Lộ trình để Việt Nam bán tín chỉ carbon ra thế giới

Giá tín chỉ carbon ở các nước rất khác nhau

Trao đổi tại hội thảo “Thị trường tín chỉ carbon - Động lực xây dựng Việt Nam Xanh” tổ chức ngày 20/4, ông Nguyễn Văn Minh, Trưởng phòng kinh tế và thông tin biến đổi khí hậu, Cục Biến đổi khí hậu (Bộ Tài nguyên và Môi trường), nhận định giá tín chỉ carbon đang có sự dao động lớn ở các quốc gia. Có nước, giá 1 tấn carbon chỉ 1 USD, song cũng có nơi bán giá 140 USD cho 1 tấn.

Đối với lộ trình thị trường carbon tại Việt Nam, ông Minh nhìn nhận sẽ gồm 2 giai đoạn, theo quy định của Luật Bảo vệ môi trường. Giai đoạn đến hết năm 2027 là xây dựng quy định quản lý tín chỉ carbon, hoạt động trao đổi hạn ngạch và tín chỉ carbon, xây dựng quy chế vận hành sàn giao dịch tín chỉ carbon. Đây cũng là giai đoạn triển khai thí điểm cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ carbon trong các lĩnh vực tiềm năng và hướng dẫn thực hiện cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ carbon.

Việc thành lập và tổ chức vận hành thí điểm sàn giao dịch tín chỉ carbon sẽ thực hiện kể từ năm 2025. Từ năm 2028, nước ta sẽ vận hành sàn giao dịch tín chỉ carbon chính thức và quy định các hoạt động kết nối, trao đổi tín chỉ carbon trong nước với thị trường carbon khu vực và thế giới.

Dẫn chứng thêm, ông Minh cho biết vào giai đoạn 2008-2013, tại Việt Nam cũng có dự án đạt tín chỉ carbon, lúc đó giá cao nhưng tích trữ lại và không bán. Tuy nhiên sau đó giá tín chỉ carbon rớt mạnh, đến nay đơn vị bán vẫn còn để tín chỉ trên hệ thống lưu ký, tiền lấy tín chỉ này về cao hơn cả tiền bán tín chỉ carbon và cũng đã hết thời hạn cam kết.

Phát biểu tại hội thảo, TS Phạm Văn Đại, Giảng viên cao cấp Trường chính sách công và quản lý Fulbright, nhìn nhận tín chỉ carbon cần được xem như là tài nguyên quốc gia, không phải tài nguyên vô tận hay tái tạo được.

"Giá thuế carbon bắt buộc là hơn 100 USD, trong khi tín chỉ carbon hiện chỉ được giao dịch khoảng 5 USD. Điều này còn liên quan đến chất lượng. Ngay cả Úc, sau khi kiểm kê thì chất lượng 3/4 tín chỉ đều có vấn đề" - ông Đại nói.

Ông Đại dẫn chứng từ các báo cáo cho thấy giá tín chỉ carbon có thể lên đến 200-300 USD/tín chỉ và điều này chỉ đạt được khi chất lượng tín chỉ carbon được xác thực, bản chất của dự án cũng như chi phí bỏ ra để thực hiện.

Trong bối cảnh các nhà sản xuất lớn trên thế giới như Apple hay Samsung đều đòi hỏi các nhà cung cấp phải trung hòa được carbon trong quá trình sản xuất thì xu hướng tìm mua tín chỉ carbon của doanh nghiệp Việt Nam là không tránh được.

Từ đó, ông Đại đề xuất Việt Nam cần quy hoạch tín chỉ carbon như dạng tài nguyên cần bảo vệ. Ngoài ra, cần xem xét hình thành "Quỹ dự trữ tín chỉ carbon" để sau này khi tham gia chứng chỉ toàn cầu, doanh nghiệp Việt Nam không phải mua giá quá cao.

TPHCM thí điểm trao đổi, bù trừ tín chỉ carbon

Còn ông Nguyễn Toàn Thắng, Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường TPHCM, thông tin để ứng phó với biến đổi khí hậu, giảm thiểu phát thải khí nhà kính, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết 98 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TPHCM.

Theo đó, TPHCM được chọn là địa phương đầu tiên thực hiện thí điểm cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ carbon . Sở đề xuất lựa chọn 2 dự án tiềm năng, đó là thay thế đèn đường LED và lắp đặt điện mặt trời trên mái nhà công.

Ông Thắng thông tin thêm, việc đề xuất cơ chế tài chính thực hiện biện pháp giảm phát thải khí nhà kính theo các cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ carbon và triển khai hoạt động mua bán tín chỉ carbon sẽ thúc đẩy giảm phát thải khí nhà kính, mở ra cánh cửa mới cho các nhà đầu tư trong và ngoài nước, thúc đẩy các dự án xanh và tạo ra việc làm mới, đưa TPHCM trở thành trung tâm cho các hoạt động liên quan đến môi trường và phát triển bền vững, đồng thời thu hút sự chú ý và hợp tác quốc tế.

Theo ông Thắng, đi cùng cơ hội thu lợi nhuận từ bán tín chỉ carbon thì thách thức đặt ra cũng không ít, đặc biệt trong khối công. Trong đó, việc thiếu hành lang pháp lý chi tiết cho các hoạt động tính toán, đánh giá và thẩm định tín chỉ carbon cản trở việc thực hiện hiệu quả. Hầu hết các nội dung trong quá trình tạo lập, tính toán giá và bán tín chỉ carbon đều phụ thuộc vào các tổ chức nước ngoài, nên việc đánh giá và giao dịch tín chỉ có thể ảnh hưởng đến giá trị và sự chủ động của các dự án trong nước.

"Các thách thức này đang được Chính phủ, UBND TPHCM chỉ đạo các sở ngành phối hợp với các bộ ngành tích cực tháo gỡ" - ông Thắng nói.