Nghệ là cây thân thảo lâu năm thuộc họ Gừng (Zingiberaceae), có củ (thân rễ) dưới mặt đất. Nó có nguồn gốc ở vùng nhiệt đới Tamil Nadu, phía Đông Nam Ấn Độ. Củ nghệ từ xa xưa đã được ứng dụng trong ẩm thực (vừa là thực phẩm trực tiếp vừa làm gia vị) làm thuốc nhuộm và nhất là trong y học.
Có nhiều cách để chúng ta tận dụng curcumin trong nghệ, từ củ nghệ tươi hay tinh bột nghệ, nghệ ngâm mật ong… (Ảnh minh họa)
Đó là nhờ vào những thành phần đặc biệt có trong củ nghệ. Quan trọng nhất là một nhóm các hợp chất được gọi là curcuminoid, trong đó bao gồm curcumin (diferuloylmethane), demethoxycurcumin, và bisdemethoxycurcumin. Ngoài ra còn có các loại tinh dầu quan trọng khác như turmerone, atlantone, và zingiberene. Củ nghệ cũng giàu chất xơ, chứa đường, protein, vitamin C, vitamin K, vitamin E… Cùng nhiều khoáng chất quan trọng như kali, canxi, sắt… và các chất chống oxy hóa, kháng viêm khác.
Lý do khiến nghệ trở thành “củ vàng” cho sức khỏe
Đã có vô vàn các nghiên cứu khoa học cho thấy lợi ích sức khỏe đáng kinh ngạc từ củ nghệ, bao gồm cả tinh bột nghệ làm từ phần củ này. Trong đó, nổi bật nhất là Curcumin với 9 lợi ích sau đây:
1. Kháng viêm
Một trong những tuyên bố nổi tiếng chính của củ nghệ là nó thường được sử dụng để chống viêm và phần lớn khả năng chống viêm của củ nghệ có thể được gán cho chất curcumin. Trên thực tế, với liều lượng phù hợp, chất curcumin có thể là phương pháp điều trị chống viêm hiệu quả hơn so với các loại thuốc chống viêm thông thường như ibuprofen (Advil) và aspirin .
Vì tình trạng viêm mãn tính góp phần gây ra nhiều bệnh mãn tính nên chất curcumin có thể giúp điều trị các tình trạng như bệnh viêm ruột, viêm tụy và viêm khớp. Nó cũng giúp phòng và giảm triệu chứng của nhiều bệnh xuất phát từ viêm da, các viêm loét đường tiêu hóa…
2. Ngăn ngừa và hỗ trợ điều trị bệnh tim mạch
Các nghiên cứu cho thấy chất curcumin có thể cải thiện chức năng nội mô hoặc sức khỏe của lớp màng mỏng bao phủ bên trong tim và mạch máu. Màng này đóng một vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh huyết áp.
Chức năng nội mô thấp hơn có liên quan đến lão hóa và tăng nguy cơ mắc bệnh tim. Do đó, chất curcumin có thể giúp bảo vệ chống lại sự mất chức năng liên quan đến tuổi tác và giảm khả năng mắc bệnh tim.
Tại Mỹ, các nhà nghiên cứu đã so sánh tác động của chương trình tập thể dục nhịp điệu kéo dài 8 tuần và bổ sung chất curcumin trong việc cải thiện chức năng nội mô ở phụ nữ sau mãn kinh. Cả nhóm tập thể dục và nhóm dùng curcumin đều có sự cải thiện như nhau về chức năng nội mô, trong khi nhóm đối chứng không thấy thay đổi.
Một nghiên cứu khác phát hiện ra rằng chất curcumin có hiệu quả giống như thuốc atorvastatin (Lipitor). Đây là một loại thuốc thường được kê đơn để giảm nguy cơ đau tim và đột quỵ.
3. Tốt cho não bộ, chống trầm cảm
Tác dụng chống oxy hóa, chống viêm và tác dụng đối với hệ tuần hoàn nghệ đều hữu ích trong phòng ngừa và điều trị các bệnh thoái hóa thần kinh, bao gồm những bệnh như Alzheimer, bệnh Parkinson và xơ cứng rải rác.
Uống tinh bột nghệ thường xuyên không chỉ giúp bạn khỏe hơn mà còn đẹp hơn và chậm lão hóa (Ảnh minh họa)
Trong một nghiên cứu quần thể lớn gồm hơn 1.000 bệnh nhân cao tuổi bị sa sút trí tuệ, mất trí nhớ, những người ăn cà ri nhiều bột nghệ thường xuyên, rất thường xuyên hoặc thỉnh thoảng có điểm số đánh giá chức năng nhận thức tốt hơn đáng kể. Nghệ cũng được cho là giúp giảm căng thẳng, tăng cảm giác hạnh phúc và giảm nguy cơ trầm cảm.
4. Ngăn ngừa và hỗ trợ điều trị một số bệnh ung thư
Vì viêm có liên quan đến sự phát triển của khối u nên các hợp chất chống viêm như curcumin trong củ nghệ rất hữu ích trong việc chống lại chúng. Bao gồm ung thư đại trực tràng, ung thư tuyến tụy, ung thư tuyến tiền liệt, ung thư vú và ung thư dạ dày.
Nhiều nghiên cứu cho thấy chất curcumin có thể giúp làm chậm sự lây lan của các tế bào khối u và thậm chí có thể ngăn chặn sự hình thành khối u ngay từ đầu. Một số nghiên cứu cũng cho thấy rằng nghệ hoặc curcumin có thể giúp giảm một số triệu chứng ung thư.
Nó có thể thực hiện điều này theo nhiều cách, bao gồm cả việc phá vỡ sự hình thành của các tế bào ung thư ở các giai đoạn khác nhau trong chu kỳ tế bào. Hay can thiệp vào các đường truyền tín hiệu của tế bào và thậm chí khiến các tế bào ung thư đó chết đi.
5. Chống lại bệnh tiểu đường
Stress oxy hóa và phản ứng viêm là những yếu tố chính trong sự xuất hiện và phát triển của bệnh tiểu đường týp 2. Curcumin có vẻ tác động đến bệnh tiểu đường nhờ kích thích tuyến tụy sản xuất và tiết insulin.
Một số nghiên cứu đã thấy rằng curcumin có thể giúp điều hòa chuyển hóa glucose và lipid trong bệnh tiểu đường tuýp 2. Trong một nghiên cứu tại Mỹ, 240 đối tượng tiền tiểu đường được bổ sung 250mg curcumin hoặc giả dược hai lần mỗi ngày trong 9 tháng, kết quả là những người được bổ sung curcumin ít tiến triển thành tiểu đường toàn phát hơn.
Curcumin trong củ nghệ còn có tác dụng hạ đường huyết và nhạy cảm với insulin, làm giảm tình trạng kháng insulin và các biến chứng liên quan đến bệnh đái tháo đường.
6. Ngăn ngừa và điều trị viêm khớp
Hoạt tính chống viêm của curcumin có thể giảm nhẹ triệu chứng viêm của bệnh viêm đa khớp dạng thấp ở người. Một đánh giá nghiên cứu năm 2016 cho thấy, bệnh nhân viêm khớp uống curcumin trong 4 tuần có kết quả giảm đau xương khớp có thể so sánh với việc dùng NSAID hoặc glucosamine. Nghiên cứu cho thấy, tác dụng của 1.200mg curcumin tương đương với một loại thuốc kháng viêm 300mg.
7. Ngăn ngừa và điều trị bệnh về tiêu hóa
Nghiên cứu trên 207 người trưởng thành và một nghiên cứu khác sử dụng chuột tại Mỹ đã phát hiện ra rằng nghệ có thể giúp cải thiện các triệu chứng của hội chứng ruột kích thích. Y học cổ truyền cũng dùng củ nghệ và tinh bột nghệ là vị thuốc chữa đầy hơi, đau bụng, viêm loét dạ dày, khó tiêu…
Curcumin cũng đã được chứng minh là có hiệu quả đối với các bệnh viêm ở ruột, chẳng hạn như bệnh Crohn và viêm loét đại tràng. Trong nhiều nghiên cứu, những người bị viêm ở ruột được bổ sung curcumin đã giảm triệu chứng.
8. Tốt cho mắt
Củ nghệ chứa nhiều thành phần giúp chống khô mắt, giảm đau mỏi mắt, tăng cường thị lực. Đặc biệt, các nghiên cứu khoa học chỉ ra rằng nghệ có thể làm chậm quá trình thoái hóa mắt và giảm nguy cơ mắc bệnh về mắt, nhất là bệnh tăng nhãn áp.
Một nghiên cứu gần đây của Mỹ thực hiện trên chuột thí nghiệm còn cho rằng curcumin trong nghệ giúp đảo ngược các bệnh này. Các nhà nghiên cứu đã áp dụng dung dịch nhỏ mắt curcumin cho chuột hai lần mỗi ngày trong ba tuần. Vào cuối cuộc nghiên cứu, những con chuột không được điều trị đã giảm 23% tế bào võng mạc so với nhóm được điều trị.
9. Một số lợi ích khác
Ngoài những lợi ích nổi bật vừa kể trên thì củ nghệ còn mang lại khá nhiều công dụng khác cho sức khỏe và cả làm đẹp. Ví dụ như loại củ này chứa nhiều chất chống oxy hóa khác ngời “chất vàng” curcumin, giống con người làm chậm lão hóa, lâu già hơn. Nghệ cũng rất tốt trong làm đẹp da, tăng hiệu quả giảm cân, đốt cháy mỡ nội tạng, làm lành vết thương, chữa bỏng…
Nghệ cũng là một gia vị hữu ích trong nấu ăn mà chúng ta nên dùng thường xuyên (Ảnh minh họa)
Củ nghệ cũng rất hữu ích trong việc làm giảm đau đầu, tăng cường miễn dịch và kháng vi khuẩn, virus. Ngoài ra, nghệ còn giúp chị em phụ nữ giảm triệu chứng tiền kinh nguyệt cũng như đau bụng kinh.