Một cư dân mạng mới đây kể câu chuyện: Trong bữa ăn, cậu không muốn ăn lòng đỏ trứng nên bỏ vào mâm nhưng người bố không hài lòng, đưa tay gõ mạnh vào mép bát, ra lệnh cho con ăn. Sau khi nhìn điện thoại một lúc, thấy miếng trứng vẫn còn nguyên, người bố nổi giận, hét lên yêu cầu con ăn ngay lập tức. Cậu bé lúc này chỉ biết bưng bát lên ăn hết lòng đỏ trứng gà, mặc dù trong lòng cảm thấy rất bất mãn.
Lúc này, người cha đã tự hào khoe vợ: "Em thấy đấy, trẻ con không thể nào nuông chiều quá".
Đằng sau câu chuyện này, có người cho rằng vì miếng trứng đã bỏ vào bát riêng nên cậu bé phải ăn, không ai ăn thay được, mà bỏ thì rất lãng phí. Nhưng nhiều người nhận định, từ giọng điệu ra lệnh đơn giản và thô lỗ của ông bố và lời khoe khoang sau đó, họ có thể cảm nhận rõ ràng rằng đây giống một kiểu "bạo lực gia đình" mới hơn. Trên danh nghĩa là "vì muốn con nhận đủ chất dinh dưỡng" nhưng cách làm của cha mẹ thì đang thể hiện quyền lực của "kẻ bề trên".
Ảnh minh họa
01. Loại "bạo lực gia đình" mới đang âm thầm tồn tại
Dưới câu chuyện này, một cư dân mạng đã bình luận: Điều khiến bố bạn vui không phải là bạn nhận được chất bổ dưỡng khi ăn lòng đỏ trứng mà là trẻ con cuối cùng cũng phải nghe lời.
Ở ngoài đời, khoảnh khắc bất lực này đối với nhiều trẻ em có lẽ không phải là hiếm. Một số trẻ thậm chí còn trở nên vô cùng chán nản trước phương pháp giáo dục "ức chế, kiểm soát, phủ nhận". Các góc cạnh, sắc nhọn của trẻ bị mài nhẵn, trở thành kiểu người không có ý kiến độc lập, lòng tự trọng rất thấp và hèn nhát.
Trong một chương trình truyền hình, khách mời là một nữ bác sĩ độc thân 34 tuổi nọ đã buộc tội mẹ về nhiều hành vi khác nhau, đến mức cô nhiều lần bị suy sụp tinh thần. Ví dụ, để cho cô tập piano, mẹ không cho phép cô ra ngoài chơi dù là cuối tuần, nếu chơi piano sai sẽ bị đánh. Một ví dụ khác, khi cô học cấp hai, mẹ xem trộm nhật ký, phát hiện ra con thích một chàng trai nên đã chạy đến trường và làm ầm ĩ.
Không chỉ vậy, ngay cả những người bạn mà cô thường kết giao cũng phải bị mẹ cô kiểm soát chặt chẽ. Mặc dù sau đó cô đã đạt được thành tích học tập xuất sắc và được nhận vào học Tiến sĩ, nhưng khi lớn lên khiến cô cảm thấy tự ti và chán nản, và cả cuộc đời tràn ngập những cảm xúc tiêu cực.
Trước lời buộc tội của con gái, người mẹ phản bác kịch liệt, tin rằng mọi việc mình làm đều vì lợi ích của con.
Nhiều bậc cha mẹ đã quen với việc nhân danh "vì lợi ích của con" để làm nhiều việc khác nhau mà không quan tâm đến cảm xúc của trẻ. Cũng giống như người cha "ép con ăn lòng đỏ trứng" và người mẹ của cô bác sĩ muốn kiểm soát mọi thứ nói trên, cả hai đều thuộc kiểu này.
02. Tại sao một số cha mẹ lại áp dụng biện pháp "kiểm soát áp lực cao" để điều trị cho con mình?
Đầu tiên, bị ảnh hưởng bởi các quan niệm truyền thống. Cha mẹ có quyền kiểm soát tuyệt đối đối với con cái, nếu cãi lại, con sẽ bị coi là bất hiếu, thiếu hiểu biết. Kiểu cha mẹ này cần con cái thỏa mãn ý thức kiểm soát và địa vị vượt trội không thể lay chuyển của họ.
Thứ hai, do lòng tự ái toàn năng của cha mẹ. Chắc hẳn nhiều người đã từng nghe câu nói này từ cha mẹ: Trẻ em thì biết gì?
Nhiều bậc cha mẹ đã già về mặt thể chất, nhưng về mặt tâm lý, họ giống như một đứa trẻ. Họ bị chi phối bởi lòng tự ái, họ cảm thấy mình là toàn năng, nên bất cứ điều gì họ cũng có thể làm. Họ đã muốn thì người khác phải thỏa mãn. Vì vậy, đây là lý do tại sao nhiều bậc cha mẹ vẫn cảm thấy con mình dù có lớn lên bao nhiêu thì vẫn là trẻ con.
Tất nhiên, khi cha mẹ gặp phải những nhu cầu không được thỏa mãn, chắc chắn họ sẽ không khóc lóc, quấy khóc như những đứa trẻ mà sẽ đạt được mục tiêu của mình thông qua nhiều phương pháp như tức giận, mất bình tĩnh, phàn nàn, v.v. Chúng ta có thể gọi chuỗi hành vi "trút giận" này đối với trẻ em là một dạng "bạo lực gia đình", thường được ngụy trang dưới dạng "vì lợi ích của chính con".
03. Điều gì xảy ra với những đứa trẻ bị cha mẹ kiểm soát quá nhiều áp lực?
Khi trẻ ở trong môi trường này lâu ngày sẽ nảy sinh một số vấn đề lớn.
Đầu tiên, mối quan hệ cha mẹ và con cái sẽ bị tổn hại. Lý do rất đơn giản, cha mẹ vốn là nơi trú ẩn cho con cái tận hưởng cảm giác an toàn. Tuy nhiên, nếu sử dụng biện pháp kiểm soát áp lực cao, trẻ sẽ mất đi ý kiến và nảy sinh nhiều vấn đề tâm lý tiêu cực, hoặc sẽ khiến trẻ mất tự chủ, nổi loạn và rời xa cha mẹ.
Thứ hai, nó sẽ chiếm không gian phát triển của trẻ. Khi cha mẹ đưa ra quyết định cho con cái, chắc chắn họ đang hủy hoại ý chí tự do và khả năng tư duy của con, thậm chí có thể biến con mình thành "người công cụ".
Quan trọng hơn, trong trường hợp này, không gian để trẻ tự do phát triển sẽ bị thu hẹp rất nhiều. Lẽ ra trẻ có thể dựa vào khả năng khám phá của bản thân để chuyển sang giai đoạn cao hơn nhưng do sự kiểm soát của cha mẹ nên trẻ không thể làm được. Vì vậy, đứa trẻ dần mất đi phương hướng và không thể tìm thấy ý nghĩa cuộc sống của mình.
Ngoài ra, kiểu kiểm soát áp lực cao này sẽ ảnh hưởng rất lớn đến việc hình thành nhân cách và khả năng kiềm chế cảm xúc của trẻ. Khi lớn lên, nhiều trẻ vẫn chưa dám nói to, không dám giao tiếp xã hội, thể hiện lòng tự trọng thấp.
Thực tế, trong cuộc sống hằng ngày, chỉ cần con có thể chịu trách nhiệm về việc mình làm và không có vấn đề gì về đạo đức thì cha mẹ nên buông bỏ "kiểm soát" và để con sống theo ý mình.