấu thành cháo, cháo chín cho rau chân vịt vào, thêm gia vị, ăn nóng.
Phòng ngừa tăng huyết áp, đau tức ngực, đại tiện táo kết: rau chân vịt tươi 200g, rau cần ta 200g, rửa sạch để cho ráo nước, chần qua nước nóng, trộn với gia vị, dầu vừng. Ngày ăn 2 lần.
Trị tiểu đường: rễ rau chân vịt 120g, kê nội kim 15g, thêm nước, sắc uống, ngày 2 - 3 lần.
Dưỡng huyết, nhuận phế, hạ huyết áp: rau chân vịt tươi 200g, hành tây vài lát, gừng tươi, tỏi, gia vị vừa đủ. Gừng thái chỉ, tỏi giã nhỏ, rau chân vịt rửa sạch, chần qua, thêm dầu vừng, gia vị trộn đều. Ngày ăn 2 lần.
Chữa rối loạn tiêu hóa (táo bón, kiết lỵ): rau chân vịt 150g, muối trắng 1/2 thìa café, nước 150ml, nấu còn 50ml uống 1 lần vào buổi trưa.
Tăng tiết dịch tụy mật, các tuyến nội tiết: rau chân vịt 300g, bầu dục 1 quả, gan bò 50g, hành tây 5 lát, thêm nước xâm xấp nấu chín, ăn cái, uống nước, chia ăn trong ngày. Ăn liền trong 15-20 ngày.
Thuốc bổ máu, nhuận tràng, thông tiện: tiết lợn 300g, luộc chín, cho rau chân vịt vào làm canh ăn trong ngày.
Lưu ý: Người bị sỏi thận, lao phổi, sôi bụng, lạnh bụng thận trọng không dùng rau chân vịt.