Giải pháp của Boeing giúp Không quân Australia sở hữu năng lực của máy bay thế hệ 6?
Mới đây, hãng Boeing tiết lộ rằng họ đang chuẩn bị thử nghiệm nguyên mẫu máy bay không người lái tấn công (UCAV) Loyalty Wingman tại một địa điểm bí mật ở Australia.
UCAV mới sẽ được tích hợp vào Hệ thống phối hợp sức mạnh trên không/Boeing Airpower Teaming System (BATS) bằng nguồn vốn của của Boeing cũng như khoản tài trợ 27 triệu USD từ Không quân Australia (RAAF).
Lần đầu tiên xuất hiện trong Triển lãm hàng không quốc tế Australia tại Avalon vào tháng 2/2019, Loyalty Wingman dài 38 feet (khoảng 11,7 mét) rõ ràng được thiết kế "góc cạnh" để giảm phản xạ radar hay nói cách khác nó là một UCAV "tàng hình".
Các UCAV Loyalty Wingman di chuyển thành một phi đội với máy bay chiến đấu F/A-18E/F Super Hornet (Đồ họa của Boeing).
Nhưng điều đáng chú nhất theo Boeing không phải là khả năng "tàng hình" mà chính là BATS.
Theo một video minh họa của Boeing, UCAV Loyalty Wingman bay theo đội hình với máy bay chiến đấu F/A-18E/F và máy bay trinh sát E-7 (cả hai đều do Boeing chế tạo cho không quân Australia).
Nhờ có BATS, các thuật toán và dữ liệu vô tuyến được truyền tải cho phép các phi công trên F/A-18E/F và E-7 hoặc phi công trên mặt đất có thể ra lệnh cho AI (trí thông minh nhân tạo) của UCAV thực hiện nhiệm vụ cụ thể.
Nói cách khác, BATS chính là "cầu nối" khiến máy bay thế hệ 4 của Australia có được một phần năng lực của máy bay thế hệ 6 (máy bay chiến đấu điều khiển một nhóm máy bay không người lái hoạt động trong cả vai trò phòng thủ và trinh sát).
Nhà phân tích Peter W. Singer, tác giả của cuốn sách Wired for War bình luận:
"Đây là ý tưởng về một robot dạng máy bay chiến đấu có thể theo sát các máy bay có người lái và được giao những nhiệm vụ mà chỉ huy phi đội không thể yêu cầu một máy bay có người lái thực hiện".
Phát ngôn viên của Boeing, ông Ashlee Erwin bình luận:
"BATS được thiết kế để hợp tác với nhiều loại máy bay quân sự hiện có từ máy bay chiến đấu đến các biến thể quân sự phát triển từ máy bay thương mại".
Video minh họa về Hệ thống phối hợp sức mạnh trên không (BATS) của Boeing.
Australia tăng tốc phát triển UCAV để chống lại sự áp đảo của KQ Trung Quốc?
UCAV có khả năng cơ động, tàng hình, vũ trang mạnh mẽ và có khả năng "tự trị" cao có thể đóng vai trò trinh sát và bổ sung năng lực không chiến cho RAAF.
Đây là một viễn cảnh khá hấp dẫn cho RAAF khi tính tới các "đối thủ tiềm năng" như Không quân quân giải phóng nhân dân Trung Quốc (PLAAF) và tiêm kích hạm của Hải quân quân giải phóng nhân dân Trung Quốc (PLAN).
Mặc dù sở hữu tới 110 máy bay chiến đấu thì trong kịch bản đối đầu với khoảng 1.400 máy bay chiến đấu của Trung Quốc, Không quân Australia rất dễ dàng bị áp đảo.
Phát ngôn viên của Boeing, ông Ashlee Erwin:
"Các lực lượng không quân trên toàn thế giới đang tìm cách tối đa hóa các phi đội máy bay chiến đấu hiện tại của họ theo cách cân bằng giữa nhu cầu về số lượng và khả năng chi trả".
Biên tập viên Ewen Levick của Tạp chí Quốc phòng Australia:
"Để giữ cho (chi phí) thấp, Boeing đã trang bị cho Loyalty Wingman "động cơ phản lực thương mại rất nhẹ" để có thể hoạt động trong bán kính khoảng 3.700 km, xấp xỉ khoảng cách giữa Seville và Moscow.
Các cảm biến bên trong UCAV có nguồn gốc từ những cảm biến được thu nhỏ từ các ứng dụng thương mại".
Theo Boeing, UCAV Loyalty Wingman có lợi thế rất lớn về chi phí do phần "tiết kiệm" này đã được tối ưu từ các "khoản đầu tư" trước đây của Boeing. Nói cách khác, BATS được phát triển từ các ứng dụng robot trong dây chuyền lắp ráp các máy bay thương mại của Boeing.
Robot của Boeing đang lắp ráp các chi tiết trong máy bay thương mại.
Cách tiếp cận này đã mang lại một máy bay giá thành rẻ và sản xuất nhanh chóng hơn máy bay không người lái quân sự. Tuy nhiên, sự khác biệt đáng kể nhất so với các UCAV quân sự khác là Loyalty Wingman có thể tự "đưa ra quyết định".
Phó Tư lệnh Lực lượng Đặc nhiệm 172 của Không quân Australia, Đại úy Darren Goldie:
"UCAV thông thường được điều khiển từ một hệ thống dưới mặt đất. Nôm na là phi công sẽ ra lệnh cho máy bay di chuyển trái-phải-lên-xuống.
Nhưng với Loyalty Wingman, nó sẽ nhận lệnh bay đến một vị trí và thực hiện một nhiệm vụ cụ thể. Việc kế thừa (AI của Boeing) trong thiết kế của nó khiến khả năng đạt được năng lực này là đáng tin cậy".
Tuy nhiên, Boeing sẽ còn nhiều việc để làm. Việc đầu tư cho AI của Being phải vượt qua thách thức chính là tranh cãi trong việc ai sẽ đưa ra những quyết định quan trọng (như khai hỏa vũ khí hoặc tấn công tự sát), AI hay con người.
Nếu Boeing đầu tư quá nhiều tiền vào việc hoàn thiện AI, UCAV cũng có thể trở nên quá đắt đỏ và chỉ có thể sản xuất số lượng hạn chế cho cho RAAF. Ngược lại, đầu tư quá ít khiến máy bay không thể đạt được khả năng thực hiện các thao tác cần thiết mà chỉ huy giao cho.
Để cải tiến phần mềm, Boeing đã thử nghiệm các nguyên mẫu kỹ thuật số cũng như các máy bay thử nghiệm thay thế.
Với việc RAAF đã đưa ra kế hoạch cân nhắc trang bị cho UCAV vào giữa những năm 2020, việc thử nghiệm 3 nguyên mẫu Loyalty Wingman có thể sẽ bắt đầu sớm tại căn cứ Woomera ở miền nam Australia.
Trong khi đó, Không quân Mỹ đang nhanh chóng phát triển UCAV XQ-58A Valkyrie, một phần trong nỗ lực lớn có tên là chương trình Skyborg.
Với việc đã lên kế hoạch đưa UCAV vào các phi đoàn máy bay chiến đấu Mỹ vào đầu những năm 2020, các nguyên mẫu XQ-58A đã bắt đầu được thử nghiệm vào giữa năm 2019.
Nguyên mẫu UAV XQ-58A Valkyrie trong chuyến bay thử nghiệm đầu tiên.