“Cơn khát đạn pháo” kìm chân Ukraine
Kíp lái tại một vị trí chiến đấu ở miền Đông Ukraine có 33 viên đạn cho hệ thống pháo binh trong hầm chứa đạn. Các viên đạn được xếp ngay ngắn ở cạnh tường. Sau khi khai hỏa một khẩu pháo, chỉ còn lại 17 viên đạn, nghĩa là đã tốn hơn một nửa số đạn của kíp lái.
Kho đạn dược cạn kiệt nhanh chóng là dấu hiệu cho thấy nguồn cung đạn pháo của Ukraine đang suy giảm, ngay cả khi các cuộc tấn công của Nga vẫn đang tiếp diễn liên tục.
Một lữ đoàn pháo binh Ukraine vận hành pháo Howitzer M777 do Mỹ sản xuất ở Bakhmut. Ảnh: Getty Images
“Đạn pháo quyết định kết quả của trận chiến. Bên nào có nhiều đạn pháo hơn sẽ giành chiến thắng”, Đại úy Vladyslav Slominsky, một chỉ huy lực lượng pháo binh của Ukraine, nói.
Hiện tại, Nga đang có nhiều đạn pháo hơn Ukraine. Trong khi đó, quân đội Ukraine đang nỗ lực tìm kiếm đạn dược cho các loại vũ khí sau nhiều tháng Quốc hội Mỹ vẫn trì hoãn về gói viện trợ mới. Tổng thống Joe Biden đã kêu gọi Hạ viện do đảng Cộng hòa kiểm soát thông qua gói viện trợ trị giá 60 tỷ USD cho Ukraine nhưng Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson tiếp tục trì hoãn vấn đề này trong nhiều tháng, viện dẫn các ưu tiên trong nước.
Ukraine đối mặt với tình trạng thiếu hụt đạn dược nghiêm trọng khi đang ở thế phòng thủ dọc theo chiến tuyến dài khoảng 960km ở miền Đông. Ngoài ra, Ukraine cũng đang xây dựng thêm các công sự phòng thủ như boongke, chiến hào và bãi mìn. Giới quan sát đánh giá, Ukraine cần có thêm đạn pháo để giữ vững phòng tuyến cho đến khi các công sự phòng thủ được hoàn thành và trước khi Nga tiến hành một đợt tấn công mới dự kiến vào mùa hè này.
Trong suốt cuộc xung đột ở Ukraine, Nga đã giành ưu thế về pháo binh. Các nhà phân tích và quan chức Ukraine cho biết, Nga đang bắn số lượng đạn pháo nhiều hơn ít nhất 5 lần so với Ukraine.
“Không thể mong đợi các binh sĩ chiến đấu mà không có đạn dược. Đó là điều cơ bản”, Johan Norberg, nhà phân tích quân sự tại Cơ quan Nghiên cứu Quốc phòng Thụy Điển, cho biết.
Theo Chủ tịch Ủy ban Tình báo Hạ viện Mỹ Michael Turner, các quan chức quân sự và tình báo Mỹ đã nói rõ rằng Ukraine không thể cầm cự lâu hơn nữa trước tình cảnh thiếu hụt đạn dược và vũ khí như hiện nay.
“Chúng ta đang ở một thời điểm quan trọng trên chiến trường và có thể ảnh hưởng không chỉ đến tinh thần chiến đấu của binh sĩ Ukraine mà còn cả khả năng chiến đấu của họ”, ông Turner nói.
Tại khu vực tiền tuyến, các binh sĩ Ukraine gọi đây là “cơn khát đạn pháo”. Tình trạng thiếu hụt đạn dược nghiêm trọng có thể làm ảnh hưởng tới chiến thuật và hiệu quả của các loại vũ khí. Quân đội Ukraine không chỉ đang đối mặt với việc thiếu đạn dược nói chung mà còn là sự không đồng đều về các loại đạn trong kho vũ khí.
Một năm trước, Ukraine đã kêu gọi Mỹ cung cấp bom chùm, loại vũ khí vướng phải nhiều chỉ trích vì để lại đằng sau những quả bom chưa kích nổ, có thể tồn tại trong các khu vực xung đột trong nhiều thập kỷ, gây nguy hiểm cho dân thường.
Kết quả là hiện nay Ukraine có khá nhiều loại bom, đạn chùm có hiệu quả chống lại lực lượng bộ binh nhưng có rất ít loại đạn có sức nổ mạnh, hiệu quả hơn trong việc chống lại xe tăng và phương tiện bọc thép khác của Nga, các nhà phân tích quân sự và binh sĩ Ukraine cho biết.
Sự thiếu hụt đạn cối có giá khoảng 1.000 USD mỗi quả đã buộc các chỉ huy Ukraine phải chuyển sang sử dụng đạn pháo hạng nặng với giá 3.000 USD đắt hơn nhiều.
Ukraine có nhiều đạn pháo tiêu chuẩn NATO hơn đạn cỡ nòng của Liên Xô, ngay cả khi Kiev vẫn sử dụng nhiều loại súng cũ từ thời Liên Xô hơn các mẫu mới do phương Tây cung cấp. Sự phụ thuộc lớn vào đạn pháo của phương Tây đã khiến Ukraine gặp khó khăn trong nguồn cung trong khi hoạt động chiến đấu trên thực địa đang rất cần chúng.
Nga chuẩn bị gì cho cuộc tấn công mùa hè?
Về phía Nga, quân đội nước này đã phát triển các chiến thuật tương đối hiệu quả để tấn công các chiến hào trong điều kiện Ukraine không sử dụng pháo hạng nặng. Nga đã tận dụng cơ hội này, tiến về phía trước bằng cách tiến hành các đợt pháo kích lớn, trong khi máy bay của Moscow vẫn nằm ngoài phạm vi phòng thủ của Kiev.
Trước đợt tấn công mới dự kiến diễn ra vào mùa hè, Nga đã bổ sung tân binh và lính nghĩa vụ vào hàng ngũ của mình mà không cần một đợt huy động lực lượng giống như vào mùa thu năm 2022.
Vào tuần trước, lực lượng Nga đã tiến về khu vực chiến hào và hầm trú ẩn then chốt ở phía Tây Avdiivka - nơi Nga giành quyền kiểm soát vào tháng 2. Cuối tuần qua, lực lượng Nga tiến hành một cuộc tấn công cơ giới quy mô lớn đầu tiên bằng xe tăng và phương tiện chiến đấu sau khi giành được Avdiivka.
Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW) cho biết, quân đội Ukraine ở bên ngoài khu vực Avdiivka hiện do Nga kiểm soát đã đẩy lùi một cuộc tấn công cơ giới cỡ tiểu đoàn của Nga. ISW dẫn lời một binh sĩ Ukraine ngày 31/3 cho biết, các đơn vị thuộc Trung đoàn xe tăng số 6 của Nga đã điều 36 xe tăng và 12 xe chiến đấu bộ binh BMP vào trận chiến trên tiền tuyến gần Tonenke, một ngôi làng phía Đông Avdiivka.
Giải pháp cho nguồn đạn pháo của Ukraine
Một vị chỉ huy của Ukraine cho biết, ông nhận được 20 quả đạn pháo mỗi ngày tại vị trí chiến đấu của mình, so với 80 quả đạn pháo mỗi ngày mà lực lượng nhận vào mùa hè năm ngoái, khi Ukraine tiến hành một cuộc phản công.
Tổng thống Volodymyr Zelensky nói Ukraine chưa chuẩn bị cho một cuộc tấn công mùa hè của Nga . Nhà lãnh đạo Ukraine cho rằng Nga có thể đang chuẩn bị tiến hành một đợt tấn công mới, dự kiến vào cuối tháng 5 hoặc tháng 6.
ISW đánh giá, dự kiến Nga có thể tiến hành hoạt động tấn công vào cuối mùa xuân hoặc mùa hè năm 2024 ở khu vực phía Tây Donetsk. Nga đang hy vọng rằng có thể tận dụng được bước tiến ổn định mà họ đã có trong khu vực này. Các quan chức Ukraine cảnh báo rằng quân đội Nga đang tăng cường lực lượng gần Bakhmut, Avdiivka và khu vực phía Tây Zaporizhzhia.
Nếu gói viện trợ mới được Quốc hội Mỹ thông qua, quân đội Ukraine có thể tin tưởng vào việc được nhận đạn pháo mới. Mặc dù vậy, hy vọng lớn nhất về đạn pháo từ phương Tây cho Ukraine là sáng kiến của chính phủ Séc nhằm mua đạn pháo trên thị trường vũ khí toàn cầu và chuyển cho Ukraine. Hiện nay, các nước châu Âu cũng còn rất ít vũ khí và đạn dược trong kho để cung cấp cho Ukraine.
Tổng thống Séc Petr Pavel cho biết khoảng 20 quốc gia đang đóng góp vào một quỹ chung để mua sắm vũ khí và đạn dược cho Ukraine. Ông Pavel nói thêm rằng chính phủ Séc đã tìm thấy 500.000 quả đạn pháo 155mm và 300.000 quả đạn pháo 122mm có sẵn để mua bên ngoài châu Âu.
Ở trong nước, Ukraine đang tăng cường nỗ lực sản xuất đạn pháo theo các chương trình chưa được tiết lộ nhằm tránh khả năng các nhà máy sản xuất trở mục tiêu của tên lửa Nga. Tuy nhiên, các quan chức Ukraine cho biết, quá trình sản xuất đạn pháo vẫn chưa bắt đầu.