Một tay súng nổi dậy đứng trước chiếc xe quân sự ở Menagh, phía bắc thành phố Aleppo, ngày 2/12. (Ảnh: Reuters)
Liên minh thân Iran đóng vai trò quan trọng giúp Chính phủ Syria kiểm soát được tình hình kể từ phong trào nổi dậy nhằm lật đổ Tổng thống Bashar al-Assad năm 2011.
Tuy nhiên, liên minh này đối mặt với phép thử mới từ tuần trước, khi lực lượng phiến quân thực hiện chiến dịch tấn công bất ngờ ở vùng tây bắc Syria, trong bối cảnh Nga đang bận rộn với cuộc xung đột ở Ukraine và hàng ngũ lãnh đạo của Hezbollah chao đảo sau những đòn tấn công chí mạng của Israel.
Sự kiện ở Aleppo là thành công lớn nhất của phe chống Chính phủ Syria trong nhiều năm qua. Lực lượng chính phủ kiểm soát hoàn toàn thành phố này kể từ chiến dịch bao vây năm 2016, tạo nên bước ngoặt lớn trong cuộc chiến khiến hàng trăm ngàn người thiệt mạng.
Hadi al-Bahra, chỉ huy một lực lượng đối lập, nói với Reuters rằng phiến quân có thể chiếm thành phố này nhanh như vậy vì Hezbollah và các nhóm thân Iran khác đang bị phân tán vì cuộc xung đột với Israel.
Ông Bahra cho biết, việc chuẩn bị tấn công vào Aleppo đã diễn ra từ năm ngoái, nhưng bị trì hoãn vì cuộc chiến ở Dải Gaza.
Cuộc nội chiến Syria bị đóng băng từ năm 2020, với việc chính quyền của Tổng thống Assad kiểm soát hầu hết lãnh thổ và tất cả các thành phố lớn. Phiến quân vẫn kiểm soát một vùng đất ở miền tây bắc, nhóm thân Thổ Nhĩ Kỳ kiểm soát dải đất dọc biên giới phía bắc và lực lượng người Kurd thân Mỹ kiểm soát một vùng thuộc miền đông bắc.
Các nguồn tin từ Iraq và Syria xác nhận một nhóm chiến binh Iraq đã đến Syria. Ngoại trưởng Iran trước đó cho biết Tehran sẽ “cung cấp bất kỳ hỗ trợ nào cần thiết” và “các nhóm kháng chiến” sẽ đến hỗ trợ Tổng thống Assad.
Ít nhất 300 chiến binh, chủ yếu thuộc 2 nhóm Badr và Nujabaa ở Iraq, đã đi qua biên giới hôm 1/12. Hai nguồn tin an ninh Iraq cho biết nhiệm vụ của họ là bảo vệ một ngôi đền thờ Hồi giáo Shi’ite.
Hezbollah từng là lực lượng thân Iran mạnh nhất ở khu vực và cũng là đồng minh chính trong liên minh quân sự của Tổng thống Assad ở Syria, nhưng lần này chưa được nhận được đề nghị hỗ trợ và cũng chưa sẵn sàng cử lực lượng sang.
Hai nguồn tin cho biết, Hezbollah đã rút lực lượng khỏi Syria từ giữa tháng 10, khi cường độ giao tranh với Israel gia tăng.
Các quốc gia Ả-rập và Washington coi việc Hezbollah yếu đi là cơ hội để kéo ông Assad khỏi liên minh với Iran .
Các nguồn tin tiết lộ rằng UAE và Mỹ đang thảo luận về khả năng dỡ bỏ trừng phạt Tổng thống Assad nếu nhà lãnh đạo này giảm phụ thuộc vào Iran. Tuy nhiên, sự trỗi dậy của phiến quân có thể khiến tình hình càng phức tạp, khiến ông Assad càng phụ thuộc nhiều hơn vào sự hỗ trợ của Iran.
Ngày 2/12, Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Hakan Fidan nói rằng những diễn biến ở Syria cho thấy chính phủ nước này cần hòa giải với người dân của mình và phe đối lập, và Thổ Nhĩ Kỳ sẵn sàng đóng góp cho việc đối thoại như vậy.
“Sẽ là sai lầm nếu giải thích các sự kiện ở Syria dưới khía cạnh can thiệp của nước ngoài. Những diễn biến mới nhất một lần nữa cho thấy Damascus cần hòa giải với người dân và phe đối lập chính đáng”, ông Fidan phát biểu tại một cuộc họp báo.