Sói là loài thành công nhất trên thế giới và có sự phân bố rộng rãi ở Bắc bán cầu. Thông thường, khi chúng ta nói về chó sói, chúng ta đề cập đến sói xám, là những con thú lớn giống như loài chó.
Tuy nhiên, ở Bắc Mỹ, vẫn còn là một loại "sói" còn tiến hóa thành công hơn sói xám về phân bố và sinh tồn. Môi trường sống của chúng không hề bị suy giảm trong thế kỷ qua, mà ngược lại, còn mở rộng thêm 40%.
Loại "sói" này chính là chó sói đồng cỏ. Chó sói đồng cỏ có thể vượt qua các loài ăn thịt khác trong cùng khu vực và đã mở rộng môi trường sống thêm 40% trong 100 năm qua. Để làm được điều này, loài chó sói đồng cỏ đã may mắn có được cả ba yếu tố: Đầu tiên chính là sự giảm mạnh của những kẻ săn mồi mạnh hơn như sói xám, tạo cơ hội cho sự phát triển nhanh chóng của sói đồng cỏ;
Yếu tố thứ 2 là tốc độ đô thị hóa tăng nhanh, các động vật hoang dã khác không thể thích nghi với xã hội loài người, nhưng sói đồng cỏ lại có thể cùng tồn tại với con người;
Yếu tố cuối cùng đến từ một số lượng lớn chó cảnh do con người nuôi dưỡng, cũng như chó hoang, chúng đã lai với sói đồng cỏ, giúp cho sói đồng cỏ có thêm nguồn gen mới và thoát ra khỏi nút thắt của giao phối cận huyết, từ đó giúp chúng có thể phát triển số lượng một cách nhanh chóng.
Chó sói đồng cỏ là một loài chó sói cỡ vừa và nhỏ sinh sống ở Bắc Mỹ, so với họ hàng gần của nó là sói xám thì nó nhỏ hơn nhiều, với trọng lượng trung bình chỉ từ 7-20 kg. Theo ghi chép thực tế, con sói đồng cỏ lớn nhất được biết đến nặng 34 kg, nó là một con sói đực và được phát hiện ở Wyoming, Hoa Kỳ vào năm 1937.
Về ngoại hình, sói đồng cỏ rất giống với sói xám, nhưng mõm của sói đồng cỏ nhọn hơn, và có vẻ ngoài trông tinh ranh hơn, cũng như có vẻ ngoài hơi giống với loài cáo. Do phân bố rộng nên màu lông của sói đồng cỏ thường bị ảnh hưởng rất nhiều bởi môi trường, ví dụ như màu lông của chó sói đồng cỏ sống ở vùng hoang vắng phía Tây chủ yếu là màu trắng xám, trong khi màu lông của chó sói đồng cỏ sống ở vùng cao phần lớn có màu nâu xám.
Là một loài động vật trong họ chó, sói đồng cỏ tự nhiên thường sống theo bầy đàn, nhưng do chúng có thói quen ăn thức ăn hỗn hợp hơn và hiếm khi săn các động vật móng guốc lớn, do đó quy mô bầy đàn của chúng nhỏ hơn rất nhiều so với các nhóm sói xám Bắc Mỹ. Hầu hết các nhóm sói đồng cỏ là các nhóm nhỏ cùng gia đình, hoặc chỉ là một cặp sói đực và cái, trong khi đó, những con sói đồng cỏ sống ở thành phố hoặc vùng ngoại ô thường hoạt động đơn lẻ.
Đôi khi những con sói đồng cỏ không cùng quan hệ cũng có thể tạo thành một nhóm tương đối lớn. Điều này chủ yếu xảy ra ở những con sói đồng cỏ đơn lẻ hoặc khi săn những con mồi lớn.
Kinh nghiệm và quy luật trong quá khứ cho chúng ta biết rằng việc mở rộng các khu vực hoạt động của con người sẽ thu hẹp môi trường sống của các loài động vật hoang dã, và tình hình chung là "con người tiến lên và con thú rút lui", nhưng quy luật này lại không hề đúng với loài sói đồng cỏ. Trong một trăm năm qua, môi trường sống của sói đồng cỏ đã mở rộng 40%, và vẫn có dấu hiệu tiếp tục mở rộng, thậm chí chúng còn đang mở rộng xuống môi trường Nam Mỹ.
Mọi người có thể thấy chúng thường xuyên xuất hiện trên đường phố Hoa Kỳ, chúng không sợ con người, nhặt thức ăn thừa như chó hoang và coi môi trường thành phố như nhà của chúng.
Theo thời gian, chúng cũng đã tìm ra các quy tắc sống trong thành phố, biết cách tránh xe cộ khi băng qua đường, làm tổ trong những góc tối của bãi đậu xe, và thậm chí nhảy lên những mái nhà ở Queens, New York để tiện quan sát.
Ngày nay, sói đồng cỏ sống ở hầu hết các khu vực của Bắc Mỹ. Trước năm 1900, chúng chỉ sống ở Mexico, miền Tây Hoa Kỳ và một phần nhỏ của Canada. Tuy nhiên, những năm sau đó, môi trường sống của sói đồng cỏ mở rộng nhanh chóng, và đến năm 2016, khi con người thực sự nghiêm túc nghiên cứu và khảo sát về loài chó sói này, họ phát hiện ra rằng chó sói đồng cỏ đã sống ở hầu hết các vùng của Bắc Mỹ, đặc biệt là ở Trung Mỹ - chó sói đồng cỏ có mặt ở hầu hết mọi nơi.
Trong khoảng một thế kỷ trở lại đây, thế giới loài người đã phát triển nhanh chóng, nhưng quá trình đô thị hóa rõ ràng không có tác động tiêu cực đến sói đồng cỏ, thậm chí còn mở ra một thế giới mới cho chúng, bởi vì phần lớn trong số 40% khu vực chúng mở rộng môi trường sống là các thành phố và các vùng ngoại ô.
Sự phát triển nhanh chóng của sói đồng cỏ cũng ảnh hưởng nhiều hơn đến cuộc sống của con người. Xét cho cùng, nó vẫn là một kẻ săn mồi hung dữ. Mặc dù có rất ít sự cố gây hại cho con người nhưng nhiều người cho rằng chúng sẽ đe dọa trẻ em và chó mèo nhà. Bởi vậy ở nhiều nơi, chúng đã bị săn bắn để loại bỏ hiểm họa tiềm tàng.
Đặc biệt là sau khi bước vào thế kỷ 19, các phương pháp săn bắt liên tục được nâng cấp, từ cách săn bắt thô sơ và đặt bẫy cho đến phương pháp săn bằng trực thăng như hiện nay, nước Mỹ đã giết 400.000 con mỗi năm, nhưng nó vẫn không thể cản trở được sự phát triển của quần thể sói đồng cỏ.
Tại sao sói đồng cỏ có thể phát triển nhanh chóng, tôi nghĩ có nhiều nguyên nhân. Trước hết, ở Bắc Mỹ, tuy không có hổ và báo nhưng cũng có những con thú khác tương tự, chẳng hạn như sư tử núi (báo sư tử) và sói xám.
Trong môi trường sống của chó sói Bắc Mỹ, sói đồng cỏ và báo sư tử cạnh tranh để giành nguồn con mồi. Sự cạnh tranh giữa các loài rất khốc liệt và sói đồng cỏ thường là phe yếu thế.
Tuy nhiên, so với báo sư tử, những con sói xám mới là những kẻ tiêu diệt sói đồng cỏ chủ lực. Chó sói đồng cỏ quá giống sói xám về mọi mặt, sở thích ăn uống cũng gần giống sói xám hơn là báo sư tử, nên theo nghiên cứu của các nhà khoa học, số lượng sói đồng cỏ ở những khu vực tìm thấy sói xám sẽ nhiều ít hơn những khu vực không có sói xám khoảng 30%.
Một điều trùng hợp là vào thế kỷ 19, do tác động của các hoạt động của con người, môi trường sống của sói xám bị phá hủy rất nhiều khiến số lượng của chúng bị suy giảm nghiêm trọng, ở Bắc Mỹ thời điểm đó còn rất ít sói xám.
Vào thế kỷ 20, sói xám ở hầu hết các khu vực đều biến mất , và sự vắng mặt của đối thủ đã mở ra một thời kỳ vàng cho sự phát triển của loài sói đồng cỏ.
Ngoài ra, sau khi bước vào thế kỷ 20, con người đã chú ý hơn đến việc bảo vệ động vật và bảo vệ môi trường, nhiều loài động vật hoang dã cũng bắt đầu phát triển, ví dụ như ở các vùng ngoại ô của một số bang ở Hoa Kỳ, loài hươu đã bùng nổ dân số, và những điều đó cũng cung cấp các yếu tố thuận lợi cho sự phát triển của sói đồng cỏ.
Trước đây, lông của chó sói đồng cỏ là nguyên liệu quan trọng cho thương mại, nhưng sau nửa sau thế kỷ 20, nhiều quy định liên quan đến bảo vệ động vật được ban hành và thị trường buôn bán lông thú Bắc Mỹ sụp đổ, khiến hành vi buôn bán chó sói đồng cỏ giảm mạnh, và quần thể sói đồng cỏ lại càng có điều kiện để phát triển mạnh hơn.
Bên cạnh những ưu điểm bên ngoài, nguyên nhân khiến chó sói đồng cỏ có thể phát triển được như ngày hôm nay cũng liên quan đến chính năng lực của chúng.
Hầu hết những kẻ săn mồi hung dữ đều ăn thịt, nhưng sói đồng cỏ dường như là một ngoại lệ, nó ăn tạp và giống như một con chó nhà, nó ăn hầu hết mọi thứ nó có thể ăn được.
Ở thành phố, chúng lục tung các thùng rác, nhặt nhạnh thức ăn thừa, dù là vỏ, xương, cơm, mì, thậm chí là ớt hay quất, chó sói đồng cỏ đều có thể ăn được và chúng không bao giờ kén ăn.
Chó sói đồng cỏ có thể nhanh chóng thích nghi với cuộc sống đô thị. Ngoài khả năng sống sót mạnh mẽ, có một yếu tố quan trọng khác liên quan đến chúng là không bị phân lập sinh sản từ chó sói xám và chó. Sau khi lai với chó sói xám và chó nhà, sự ra đời của gen mới đã làm phong phú thêm sự đa dạng di truyền của sói đồng cỏ và tránh được những rắc rối đến từ giao phối cận huyết.
Con người cũng đã tích cực săn bắt và giết chết sói đồng cỏ, nhưng tại sao quần thể của chúng vẫn có thể phát triển nhanh chóng như vậy? Lý do chính là loài này đang tiến hóa để gần hơn và đã trở thành họ hàng với chó nhà.
Trên thực tế, chúng là hai loài động vật rất giống nhau, khi ở một khu vực, chó sói đồng cỏ gần như bị người ta săn bắt, theo quy luật quá khứ thì quần thể sẽ phát triển chậm, thậm chí do ảnh hưởng của giao phối cận huyết, số lượng cũng sẽ suy giảm dần. Tuy nhiên, với việc có sự xuất hiện của chó cảnh và chó hoang, chó sói đồng cỏ không phải lo lắng về điều này, và quần thể vẫn có thể phát triển nhanh chóng.
Giao phối với sói xám, đặc biệt là chó nhà, không chỉ cho phép sói đồng cỏ dễ dàng vượt qua nút thắt của giao phối cận huyết mà còn tăng cường đáng kể khả năng thích ứng với xã hội loài người.
Nhiều loài động vật hoang dã như báo tuyết, sói bờm và thỏ hoang sẽ gặp phải rất nhiều vấn đề khi chúng được nuôi nhốt. Chúng dễ mắc các bệnh như lao, viêm phổi và viêm ruột sau khi được nuôi nhốt. Tuy nhiên, sói đồng cỏ không chỉ không mắc bệnh tật sau khi chúng vào thành phố, ngược lại, chúng khỏe hơn và sống lâu hơn.
