Trước khi có lệnh nói trên của Tổng thống Obrador, truyền thông Mexico đã liên tục đưa tin về các vụ bạo lực tràn lan tại nước này. Ngày 19/4 được coi là “ngày đẫm máu nhất trong năm 2020 của Mexico, khi nước này ghi nhận tổng cộng 105 vụ giết người.
Các vụ giết người xảy ra dù trong bối cảnh Chính phủ nước này đang áp đặt lệnh cách ly nhằm ngăn chặn chuỗi lây lan của đại dịch Covid-19. Ngày 19/4 cũng được ghi nhận số vụ giết người nói trên đã vượt qua mốc cao nhất trước đó là 104 người bị giết hại ở Mexico trong ngày 4/4/2020.
Theo số liệu thống kê được các văn phòng công tố và cơ quan liên bang thu thập ngày 19/4, bang Mexico ở miền Trung Mexico là nơi xảy ra nhiều vụ cố ý giết người nhất, với 12 vụ. Tiếp đó là bang Chihuahua ở Tây Bắc với 10 vụ.
Trong khi đó, thủ đô Mexico City, Guanajuato ở miền Trung và Oaxaca ở miền Nam nước này đều ghi nhận 9 vụ ở mỗi thành phố.
“Với tình trạng hiện nay tại Mexico, có thể ngày nào cũng là ngày đẫm máu. Nó (bạo lực) không ngưng nghỉ lúc nào.
Hầu hết là các vụ thanh toán giữa các băng đảng xã hội đen, các nhóm tội phạm ma túy và cả bạo lực gia đình” – một công tố viên cấp cao Mexico nói với Hãng tin Reuters.
Tháng 4 vừa qua cũng được ghi nhận là tháng bạo lực của Mexico khi có tới 2.585 vụ giết người. Đáng lưu ý, nạn nhân của bạo lực có khá nhiều là phụ nữ khi ước tính có 10 phụ nữ và trẻ em gái bị sát hại mỗi ngày tại Mexico, và số vụ việc được xử lý chỉ khoảng 10%.
Các con số từ cơ quan tư pháp Mexico cũng làm thế giới giật mình: Năm 2019, trung bình mỗi ngày có tới 95 vụ giết người tại quốc gia này với tổng số 34.608 người chết, mức cao nhất kể từ năm 1997.
Theo các chuyên gia tội phạm học quốc tế, Mexico chịu ảnh hưởng của làn sóng bạo lực bùng phát từ cuối năm 2006 khi cuộc chiến chống buôn lậu ma túy của quốc gia Trung Mỹ này bị quân sự hóa.
Kể từ đó đến nay, đã có gần 275.000 người thiệt mạng, dù số liệu thống kê chính thức không nêu rõ bao nhiêu người trong số này có liên quan đến các băng nhóm tội phạm có tổ chức.
Tình trạng trên dẫn đến việc chính quyền của Tổng thống Mexico Andrés Manuel López Obrador buộc phải dùng đến phương pháp mạnh. Ngày 11/5, Tổng thống López Obrador đã ra lệnh cho lực lượng vũ trang tham gia và bổ sung cho Lực lượng Vệ binh quốc gia thực hiện nhiệm vụ bảo vệ trật tự, an ninh xã hội. Nhiệm vụ mới của quân đội sẽ kéo dài tới tháng 3/2024 dưới sự giám sát và kiểm soát của một cơ quan chuyên biệt.
Đây không phải là lần đầu tiên Tổng thống López Obrador sử dụng các biện pháp cứng rắn đối phó với tình trạng bạo lực gia tăng.
Ngay từ khi lên cầm quyền đầu năm 2019, ông đã từng cam kết việc thành lập Lực lượng Vệ binh quốc gia và một chính sách hòa bình sẽ làm giảm tình trạng tội phạm và bạo lực.Tuy nhiên, sau hơn một năm cầm quyền, nhà lãnh đạo Mexico đã thừa nhận kết quả không như kỳ vọng.
Tuy nhiên, cũng chính Tổng thống Obrador sau “ngày đẫm máu” 20/4 đã kêu gọi các băng đảng ma túy nước này chấm dứt bạo lực thay vì đi phân phát đồ từ thiện. Tổng thống Obrador khẳng định:
“Các thành viên tổ chức tội phạm đã được nhìn thấy đi phân phối các hộp đồ, điều này không hữu ích. Điều thực sự có ích đó là họ dừng lại các hành động phạm pháp của mình”.
Phát ngôn của người đứng đầu nước này xuất phát từ các báo cáo và hình ảnh về việc một số băng đảng ma túy ở Mexico điều các thành viên đi phân phát những hộp đồ cứu trợ để giúp người khó khăn vượt qua dịch Covid-19 bắt đầu xuất hiện từ khi đại dịch bùng phát.
Nói với các phóng viên các Hãng tin Mexico, Tổng thống Obrador cho biết, thành viên các băng đảng nên kiềm chế làm hại người khác và thay vào đó suy nghĩ về những đau khổ mà họ đã gây ra cho chính gia đình mình cũng như những người mẹ các nạn nhân của họ.