Trung Quốc tăng cường máy bay tác chiến điện tử
Trong bài viết trên tạp chí National Interest, nhà phân tích Sébastien Roblin cho biết máy bay tác chiến điện tử EA-18G Growler của Hải quân Mỹ là một trong số ít các loại máy bay quân sự được giao nhiệm vụ gây nhiễu, và thậm chí phá hủy các hệ thống radar của đối phương làm nhiệm vụ dẫn đường cho tên lửa đất-đối-không tiêu diệt máy bay của Mỹ hoặc đồng minh.
Nhiệm vụ này còn được gọi là Áp chế hệ thống phòng không đối phương (SEAD). Về cơ bản, nếu một lực lượng không quân hiện đại muốn tấn công một đối thủ có mạng lưới phòng không tương đối mạnh thì họ cần tới phương tiện SEAD hiệu quả để tránh những tổn thất nặng nề.
Growler là một biến thể của máy bay chiến đấu F-18 Super Hornet. Nó nhanh hơn, cơ động hơn, cũng như vũ trang mạnh hơn so với các máy bay gây nhiễu được phát triển dựa trên phi cơ vận tải và tấn công trước đó.
Điều này cho phép Growler hỗ trợ hỏa lực trong các nhiệm vụ tấn công, bắt kịp với những máy bay mà chúng đang hộ tống, cũng như có khả năng tiếp cận gần hơn đến các hệ thống phòng không của đối phương.
Trung Quốc có truyền thống sao chép ý tưởng từ nước ngoài và sau đó cải biên với "một số tính năng của Trung Quốc". Vì vậy, không mấy ngạc nhiên khi họ "phát minh" ra một phiên bản Growler riêng. Đó là J-16D, biến thể của máy bay chiến đấu 2 chỗ ngồi J-16 Red Eagle.
Ngay bản thân J-16 cũng là một sản phẩm sao chép từ mẫu Sukhoi Su-30MKK Flanker nhưng gần như có thể so sánh với phiên bản F-15E của Mỹ và so với mẫu gốc của Nga, nó được cải tiến với hệ thống điện tử hàng không mới, trong đó có radar quét mảng pha điện tử chủ động (AESA) - công nghệ radar hàng không tiên tiến nhất hiện nay.
Mặc dù gặp phải nhiều vấn đề lớn trong lĩnh vực phát triển động cơ máy bay có độ tin cậy cao nhưng Trung Quốc lại gặt hái được nhiều thành công hơn trong lĩnh vực sản xuất các hệ thống điện tử tiên tiến.
Hình ảnh được cho là của phiên bản J-16D.
Phiên bản J-16D có chữ "D" xuất phát từ từ "diànzǐ" trong tiếng Trung nghĩa là "điện tử". Nó thực hiện chuyến bay đầu tiên vào ngày 18/12/2015.
Các bức ảnh về cuộc thử nghiệm được công bố 3 ngày sau đó. Chúng cho thấy J-16D trang bị pháo 30mm và tháo bỏ hệ thống cảm biến hồng ngoại bởi nó không hướng tới nhiệm vụ không chiến tầm ngắn. Thay vào đó, J-16D được lắp đặt một số ăng-ten mới và các mạng ăng-ten tác chiến điện tử dọc theo thân máy bay.
Phần nắp che radar ở mũi máy bay được định hình lại, có lẽ là để lắp đặt một loại radar AESA tiên tiến hơn. Quan trọng nhất là các pod tác chiến điện tử mới gắn ở các mấu trên cánh J-16D trông giống như pod tác chiến điện tử ALQ-218 của Mỹ trên máy bay EA-18G Growler.
Những cảm biến điện từ đó có thể phân tích tần số radar và giúp xác định vị trí của thiết bị truyền dữ liệu radar, đây là những dữ liệu có ích để gây nhiễu các radar này hoặc phá hủy chúng.
Đó là tất cả những thông tin hiện có về J-16D bởi Không quân Trung Quốc (PLAAF) không có thói quen công khai nhiều thông tin chi tiết về các mẫu máy bay mới của họ.
Nếu như khung thân của J-16D được tích hợp thiết bị chuyên dụng để mang lại hiệu quả cao hơn khi gây nhiễu và sử dụng tên lửa chống radar thì chứng tỏ nó sẽ được trang bị 2 hệ thống vũ khí này.
Nhiều khả năng, J-16D sẽ mang theo 2-3 pod gây nhiễu dưới cánh và thân, mỗi pod lại được tối ưu hóa theo các tần số radar khác nhau. Một số nguồn tin cho biết, các pod gây nhiễu này cũng sử dụng công nghệ AESA.
Thậm chí khi mang số lượng tối đa các thiết bị tác chiến điện tử thì J-16D vẫn có 6/12 mấu cứng để treo vũ khí. Trung Quốc hiện có 3 loại tên lửa chống bức xạ, được thiết kế để có thể tấn công radar của đối phương từ khoảng cách xa.
Tên lửa CM-103 có tầm bắn gần 100km và có đủ độ chính xác để tấn công các mục tiêu trên bộ/biển với đầu đạn nặng 80kg.
Trung Quốc còn có phiên bản nội địa copy từ tên lửa Kh-31P của Nga. Nó được gọi là YJ-91, với tầm bắn xa hơn một chút so với mẫu của Nga và có khả năng chống tàu.
Cuối cùng phải kể đến là tên lửa LD-10 ARM của Trung Quốc, phát triển từ tên lửa không-đối-không PL-12.
Tất nhiên, J-16D còn có thể mang theo cả các loại vũ khí khác như phiên bản gốc Red Eagle.
Ngoài J-16D, Trung Quốc đã triển khai một loại máy bay ném bom khác có khả năng tác chiến điện tử, đó là tiêm kích 2 chỗ ngồi JH-7 Flying Leopard. Hiện có khoảng 240 chiếc JH-7 trong biên chế Không quân và Không quân Hải quân Trung Quốc.
Tiêm kích JH-7.
Với khả năng thực hiện nhiệm vụ tầm xa và có tốc độ tối đa lên tới Mach 1,75, Flying Leopard có thể mang theo khoảng 9 tấn đạn dược, trong đó có tên lửa chống radar.
Các bức ảnh chụp được cho thấy cả phiên bản gốc JH-7 và phiên bản nâng cấp JH-7A đều được trang bị pod gây nhiễu. Thế nhưng, Flying Leopard không được tích hợp thiết bị tác chiến điện tử vào khung thân nên khả năng tác chiến điện tử của nó bị giới hạn hơn so với máy bay chuyên dụng.
Trung Quốc còn có một phi đội khiêm tốn gồm các máy bay có kích cỡ lớn hơn, di chuyển chậm chạp hơn nhưng có khả năng hỗ trợ gây nhiễu. Đó là các phi cơ vận tải Y-8GX , Y-9GX với thiết bị gây nhiễu chiến thuật cùng một số thiết bị tác chiến điện tử khác, và máy bay tác chiến điện tử HD-6 (dựa trên máy bay ném bom H-6).
Bên cạnh đó, các máy bay không người lái mới Xianglong "Soaring Dragon" cũng có thể được sử dụng như phương tiện gây nhiễu chiến thuật.
Nếu muốn, Bắc Kinh còn có thể phát triển một phiên bản trên hạm tương đương với J-16D từ mẫu tiêm kích hạm J-15 trên 2 tàu sân bay của nước này.
"Cơn ác mộng" đối với các tàu chiến Mỹ?
Theo nhà phân tích Sébastien Roblin, các máy bay SEAD của Trung Quốc sẽ phát huy tác dụng trong cuộc xung đột với Đài Loan hoặc Nhật Bản.
Tuy nhiên, có thể chúng phần lớn được định hướng để đối phó với tàu chiến mặt nước của Hải quân Mỹ, nhất là những tàu trang bị tên lửa phòng không SM-2, SM-6 và Sea Sparrow để bắn hạ cả máy bay và tên lửa chống tàu của đối phương.
Chúng trở nên đặc biệt mạnh mẽ khi hệ thống hỏa lực và cảm biến của chúng được điều khiển bởi hệ thống chiến đấu Aegis. Hiện Hải quân Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc (và trong tương lai cả Hải quân Australia) đều trang bị các chiến hạm loại này.
Từng có một bài báo Trung Quốc tuyên bố rằng các máy bay JH-7, kết hợp với tên lửa chống radar YJ-91 và thiết bị tác chiến điện tử, sẽ trở thành "cơn ác mộng" đối với các tàu chiến trang bị hệ thống Aegis.
Tất nhiên, chỉ sử dụng thiết bị gây nhiễu radar sẽ không thể vô hiệu hóa hoàn toàn hệ thống phòng không đối phương. Song, theo ông Roblin, việc gây nhiễu sẽ làm suy yếu tầm phát hiện mục tiêu hiệu quả của radar, khiến cuộc tấn công dồn dập bằng tên lửa và máy bay có thể áp đảo hệ thống phòng không đối phương.
Bắc Kinh hiện không quan tâm tới chiến tranh nước ngoài vào thời điểm này. Song, họ đang tìm cách thay đổi cán cân quân sự ở Thái Bình Dương. Việc chế tạo các máy bay như J-16D cho thấy quân đội Trung Quốc đang muốn phát triển các loại máy bay chuyên dụng để mang lại cho nước này khả năng tác chiến điện tử giống như quân đội Mỹ.