Bát canh chua sấu, ly nước sấu đá... là những đồ ăn thức uống dân dã giúp giải nhiệt mùa hè được ưa chuộng trong mỗi gia đình. Dù ăn trực tiếp hay uống dưới dạng siro sấu cũng cần phải lưu ý một số điều để không ảnh hưởng đến sức khỏe.
Người mắc bệnh viêm loét dạ dày tá tràng không nên ăn nhiều sấu, đặc biệt là khi đói, vị chua trong sấu sẽ làm tăng cảm giác cồn cào
TS. Lương Y Phùng Tuấn Giang, Chủ tịch Viện nghiên cứu phát triển y dược cổ truyền Việt Nam cho biết sấu là loại cây quen thuộc gắn liền với đời sống người Việt với nhiều lợi ích. Vỏ rễ và lá cây sấu có thể dùng làm thuốc trong y học dân gian, có chức năng bổ tỳ vị, kiện thân, giải độc.
Quả sấu có thể ăn được và được chế biến thành nhiều món ăn khác nhau. Dầu hạt sấu có thể được sử dụng để làm đẹp và bôi trơn.
Trong đó các nghiên cứu hiện đại cho rằng, quả sấu là loại thực phẩm lành mạnh, giúp giảm béo, tăng sức mạnh cơ bắp.
“Theo y học cổ truyền, quả sấu có vị ngọt (cam), chua (toan), tính mát (lương). Quy các kinh túc thái âm tỳ, túc dương minh vị và túc quyết âm can.
Sấu có tác dụng kiện vị, sinh tân, giải rượu và giải độc. Chủ trị các chứng chán ăn, sốt, khát nước, say rượu, đau họng, lở miệng, mụn nhọt, nôn mửa do thai nghén và các bệnh khác. Liều dùng 4 - 6 g cùi quả sấu, sắc nước hay hãm với nước sôi hoặc dầm với muối hay đường rồi dùng.
Quả sấu chín chữa ngứa cổ khó chịu, làm long đờm, thanh giọng; chữa sâu răng, đau răng; có thể ăn trực tiếp với chút muối hoặc sắc nước uống.
Một số món ăn có sử dụng sấu phải kể đến như vịt om sấu, sườn om sấu, cá diếc nấu sấu, canh sấu chua thịt dọc mùng hay đơn giản là nước rau muống luộc thả vài quả sấu. Các món ăn từ sấu được dùng để kích thích tiêu hóa, tăng sự ngon miệng, phù hợp với người đang ốm, suy nhược cơ thể và nôn do thai nghén.
Sấu được ngâm với đường thành siro, dịch siro này được pha loãng, thêm đá và trở thành thức uống giải khát mùa hè. Các món ăn vặt khác từ sấu như sấu lắc muối ớt, ô mai sấu xào mặn ngọt, ô mai sấu gừng… được chế biến từ quả sấu chín”, TS, lương y Phùng Tuấn Giang cho hay.
Mặc dù đây là loại quả khá phổ biến nhưng không phải ai cũng biết cách sử dụng thậm chí có những người cần hạn chế sử dụng.
Theo TS. lương y Phùng Tuấn Giang, quả sấu tươi khi còn xanh thường có vị chua, nên những người mắc bệnh viêm loét dạ dày tá tràng không nên ăn nhiều sấu, đặc biệt là khi đói, vị chua trong sấu sẽ làm tăng cảm giác cồn cào.
“Trẻ dưới 12 tháng tuổi hệ tiêu hóa còn yếu và nhạy cảm, bởi vậy, không nên sử dụng sấu”, TS. lương y Phùng Tuấn Giang nhấn mạnh.
Ngoài ra, các món ăn như ô mai sấu hay nước sấu ngâm tuy có hương vị hấp dẫn, thơm ngon nhưng do chứa nhiều đường và muối nên chúng ta không nên ăn quá nhiều. Lượng đường lớn sẽ làm tăng nguy cơ mắc các bệnh béo phì, tiểu đường, tăng huyết áp…
Bổ sung thêm, TS.BS Nguyễn Trọng Hưng (Viện Dinh dưỡng Quốc gia) cho rằng, bản chất quả sấu không hề gây hại cho sức khỏe nếu sử dụng đúng cách và hợp lý. Tuy nhiên, rất nhiều người dùng theo sở thích, thói quen bấy lâu nay khiến sức khỏe bị ảnh hưởng.
Cụ thể, với nước siro sấu, khi ngâm thường được cho rất nhiều đường và lúc uống mọi người hay pha ngọt. Bác sĩ Hưng cho rằng, điều này không nên vì như vậy lượng đường nạp vào cơ thể rất nhiều, không có lợi cho sức khỏe.
Do vậy, khi sử dụng cần pha loãng, ngoài ra không vì ngon hoặc nắng nóng mà sử dụng nước siro sấu thường xuyên, chỉ nên dùng 2-3 lần/tuần.
Một vấn đề nữa bác sĩ Hưng cũng đặc biệt lưu ý, đó là việc nhiều người thích dùng sấu làm đồ ăn vặt theo mùa và trộn rất nhiều muối ớt.
Việc làm này có thể làm tăng vị ngon khi ăn, nhưng xét về khía cạnh dinh dưỡng lại không hề tốt. Bởi việc sử dụng quá nhiều muối sẽ gây nên các vấn đề về thận, tim mạch và là nguyên nhân gia tăng các bệnh không lây nhiễm. Không chỉ có vậy, ăn quá cay cũng gây hại cho dạ dày.