Bộ Quốc phòng Nga ngày 25/12 công bố đoạn video về hoạt động của máy bay săn ngầm Beriev Be-12 và trực thăng chiến đấu chống ngầm Kanov Ka-29 ở Biển Đen.
Đoạn video cho thấy các máy bay Nga diễn tập bắn pháo và ném bom vào các mục tiêu cỡ nhỏ, tốc độ cao trên biển. Các hoạt động như vậy đã trở nên quan trọng trong 22 tháng qua, trong bối cảnh luôn hiện hữu mối đe dọa về các cuộc tấn công của Ukraine nhằm vào tàu chiến, căn cứ hải quân và hệ thống phòng thủ ven biển của Nga ở Crimea, Kherson và Novorossiysk.
Máy bay săn ngầm Be-12 và trực thăng Ka-29 của Nga diễn tập ở Biển Đen. Nguồn: Bộ Quốc phòng Nga/Sputnik
Những lực lượng này cùng với các đơn vị ở Kherson và Donetsk đã chứng tỏ tầm quan trọng trong việc ngăn Ukraine đặt được mục tiêu cắt đứt cầu nối đất liền giữa Crimea và lục địa Nga, cũng như chiếm lại bán đảo này.
Bên cạnh quân đội Ukraine, lực lượng hải quân và không quân Nga cũng phải bảo vệ bờ biển và không phận ở Biển Đen trước Mỹ và các đồng minh NATO để tránh những vụ việc như hồi tháng 3/2023. Khi đó một máy bay Su-27 của Nga đã xuất kích và chặn máy bay không người lái (UAV) MQ-9 Reaper của Mỹ đang thăm dò hệ thống phòng thủ của Nga và khiến chiếc UAV này rơi xuống Biển Đen.
Vụ việc đã khiến Mỹ và NATO tạm dừng hoàn toàn các nhiệm vụ trinh sát bằng máy bay không người lái ở Biển Đen.
Hồi tháng 8, Nga một lần nữa điều động máy bay chiến đấu để chặn một chiếc MQ-9 khác và một chiếc UAV TB2 Bayraktar do Thổ Nhĩ Kỳ sản xuất khi chúng cố gắng tiến hành các hoạt động trinh sát gần Crimea.
Đối với một chiến trường có tầm quan trọng chiến lược như Biển Đen, hệ thống phòng thủ cua Nga rất đa diện và đa lớp.
Hệ thống phòng thủ nhiều lớp của Nga ở Biển Đen. Ảnh: Sputnik
Hệ thống phòng không
Cùng với máy bay Be-12 và trực thăng Ka-29 của lực lượng hàng không hải quân thuộc Hạm đội Biển Đen, các phương tiện hàng không của Nga đóng tại Crimea và Krasnodar Krai cũng được giao nhiệm vụ bảo vệ khu vực Biển Đen khỏi các mối đe dọa trên không và trên biển. Lực lượng này được trang bị máy bay chiến đấu Sukhoi Su-30 và máy bay ném bom/đánh chặn chiến thuật Sukhoi Su-24; trực thăng đa năng Mil Mi-8 và Mil Mi-14; máy bay vận tải Antonov An-12 và An-26; UAV Orlan, Forpost và Granat-4 (được phóng từ bờ biển hoặc trên các tàu chiến của Hạm đội Biển Đen).
Các máy bay của Lực lượng Hàng không Vũ trụ từ Quân khu phía Nam đóng tại các căn cứ ở Rostov, Stavropol và Krasnodar cũng có thể được huy động để đối phó với các mối đe dọa trên không như trong sự cố Su-27 đối đầu MQ-9 hồi tháng 3 năm nay.
Hồi tháng 10, Tổng thống Nga Putin thông báo, máy bay MiG-31K của Lực lượng Hàng không Vũ trụ sẽ thường xuyên tuần tra các vùng biển trung lập ở Biển Đen, trong bối cảnh tình hình an ninh trong khu vực đang ngày càng xấu đi.
Lớp phòng thủ ven bờ
Không kém phần quan trọng khi bảo vệ bờ biển Biển Đen khỏi sự xâm nhập là Lực lượng Phòng thủ Ven bờ của Hạm đội Biển Đen, trong đó có Quân đoàn 22.
Vũ khí trang bị của lực lượng duyên hải bao gồm: Hệ thống phòng thủ bờ biển Bal, được trang bị tên lửa hành trình chống hạm cận âm Kh-35; Hệ thống phòng thủ bờ biển Bastion, được trang bị tên lửa chống hạm siêu âm P-800 Oniks.
Tên lửa Kh-35 có đầu đạn nặng 145 kg và tầm bắn lên tới 300 km, trong khi tên lửa Onika được trang bị đầu đạn nặng 300 kg và tầm bắn lên tới 800 km, đủ để tấn công mục tiêu ở bất kỳ điểm nào trên Biển Đen.
Các hệ thống tên lửa chiến thuật Iskander với tầm bắn 500km đã được chuyển đến Crimea từ năm 2014. Tương tự như Bastion, hệ thống Iskander cũng có những đặc điểm về tầm bắn giúp chúng kiểm soát Biển Đen trước các hệ thống phòng thủ ven bờ cũng như các hệ thống cố định khác của đối phương. Các thiết bị quan trọng khác bao gồm hệ thống phòng thủ ven bờ Rubezh, được trang bị tê lửa P-15M mang đầu đạn 513 kg và có tầm bắn từ 8-80km.
Lực lượng phòng thủ ven bờ cũng được trang bị pháo binh truyền thống, bao gồm hệ thống tên lửa phóng loạt Grad, Tornado-G, Uragan và Smerch, và các thiết bị tự hành như Gvozdika, Akatsiya, Msta-S và Nona-S. Mặc dù chúng được thiết kế để chống lại các mục tiêu trên mặt đất, nhưng chúng cũng có thể được sử dụng để chống lại các mục tiêu trên biển trong trường hợp khẩn cấp.
Về phòng không, lực lượng ven biển của Hạm đội Biển Đen có hệ thống phòng thủ tên lửa tầm xa S-300 và S-400, hệ thống tên lửa tầm trung có khả năng hoạt động trong mọi thời tiết Tor-M2, pháo phòng không Pantsir và Shilka để đối đầu ở cự ly gần hơn.
Lực lượng duyên hải của Nga được trang bị Monolit-B, một tổ hợp trinh sát vô tuyến ven biển di động có khả năng phát hiện và theo dõi tầm xa, ngoài đường chân trời đối với cả mục tiêu trên mặt nước và trên không.
Monolit-B sử dụng cả kênh radar chủ động và thụ động để tìm kiếm và phát hiện các mục tiêu đang đến gần, đồng thời truyền thông tin về bất cứ thứ gì nó thu được tới các hệ thống phòng không và chống hạm lân cận của Nga. Radar chủ động của Monolit-B có thể phát hiện các mục tiêu trên mặt nước ở khoảng cách từ 35 đến 250 km, trong khi radar thụ động có thể khóa mục tiêu ở khoảng cách lên tới 450 km. Monolit-B có thể theo dõi cùng lúc từ 30-50 mục tiêu.
Lực lượng hải quân mạnh mẽ
Một lớp quan trọng trong hệ thống phòng thủ của Nga ở Biển Đen chính là các tàu chiến của Hạm đội Biển Đen.
Lực lượng này gồm các tàu tuần tra, tàu khu trục và tàu hộ tống lớp Burevestnik và Steregushchy, các tàu tên lửa Buyan cỡ nhỏ được trang bị tên lửa Kalibr và Oniks, UAV Orlan-10, tàu hộ vệ tác chiến chống ngầm Albatross, tàu quét mìn lớp Akvamarin và Alexandrit (tổng cộng 6 chiếc), tàu tàu thu thập thông tin tình báo lớp Meridian, Yuri Ivanov và Đề án 861M, cùng các tàu hỗ trợ từ tàu kéo đến tàu chở dầu.
Cũng cần phải kể đến tàu khu trục lớp Đô đốc Grigorovich. Hạm đội Biển Đen có 3 tàu lớp này, trong đó tàu Đô đốc Makarov đã trở thành soái hạm của Hạm đội này sau khi Nga mất tàu tuần dương tên lửa Moskva lớp Slava năm 2022. Các tày chiến cỡ lớn này được trang bị tên lửa hành trình Kalibr, Oniks hoặc Zircon và Shtil-1 (tương đương với hệ thống tên lửa Buk).
Các tàu ngầm tấn công chạy diesel-điện Varshavyanka (7 chiếc ở Biển Đen) thuộc biên chế của Lữ đoàn tàu ngầm độc lập số 4, thực hiện nhiệm vụ trinh sát trên biển, có thể sẵn sàng tấn công ngay khi có lệnh.
Do Biển Đen về cơ bản là biển kín, không tính kết nối với Địa Trung Hải qua Bosporus, Hạm đội Biển Đen không được trang bị tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân mang tên lửa đạn đạo hoặc tên lửa hành trình. Tuy nhiên, với lượng hỏa lực sẵn có trên các tàu chiến, tàu ngầm, lực lượng phòng thủ bờ biển và khí tài trên không, Hạm đội Biển Đen thực sự không cần đến chúng.