Ông Kim Jong Un sẽ di chuyển bằng máy bay?
Chỉ huy lực lượng quân đội hùng hậu, nắm trong tay loạt tên lửa đạn đạo xuyên lục địa (ICBM) và kho vũ khí hạt nhân hùng mạnh, nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un đang tự xây dựng hình ảnh là người có thể sánh ngang với các nguyên thủ khác trên thế giới, đặc biệt là Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình.
Tuy nhiên, trong bối cảnh cuộc đối thoại cấp cao Mỹ-Triều đang tới gần, không ai biết liệu ông Kim Jong Un sẽ di chuyển như thế nào nếu địa điểm gặp mặt không phải là một trong những quốc gia láng giềng với Triều Tiên.
Đề cập tới vấn đề này, Sue Mi Terry, nhà phân tích cấp cao của CIA về vấn đề Triều Tiên dưới chính quyền Tổng thống George W. Bush, cho biết khó có khả năng Bình Nhưỡng có một chiếc máy bay đủ hiện đại để đưa ông Kim băng qua Thái Bình Dương tới châu Âu mà không cần dừng giữa đường.
"Chúng tôi thường đùa nhau về những chiếc máy bay 'cổ đại' từ thời Liên Xô của Triều Tiên," ông Terry nói.
Hầu hết công chúng đều cho rằng địa điểm tổ chức cuộc gặp thượng đỉnh lần tới này sẽ là khu vực phi quân sự giữa Hàn Quốc và Triều Tiên, nơi Tổng thống Moon Jae-in sẽ gặp mặt ông Kim vào cuối tháng 4 này. Nhiều người khác đoán rằng đó có thể là Nga hoặc Trung Quốc.
Nhưng các chuyên gia phân tích đã đề nghị ông Trump nên chọn một địa điểm ở Mỹ hoặc quốc gia trung gian - ví dụ như Singapore, Thụy Sĩ hoặc Thụy Điển.
Ông Kim Jong Un vẫy tay chào các quân nhân trước khi lên máy bay.
Đề nghị này đã đặt ra câu hỏi làm thế nào ông Kim có thể tới được những địa điểm đó. Trong lần "xuất ngoại" gần nhất, nhà lãnh đạo Triều Tiên đã sử dụng chiếc tàu hỏa truyền thống để thực hiện chuyến thăm không chính thức tới Bắc Kinh.
"Di chuyển sẽ không phải là vấn đề lớn - Hàn Quốc hoặc Thụy Điển đều có thể giúp nhà lãnh đạo đi lại. Nhưng đó sẽ là chuyện khá mất mặt đối với ông Kim," Victor Cha - một nhà phân tích tại Trung tâm Nghiên cứu Quốc tế và Chiến lược, cố vấn cấp cao về châu Á tại Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ - đánh giá.
Kể cả trong trường hợp ông Kim tự đi máy bay và phải dừng lại để tiếp nhiên liệu giữa đường, chuyện đó cũng sẽ "phơi bày" những hạn chế về mặt kĩ thuật của Triều Tiên. Địa điểm cho máy bay hạ cánh là một chuyện đau đầu khác, bởi nhiều quốc gia vẫn đang áp đặt lệnh cấm vận và hạn chế Triều Tiên.
Chuyến tàu chở ông Kim Jong Un tới thăm Bắc Kinh
"Phi công" Kim Jong Un
Từ khi nhậm chức vào năm 2011, ông Kim đã xây dựng hình ảnh bản thân hướng tới thế giới nhiều hơn cha mình là ông Kim Jong Il và ông nội Kim Il Sung. Để thực hiện mục tiêu này, ông Kim đã xây dựng những tòa nhà chọc trời ở thủ đô Bình Nhưỡng, đầu tư vào khu nghỉ dưỡng trượt tuyết ở tỉnh Kangwon để thúc đẩy nền du lịch trong nước, thu hút du khách quốc tế.
Ông Kim Jong Il được cho là rất sợ bay và trong những dịp rời khỏi Bình Nhưỡng, ông chỉ sử dụng tàu hỏa để rời khỏi Triều Tiên. Tuy nhiên, ngược với cha mình, ông Kim Jong Un lại di chuyển bằng máy bay khá nhiều từ khi còn nhỏ và bản thân ông cũng là một phi công.
Hồi tháng 12/2014, truyền thông Triều Tiên đã đăng tải các thước phim cho thấy ông Kim điều khiển một chiếc An-148, loại máy bay do Ukraine chế tạo cho các chuyến đi tầm trung và được điều hành bởi hãng hàng không Triều Tiên Air Koryo.
Chỉ khoảng 2 tháng sau đó, ông Kim lại xuất hiện trong những bức ảnh chụp trên một máy bay khác - mà truyền thông gọi là máy bay "Air Force Un" - trong chuyến thăm một khu công trường. Đây là chiếc máy bay Ilyushin Il-62 từ thời Chiến tranh Lạnh, là loại phi cơ đường dài được Liên Xô chế tạo.
Do đó, các nhà phân tích tỏ ra hoài nghi liệu máy bay này có còn vận hành tốt hay không, nếu xét tới tuổi đời và việc máy bay hiếm khi được sử dụng.
"Tôi không nghĩ họ có máy bay đủ khả năng vượt qua Thái Bình Dương. Hầu hết máy bay Triều Tiên đều là loại cũ," một học giả cho biết.
Ông Kim Jong Un lái máy bay.
Theo Washington Post, Enrique Perrella, một thành viên thuộc nhà xuất bản tạp chí Hàng không, đã tham gia một nhóm 75 người nước ngoài có mặt trên những máy bay của hãng Air Koryo vào năm 2016.
Khi Perrella tới Bình Nhưỡng, "chỉ một số rất ít" trong hơn 20 máy bay của hãng Air Koryo vẫn còn hoạt động. Những chiếc còn lại đỗ trên đường băng, một vài máy bay được phủ bạt, một số khác thiếu vài bộ phận. Vài chiếc máy bay mới nhất, bao gồm một mẫu máy bay Nga, đều là loại "tầm ngắn", ông Perrella cho biết.
Tuy nhiên, ông Perralla vẫn nghĩ rằng hãng Air Koryo có thể vẫn sẽ xoay sở được trong những chuyến bay xuyên lục địa.
Tình hình máy bay Triều Tiên
Charles Kennedy, một phóng viên hàng không từng tới Triều Tiên nhiều lần, tỏ ra lạc quan hơn. Ông cho rằng Il-62 là loại máy bay vẫn được sử dụng cho nguyên thủ các nước Nga, Sudan và Ukraine. Thêm vào đó, theo ghi nhận, Air Koryo còn có hai máy bay Tupolev, khá giống với Boeing 757, có tầm bay khoảng 4.800km và "cực kì an toàn".
Các đời máy bay cũ thường thu hút khách du lịch, trong khi những máy bay đời mới đã từng tới Kuwait và Kuala Lumpur, Malaysia.
Ông Kennedy thừa nhận rằng chuyến bay từ Bình Nhưỡng tới Los Angeles - với quãng đường tầm 9.500km - sẽ vượt quá khả năng của chiếc Il-62. Ông nhấn mạnh thêm rằng chiếc Il-62 sử dụng công nghệ "cực kì thô sơ, mặc dù được bảo dưỡng trong điều kiện tốt nhất".
Hãng Air Koryo đã vận hành các chuyến bay tới châu Phi và châu Âu, nhưng đã bị hạn chế nhiều bởi cấm vận quốc tế.
Hiện tại, các chuyến bay của Air Koryo chỉ giới hạn tới một vài thành phố ở Trung Quốc và Vladivostok, Nga, chỉ cách Bình Nhưỡng hơn 600km.
Có nhiều vấn đề đã xảy ra với máy bay Triều Tiên. Năm 2014, Choe Ryong-hae, một quan chức cấp cao của Triều Tiên, đã phải quay trở lại Moskva khi chiếc Il-62 gặp trục trặc kĩ thuật.
Năm 2016, một máy bay của Air Koryo phải hạ cánh khẩn cấp xuống thành phố Thẩm Dương, Trung Quốc, sau khi hỏa hoạn xảy ra trên khoang. Một năm sau, chiếc máy bay này phải tiếp đất sau khi một cánh con rơi ra khi đang bay.
Những lựa chọn khác cho ông Kim, ví dụ như mượn máy bay từ Nga hoặc Trung Quốc, đều sẽ gây ra các vấn đề an ninh khác, bao gồm chuyện máy bay có thể bị đặt máy nghe lén.
Bên cạnh đó, "ông Kim sẽ không muốn hình ảnh ông di chuyển máy bay nước ngoài tới với công chúng Triều Tiên".
"Sau khi cuộc gặp thượng đỉnh kết thúc, nhà lãnh đạo sẽ phải trả lại máy bay. Và đó không phải chuyện hay ho cho lắm," một học giả nhận định.