Sir Alex vĩ đại, Sir Alex huyền thoại. Những mỹ từ có thể dùng được về một HLV, một người đàn ông thì đều đã được sử dụng để miêu tả chân dung chiến lược gia người Scotland. Trong làng HLV, Sir Alex khiêm tốn nhận thứ 2 thì đến kẻ kiêu ngạo nhất cũng không dám nhận số 1.
Man United tự hào vì Sir Alex nhưng cũng... khổ sở vì ông. Vì ông quá giỏi, quá toàn diện nên chẳng để cho kẻ hậu bối nào bắt kịp. Từ David Moyes đến Jose Mourinho và giờ là Ole Gunnar Solskjaer, tất cả đều đã "giương cờ trắng" trong cuộc so sánh.
Vậy bí quyết của Sir Alex là gì? Có lẽ là biết cái gì nên nói, cái gì không. Sir Alex từng chia sẻ một câu kinh điển rằng ông sẵn sàng chỉ trích cả đội bóng vì một trận đấu tồi nhưng không bao giờ bêu ra một cái tên cụ thể. Sự tự ái có thể biến thành sức mạnh, nhưng bị tổn thương thì khó mà hồi phục.
Quan trọng hơn, xuất hiện trong hàng vạn buổi họp báo, chúng ta hiếm khi thấy Sir Alex mang một vấn đề chiến thuật ra đề cập. Ông chưa bao giờ nhận mình là một thiên tài hình học, một chuyên gia đọc trận đấu hay những danh xưng tương tự. Nhưng Sir Alex vẫn ở trên đỉnh làng túc cầu theo một cách độc nhất.
Trợ lý nổi tiếng Steve McClaren tiết lộ bí quyết thành công của Man United dưới thời Sir Alex, đó luôn là buổi nói chuyện trong phòng thay đồ ngay trước trận đấu. Ví dụ điển hình ở trận chung kết Champions League với Bayern cách đây 20 năm.
"Sir Alex luôn biết cách thôi thúc cầu thủ", McClaren nhớ lại. "Những buổi nói chuyện của ông ấy đều dựa trên tình cảm thay vì đi sâu vào chiến thuật. Ở Barcelona, đó là trận đấu sống còn của đời người và Sir Alex tiến lên, nói rằng cảm giác như chuẩn bị bay lên mặt trăng vậy, không nhiều người có cơ hội, không nhiều người dám làm nhưng vào tối nay, cả đội sẽ cùng bay lên mặt trăng. Sau câu nói đó là gì? Chính xác, tất cả bọn họ đều sẵn sàng".
"Khi Teddy Sheringham gỡ hòa, tôi đã quay ra và nói về hiệp phụ nhưng Sir Alex thì nói: 'Ngồi xuống đi Steve, trận đấu chưa kết thúc đâu'".
Vậy đấy, Sir Alex không nói nhiều về chiến thuật không phải vì ông không biết. Là một người luôn biết cách lội ngược dòng, đừng nghi ngờ khả năng đọc và cảm nhận diễn biến trên sân của "Máy sấy tóc". Vấn đề là Sir Alex hiểu được bản chất của trò chơi này, với thứ quan trọng nhất tác động đến quả bóng không phải đôi chân mà là cái đầu.
Sir Alex từng được đại học danh tiếng Havard mời về giảng cho sinh viên. Là một HLV bóng đá, ông có thể nói gì ở đó, với hàng trăm sinh viên thậm chí có IQ cao hơn cả mình? Nhưng Sir không nói về chiến thuật, thứ được cho là đặc sản của HLV. Sir Alex giảng về quản trị nhân sự, cách mà ông lãnh đạo một tập đoàn thể thao lớn nhất thế giới suốt gần 30 năm.
Nếu thích sa bàn hay các khối hình học dịch chuyển đến thế, có lẽ Sir Alex đã lên TV bình luận về những trận đấu như đám học trò Gary Neville hay Paul Scholes. Nhưng không, ông có một chất riêng và khiến người khác làm được theo ý mình. Nói về cách dụng binh thì đó mới là yếu tố tiên quyết.
Kể từ khi Sir Alex nghỉ hưu, các buổi họp báo nói về chiến thuật nhiều hơn. David Moyes, Louis van Gaal hay Jose Mourinho thì khỏi phải bàn, họ có thể thao thao bất tuyệt ngày nay qua ngày khác về những bất cập trên sân. Đến một người trẻ tuổi như Solskjaer cũng suốt ngày phải lo lắng xem đã sử dụng Paul Pogba đúng vị trí chưa, bố trí Romelu Lukaku dạt cánh có hợp lý không?
Cách Solskjaer và những người trước đó làm không sai, chỉ có điều nó chưa đủ tầm ở Old Trafford, hay chí ít, dễ dàng bộc lộ sự hạn chế khi đặt bên cạnh Sir Alex. "Ông già gân" không nắm chiến thuật, ông giao cho McClaren, Carlos Queiroz, Mike Phelan... Việc của ông, là nắm lòng người.