UAV Iran "bủa vây" căn cứ quân sự Mỹ
Theo tiết lộ của giới chức cấp cao Mỹ, thời gian gần đây các lực lượng vũ trang ở Iraq có liên hệ với Iran đã đẩy mạnh các hoạt động trinh sát căn cứ và binh lính Mỹ đóng quân ở đây bằng cách sử dụng các máy bay không người lái (UAV) được sản xuất từ những công nghệ có sẵn trên thị trường.
Tiết lộ trên được Mỹ công bố vào thời điểm gia tăng căng thẳng với Iran và nó cho thấy Tehran cùng các lực lượng mà họ ủng hộ có thể sử dụng UAV theo nhiều cách khác nhau để thực thi các sứ mệnh ở Yemen, Syria, Iraq và Eo biển Hormuz.
Một quan chức Mỹ giấu tên cho biết, ngoài nhiệm vụ do thám thì máy bay không người lái của Iran cũng có thể thả bom và thực hiện các hoạt động tấn công cảm tử bằng thuốc nổ.
Trong những tháng gần đây, phong trào vũ trang Houthi ở Yemen được Iran hậu thuẫn đã tăng đáng kể các cuộc tấn công bằng UAV vào các sân bay và các cơ sở dầu mỏ ở Saudi Arabia - quốc gia đối thủ chính của Iran.
Tháng trước, Iran đã đứng bên bờ vực chiến tranh với Mỹ sau khi nước Cộng hòa Gồi giáo này bắn rơi một máy bay không người lái của Washington bằng tên lửa đất đối không. Động thái đã khiến Tổng thống Mỹ Donald Trump ra lệnh tấn công quân sự đáp trả và chỉ rút lại quyết định đúng 10 phút trước khi nó được thực thi.
Các chuyên gia phân tích an ninh cho rằng, việc Iran và đồng minh của họ ở khu vực tăng cường sử dụng máy bay không người lái là một chiến lược nhằm đẩy lùi và chống trả lại sức ép từ Mỹ cũng như các nước đối thủ như Saudi Arabia và Israel.
Các máy bay không người lái do Iran tự chế tạo nội địa. Ảnh: Debka
Iran hiện tại đang vận hành từ 2-3 máy bay không người lái trên Vịnh Ba Tư mỗi ngày, biến chúng thành lực lượng nòng cốt trong nỗ lực giám sát Eo biển Hormuz, nơi lưu thông khoảng 1/5 lượng dầu lửa của thế giới.
Mỹ và Saudi Arabia đã cáo buộc Iran thực hiện các cuộc tấn công 6 tàu chở dầu gần Eo biển Hormuz trong hai tháng qua, một tuyên bố mà Tehran luôn kịch liệt bác bỏ.
Các quan chức Mỹ từ chối cho biết mật độ các máy bay không người lái do thám gần lực lượng quân sự Mỹ ở Iraq đồng thời cũng không nói rõ nhóm vũ trang nào đang thực hiện hoạt động này.
"Chúng tôi đã chứng kiến sự gia tăng hoạt động của các UAV tại Iraq ở gần các căn cứ và cơ sở của Mỹ", một quan chức Mỹ giấu tên nói. "Các máy bay không người lái mà chúng tôi phát hiện thấy mang dáng dấp của các biến thể thương mại nhiều hơn".
Một quan chức Mỹ khác thì cho rằng việc gia tăng hoạt động do thám gần đây là rất đáng lo ngại nhưng cũng thừa nhận lực lượng dân quân ở Iraq được Iran hậu thuẫn đã từng có lịch sử theo dõi Mỹ.
Các nhóm dân quân Iraq có liên hệ với Iran bắt đầu sử dụng máy bay không người lái vào năm 2014 và 2015 trong các trận chiến giành lại lãnh thổ từ tổ chức Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS).
Theo giới chức an ninh Iraq, các nhóm này đã được lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran và phong trào vũ trang Hezbollah ở Lebanon đào tạo về cách thức sử dụng UAV.
"Các nhóm vũ trang chủ chốt này có khả năng tiến hành các cuộc tấn công trên không bằng máy bay không người lái. Liệu họ có nhắm tới các lợi ích của Mỹ không? Điều đó chưa từng xảy ra", một quan chức an ninh Iraq cho biết.
"Họ đã sử dụng hệ thống pháo phản lực phóng loạt Katyusha và súng cối trong các vụ tấn công có giới hạn vào các lợi ích của Mỹ ở Iraq với mục đích đưa ra lời cảnh báo chứ chưa cố ý gây thiệt hại. Vì vậy, việc sử dụng các UAV mang thuốc nổ là hoàn toàn có thể một khi quan hệ giữa Tehran và Washington trở nên xấu đi".
Chiếc máy bay không người lái của Iran được cho là sao chép từ UAV RQ-170 Sentinel của Mỹ
Màn phô diễn kiểu "bầy đàn" đầy thách thức
Tháng 3/2019, Iran cho công bố thông tin về một cuộc tập trận quân sự quy mô với sự tham gia của 50 máy bay không người lái. Trong một đoạn video phát sóng trên truyền hình, người xem có thể nhìn thấy cả bầy đàn UAV phủ khắp nền trời xanh rồi tiến hành ném bom các tòa nhà trên một hòn đảo ở Vịnh Ba Tư.
Màn phô trương vũ lực này được cho là nhằm mục đích quảng bá cho chương trình phát triển UAV nội địa của Iran trong những năm qua.
Douglas Barrie, nghiên cứu viên cao cấp của Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế có trụ sở ở London cảnh báo rằng "việc Iran sở hữu các UAV có khả năng ngày càng tăng là điều không phải bàn cãi. Vấn đề còn lại là mức độ công nghệ thực tế mà họ sử dụng".
Công nghệ Mỹ có thể đã được Iran sử dụng để đẩy mạnh chương trình máy bay không người lái của nước này. Năm 2011, một UAV trinh sát RQ-170 Sentinel tiên tiến của Mỹ đã bị Iran khống chế và thu giữ gần như còn nguyên vẹn.
Các chỉ huy của lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran cho biết họ đã giải mã được nó và ứng dụng cho chương trình UAV nội địa của Tehran.
Jeremy Binnie, biên tập viên phụ trách các vấn đề Trung Đông và Châu Phi của Jane Weekly Defense nhận xét: "Iran thực sự đã chế tạo được một số máy bay với hình dáng ngày càng tinh vi, xét trên khả năng mang vũ khí dẫn đường và thực hiện các nhiệm vụ do thám tầm xa".