Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã tăng lãi suất điều hành thêm 100 điểm cơ bản. Hiệu lực từ ngày 23/9. Theo Kinh tế gia Brian Lee Shun Rong và Kinh tế trưởng Chua Hak Bin của Maybank IBG, việc tăng lãi suất sẽ không ảnh hưởng đáng kể đến sự phục hồi kinh tế, dự báo tăng trưởng GDP vẫn được duy trì lần lượt là 8% cho năm nay và 6% cho năm 2023.
Theo hai vị này, việc tăng lãi suất điều hành lên 100 điểm cơ bản đã vượt qua dự báo của Tập đoàn Maybank IBG và đồng thuận của thị trường là tăng 25 điểm cơ bản vào cuối năm 2022. Việt Nam là nước cuối cùng trong nhóm ASEAN-6 nâng lãi suất điều hành.
Lãi suất tái cấp vốn và lãi suất tái chiết khấu sẽ được nâng lên lần lượt lên 5% và 3,5% từ 4% và 2,5%. Lãi suất cho vay qua đêm (đối với thanh toán điện tử liên ngân hàng và cho vay bù đắp thiếu hụt vốn trong thanh toán bù trừ) sẽ được nâng lên 6% từ 5%. Trần lãi suất huy động kỳ hạn dưới 6 tháng cũng được nâng lên 0,3 - 1% tùy theo kỳ hạn.
Phân tích của Maybank IBG nhận định chỉ trong một lần thay đổi, lần tăng này đã bù lại hai trong số ba lần cắt giảm 50 điểm cơ bản được thực hiện đối với lãi suất tái cấp vốn và chiết khấu vào năm 2020 để hỗ trợ khi nhu cầu suy yếu do COVID-19. Tuy nhiên, lãi suất điều hành vẫn phù hợp, vì vẫn thấp hơn 100 điểm cơ bản so với mức trước đại dịch.
Cũng theo hai chuyên gia, việc tăng lãi suất lần này chủ yếu phản ứng với tỷ giá đang suy yếu do Fed thắt chặt chính sách tiền tệ và nhà đầu tư nước ngoài rút vốn. Có một số lo ngại việc tỷ giá USD/VND tiếp tục tăng sẽ làm trầm trọng thêm rủi ro lạm phát (thông qua việc tăng chi phí nhập khẩu), tuy nhiên lạm phát toàn phần trung bình hằng năm và lạm phát cơ bản vẫn ở mức tương ứng là +2,5% và +1,6%.
Như vậy, cho dù lạm phát có thể sẽ tăng lên trong những tháng tới, nhưng khó có khả năng vượt mục tiêu 4% của Ngân hàng Nhà nước dựa trên mức trung bình hằng năm. Maybank IBG dự báo mức lạm phát của nước ta năm 2022 là 3,4%.
Đồng Việt Nam đã mất khoảng 4% giá trị so với USD từ đầu năm đến nay nhưng vẫn là một trong những đồng tiền hoạt động tốt nhất của ASEAN. Theo ước tính, Ngân hàng Nhà nước đã bán khoảng 13 tỷ USD dự trữ ngoại hối từ đầu năm đến nay để giữ tỷ giá, tương đương 11% mức dự trữ cao điểm vào cuối tháng 1.
Thủ tướng Phạm Minh Chính đã yêu cầu Ngân hàng Nhà nước, vào ngày 22/9, xem xét việc tăng lãi suất, sau lần tăng thứ ba liên tiếp của Fed và kế hoạch tăng tốc trong thời gian tới.
Maybank IBG nhận định tăng lãi suất của Ngân hàng Nhà nước là phản ứng với việc Fed điều chỉnh lãi suất.
Động thái ổn định tỷ giá bằng cách nới rộng sự khác biệt giữa lãi suất điều hành trong nước và Mỹ. Hiện lãi suất tái cấp vốn cao hơn 1,75% điểm so với cận trên của Fed Funds Rate (3 - 3,25%), trong khi lãi suất chiết khấu cao hơn 0,25% điểm. Trong phạm vi áp lực bán đối với VND giảm bớt, việc tăng lãi suất cũng có thể làm giảm quy mô can thiệp ngoại hối cần thiết để ổn định VND, tránh ảnh hưởng nguồn dự trữ ngoại hối.
Dự trữ ngoại hối vẫn ở mức ổn định ở mức khoảng 100 tỷ USD, cao hơn 28% so với cuối năm 2019 - mức trước đại dịch. Maybank IBG đánh giá Ngân hàng Nhà nước vẫn có khả năng hỗ trợ tiền tệ mà không cần tăng thêm lãi suất.
Và Maybank IBG cũng nhận định tăng lãi suất sẽ không tác động đáng kể đến phục hồi kinh tế do Thủ tướng yêu cầu các ngân hàng giữ ổn định lãi suất cho vay để hỗ trợ đà phục hồi. Ngoài ra, giới hạn tăng trưởng tín dụng tổng hợp, là công cụ chính sách tiền tệ chính của Ngân hàng Nhà nước để quản lý lạm phát và tăng trưởng, vẫn không thay đổi ở mức 14% trong năm.
Vào đầu tháng 9, Ngân hàng Nhà nước đã nâng giới hạn tăng trưởng tín dụng đối với một số ngân hàng để thúc đẩy cho vay đối với các ngân hàng "đáp ứng một số yêu cầu về lãi suất và quản lý nợ xấu", do một số ngân hàng gần đạt giới hạn room tín dụng.
Kỳ vọng Ngân hàng Nhà nước sẽ không tăng lãi suất trong thời gian còn lại của năm 2022
Theo dự đoán của Maybank IBG, Ngân hàng Nhà nước sẽ không điều chỉnh lãi suất trong thời gian còn lại của năm 2022 sau động thái tăng mạnh vào tháng này.
Maybank IBG cho rằng các nhà điều hành có thể không muốn thắt chặt quá mức và cản trở việc phục hồi kinh tế. Ngân hàng Nhà nước vẫn có đủ dự trữ để bảo vệ VND mà không phải tăng lãi suất thêm nữa.
Tuy nhiên, rủi ro đối với dự báo lãi suất của Maybank IBG đang có xu hướng tăng. Tại buổi làm việc với Thủ tướng, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng cho biết: "Ngân hàng Nhà nước sẽ theo dõi diễn biến thị trường để có những biện pháp điều hành phù hợp".
Maybank IBG cho rằng điều này ngụ ý Ngân hàng Nhà nước sẽ theo dõi chặt chẽ diễn biến của tỷ giá. Trong trường hợp áp lực bán ra đối với VND tiếp tục gia tăng bất chấp mức tăng 100 điểm cơ bản này, Ngân hàng Nhà nước có thể lựa chọn tăng thêm.
Maybank IBG đã nâng dự báo tăng lãi suất lên 50 điểm cơ bản vào cuối năm 2023, từ 25 điểm cơ bản trong dự báo trước đó. Điều này sẽ đưa tỷ lệ lãi suất thấp hơn 50 điểm cơ bản so với mức trước đại dịch.
Đơn vị này dự báo tăng trưởng GDP lần lượt là 8% cho năm 2022 và 6% cho năm 2023.
Ngân hàng Nhà nước có thể giữ xu hướng tăng lãi suất trong năm tới để tránh bị tụt so với đường cong lãi suất cũng như so với các ngân hàng trung ương khác của khu vực trong bối cảnh Fed tăng lãi suất. Nhưng Ngân hàng Nhà nước có thể sẽ nhận thức được sự cần thiết phải duy trì một lập trường thích ứng, trước những rủi ro suy thoái toàn cầu đang gia tăng, đe dọa đà tăng trưởng.
"Với quan điểm của Maybank IBG, việc tăng lãi suất sẽ không ảnh hưởng đáng kể đến sự phục hồi, duy trì dự báo tăng trưởng GDP lần lượt là 8% cho năm 2022 và 6% cho năm 2023. Dự báo lạm phát trung bình hàng năm của Maybank IBG là 3,4% cho năm 2022 và 3,6% cho năm 2023 cũng không thay đổi. Nhóm chuyên gia tỷ giá ngoại hối của Maybank IBG dự đoán USD/VND sẽ ở mức 23.500 vào cuối năm 2022 và 23.200 vào cuối năm 2023", nhóm chuyên gia của Maybank IBG tổng kết.