Câu chuyện được muôn đời lưu truyền đó là sự "có đi mà không có về" của những người thợ phụ trách xây dựng lăng mộ. Nhưng không phải tất cả đều như vậy...
Nhiều người cho rằng những thợ thủ công này sẽ tìm cách tạo ra các mật đạo để chạy trốn khi cần. Nhưng thực tế là công việc xây dựng lăng mộ được canh gác và giám sát vô cùng cẩn thận, cửa ra và cửa vào chỉ có một, không dễ có chuyện tạo được một mật đạo mà không bị phát hiện. Dù có tạo được mật đạo, thì khi thoát ra cũng sẽ chết vì lớp cát dày phủ bên ngoài.
Vậy thì phải làm sao?
Thực ra, những thợ thủ công này sẽ tạo ra một thủ thuật nhỏ ngay tại cửa lớn của lăng mộ. Loại này vô cùng tinh vi, những người không có chuyên môn không thể nhìn ra được. Đó chính là "nút cài cửa" được lưu truyền trong dân gian Trung Quốc.
Các nhà khảo cổ đã làm đi làm lại các thí nghiệm để hiểu được cách thức hoạt động của loại cơ quan này.
Cấu tạo và nguyên lý hoạt động của nút cài cửa như sau:
Cánh cửa được tạo theo kiểu thông thường, ở trên mép sát cửa có một chỗ lồi lên, sau khi khóa sẽ có một thanh đá chèn lên để chặn từ bên ngoài, ngăn không cho người từ bên trong đẩy ra, cách cửa không xa tạo một cái hố vuông vừa với thanh đá.
Ở trong hầm mộ, người thợ sẽ dùng một thanh sắt xuyên qua khe giữa hai cánh cửa từ từ đẩy thanh đá bên ngoài chệch ra; sau khi thanh đá bị đẩy ra, cánh cửa sẽ được mở, người thợ từ từ ra ngoài, rồi lại đẩy thanh đá vào vị trí ban đầu, như vậy, cánh cửa sẽ được khóa như nguyên trạng.
(Bản vẽ minh họa thanh đá chèn ngoài cửa lăng mộ và cơ chế khớp nối giữa thanh đá và cánh cửa)
Với cách thức không quá phức tạp này, nhiều thợ thủ công đã được cứu sống, nhưng cũng nhờ đó mà nhiều tên trộm mộ có thể đi vào trong hầm mộ.
Nguồn: Laoziliao.net, Qulishi.com