"Việc gia hạn thời gian thực hiện hiệp ước cắt giảm vũ khí chiến lược hiện đang nằm trong chương trình nghị sự của chúng tôi. Chúng tôi tin rằng, đây là hòn đá tảng cuối cùng còn lại trong hệ thống an ninh quốc tế. Chúng ta cần phải sắp xếp để gia hạn nó", Bộ trưởng Shoigu phát biểu khi trả lời các câu hỏi được đặt ra tại Diễn đàn Beijing Xiangshan lần thứ 9 được tổ chức từ ngày 20 đến 22/10.
Theo lời người đứng đầu Bộ Quốc phòng Nga, thậm chí kể cả khi Hiệp ước Cắt giảm Vũ khí Chiến lược mới (START Mới) đòi hỏi cần phải có một số sự thay đổi thì "điều đầu tiên vẫn là cần phải gia hạn hiệp ước và sau đó mới là tìm cách cải thiện nó".
Bộ trưởng Shoigu nhấn mạnh, cách tốt nhất để đối phó với các mối quan hệ quốc tế ngày càng xấu đi là "không hủy bỏ hay phá hủy những cơ chế cũ khi mà chưa tạo ra được cơ chế mới".
"Chưa có hiệp ước mới nào được đưa ra để thay thể cho các thỏa thuận mà Mỹ vừa rút ra. Kết quả là mức độ an ninh đang ngày càng trở nên thấp đi và thế giới đang ngày càng trở nên khó đoán hơn. Theo ý kiến của chúng tôi, những thỏa thuận đang có nên được duy trì", ông Shoigu phát biểu.
Những phát biểu trên cho thấy giới chức Nga đang thực sự lo ngại về viễn cảnh ác mộng phía trước sau khi Mỹ rút khỏi Hiệp ước Các Lực lượng Hạt nhân tầm trung (INF) và hiệp ước START Mới đang đứng trước ngưỡng cửa hết hạn mà không được gia hạn tiếp.
Đây không phải là lần đầu tiên giới chức Nga kêu gọi Mỹ gia hạn hiệp ước START Mới sau khi chính quyền của Tổng thống Trump quyết định rút Mỹ ra khỏi INF.
Cách đây không lâu, Đại sứ Nga tại Mỹ - ông Anatoly Antonov cũng từng kêu gọi Mỹ tiếp tục gia hạn thời gian thực hiện START Mới và bày tỏ nỗi quan ngại của Nga về sự ổn định chiến lược trên thế giới.
"Việc gia hạn thời gian thực hiện thỏa thuận là rất đơn giản như nó vốn vậy. Nếu Mỹ, giống như Nga, có những quan ngại riêng về vấn đề ổn định chiến lược, thì đã đến lúc chúng ta phải ngồi lại với nhau và giải quyết những vấn đề đó. Chúng tôi đã sẵn sàng, chúng tôi vẫn luôn chờ đợi một câu trả lời tích cực từ phía Mỹ", ông Antonov bày tỏ tại diễn đàn Fort Ross.
"Hiện tại, chỉ còn duy nhất một thỏa thuận giữa Nga và Mỹ – đó là hiệp ước START Mới. Và vào tháng Hai năm sau, sẽ chẳng còn thỏa thuận nào còn lại. Và đây sẽ là lần đầu tiên trong vòng 50 năm xảy ra một tình huống như vậy", ông Antonov đã chỉ ra như vậy.
Trước đó, hồi tháng 9, Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov cũng đã nhấn mạnh rằng, Nga tin là hiệp ước START Mới cần phải được gia hạn để duy trì ít nhất một cơ chế trong lĩnh vực liên quan đến sự ổn định chiến lược.
Nga đang thực sự lo ngại sau khi Mỹ quyết định phá bỏ Hiệp ước Các Lực lượng Hạt nhân Tầm trung (INF) và bắt đầu tiến hành các vụ thử tên lửa tầm trung cũng như thông báo về một loạt kế hoạch triển khai tên lửa ở Châu Âu, Châu Á. Hành động của Mỹ có thể châm ngòi cho một cuộc chạy đua vũ trang khốc liệt, tốn kém và chứa đựng nhiều nguy cơ.
INF được ký kết là để giải quyết một cuộc khủng hoảng tên lửa hạt nhân thời Xô-viết nhằm vào các thủ đô phương Tây.
Hiệp ước INF được ông Mikhail Gorbachev và ông Ronald Reagan ký năm 1987 cấm Nga và Mỹ phát triển, triển khai và thử nghiệm các tên lửa hành trình và tên lửa đạn đạo được phóng đi từ mặt đất với tầm bắn từ khoảng 300 đến 3.400 dặm (tương đương từ 482km đến 5470km).
Hiệp ước này được coi là một thành tựu lớn đạt được trong nỗ lực nhằm "tháo ngòi" căng thẳng trong Chiến tranh Lạnh và giúp hóa giải nỗi lo sợ về vũ khí hạt nhân ở châu Âu.
Nga và Mỹ liên tục cáo buộc lẫn nhau về những vụ vi phạm hiệp ước. Mỹ tố cáo Nga chế tạo các tên lửa bị cấm trong hiệp ước. Trong khi đó, Nga tố ngược lại rằng Mỹ không tuân thủ INF khi thiết lập các căn cứ quân sự ở Đông Âu có khả năng không chỉ phòng thủ mà còn tấn công được và có thể nhằm vào Nga.
Tổng thống Mỹ Donald Trump hồi cuối năm ngoái đã bất ngờ công khai lên tiếng tuyên bố sẽ rút nước này ra khỏi INF để trả đũa cho việc Nga không tuân thủ INF. Nhà lãnh đạo Mỹ còn thề rằng, nước ông sẽ tiếp tục tăng cường kho vũ khí hạt nhân cho đến khi Nga và Trung Quốc "hiểu ra vấn đề". Mỹ đã chính thức rút khỏi hiệp ước INF từ hồi đầu tháng Tám.
Với việc hiệp ước INF bị hủy bỏ, hiện tại, chỉ còn Hiệp ước Cắt Giảm Vũ khí Chiến lược (START MỚI) là bước cản trở cuối cùng đối với viễn cảnh phổ biến vũ khí hạt nhân không kiểm soát. Hiệp ước này có thời hạn đến năm 2021 và Washington chưa quyết định có làm mới nó hay không.