[Livestream] Sự thật về 'chuyện ấy' ở người cao tuổi

Tình dục ở người cao tuổi luôn bị xã hội và gia đình có những cái nhìn "kỳ thị" khiến nhiều người không dám sống với đúng mong muốn của mình.

 Để giải đáp những băn khoăn của độc giả về tình dục ở lứa tuổi xế chiều, chúng tôi tổ chức chương trình toạ đàm trực tuyến có tên gọi CHUYỆN PHÒNG THE NGƯỜI CAO TUỔI, NHỮNG NỖI NIỀM KHÓ NÓI phát sóng trên page Soha.vn, web Soha.vn và MXH Lotus.

Chương trình có sự tham gia của chuyên gia: TS. BS Nguyễn Hoài Bắc - Trưởng khoa Nam học và Y học giới tính, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội.

Kính mới quý vị xem livestream:

Một số nội dung chính của livestream:

Hỏi: Nhiều người cho rằng người cao tuổi (NCT) thường không có hoặc ít có nhu cầu tình dục, điều đó có đúng không ạ?

TS. BS Nguyễn Hoài Bắc: Nếu mà tôi là người đã bước sang giai đoạn NCT thì thật sự tôi sẽ rất buồn khi nghe được những câu hỏi như thế này. Bởi vì đây là một câu hỏi không phải là riêng Trà My đặt ra cho tôi mà là toàn xã hội đặt ra với NCT.

Chúng ta đang quan niệm, NCT là những sinh thể không cần tình dục, không cần tình yêu, sống chỉ cần ăn khỏe, ngủ khỏe, vui vẻ với con cái thế là NCT. Đây là quan niệm hoàn toàn sai lầm. Sự thật về nhu cầu hoạt động tình dục của NCT hoàn toàn khác. Các nghiên cứu ở Châu Âu ở nhóm đối tượng nam giới từ 40 - 80 tuổi cho chúng ta thấy rằng, 70% quý ông lớn tuổi, cao tuổi hay gọi là có tuổi vẫn có hoạt động tình dục đều đặn, ít nhất 1 lần/tháng. Qua đó có thể thấy rằng, nhu cầu tình dục là nhu cầu gắn liền với đời sống của con người mặc dù đó là người già, người trẻ hay trung niên. Đó là một nhu cầu giống như chúng ta cần ăn, uống, cần ngủ. Đó rõ ràng là những nhu cầu rất thiết yếu. Tuy nhiên, xã hội luôn luôn quan niệm rằng người già không cần quan hệ tình dục, người già không cần tình yêu. Đó là quan niệm rất sai lầm và từ những quan niệm sai lầm như vậy sẽ dẫn đến những thái độ, những cách ứng xử, cách cư xử của xã hội, sự nhìn nhận của xã hội chúng ta nhìn vào hoạt động tình dục của người cao tuổi giống như những thứ không hợp thuần phong mỹ tục. Hãy thử tưởng tượng mà xem, nếu một nam giới 60 - 65 tuổi tái hôn với một người vợ khác trong trường hợp là người vợ trước không còn nữa thì tất cả dư luận của chúng ta sẽ nhìn vào với một ánh mắt vô cùng kỳ thị và cho rằng ông ấy như thế này, ông ấy như thế kia. Trong khi đó, đối với một cặp vợ chồng trẻ, chúng ta lại đổ xô vào chúc mừng, chúc tụng, điều đó là một điều không công bằng với NCT.

Hỏi:  Thưa bác sĩ, nhiều NCT lại có tâm lý e ngại, né tránh “chuyện ấy”, vậy có những lý do nào mà NCT lại né tránh những nhu cầu rất là thích đáng như vậy ạ?

TS. BS Nguyễn Hoài Bắc: Đó là một sự thật khi mà chúng tôi khám bệnh. Có rất nhiều cuộc điện thoại của NCT gọi điện đến để xin tư vấn về tình hình sức khỏe của mình. Tuy nhiên, khi được yêu cầu, mời đến khám thì các cụ rất là ngại. 100 cụ được tư vấn qua điện thoại, email nếu được yêu cầu đến khám thì chỉ có 10 - 20 người vượt qua được tâm lý đó để đến khám. Lý do chính là từ những rào cản, những quan niệm của xã hội của chúng ta về chuyện quan hệ tình dục, đời sống tình dục của NCT.

Rõ ràng, một người khỏe mạnh, một cặp vợ chồng trung niên đi khám về sức khỏe sinh sản thì chúng ta cho rằng đấy là một chuyện bình thường. Thế nhưng một cụ già, một người có tuổi bước chân vào phòng khám nam khoa thì tất cả mọi người đi qua đều nhìn vào với một ánh mắt rất là soi mói, rất là kỳ thị và cho rằng ông này như thế này, ông kia như thế kia. Điều đó cho thấy rằng chúng ta hoàn toàn không bình đẳng với NCT. Lý do vì sao? Vì trong quan niệm của chúng ta, NCT không cần quan hệ tình dục, NCT chỉ cần sống chan hòa, sống hạnh phúc với những hạnh phúc, niềm vui của con cái. Đó là quan niệm đầu tiên, rào cản đầu tiên làm cho NCT hạn chế đi thăm khám ở bệnh viện. Quan niệm thứ 2, chuyện quan hệ tình dục là không cần thiết, không quan trọng đối với sức khỏe của NCT. Và họ thường cho rằng, chấp nhận rằng những rối loạn hoạt động tình dục ở NCT là một thực tế khách quan, là một quá trình, là một tiến trình lão hóa trong cơ thể cho nên thôi đành du lòng vậy để sống chung với nó. Vì vậy, đó cũng là một rào cản mà người ta ngại ngần, không muốn tiếp cận với các dịch vụ chăm sóc sức khỏe tình dục cho người lớn tuổi. Một quan niệm, một vấn đề tiếp theo đấy là rào cản về việc chi trả kinh tế khiến NCT không tiếp cận các dịch vụ chăm sóc sức khỏe cho mình. Bạn có thể thấy, một người trẻ kiếm một tháng chục triệu, hai chục triệu, ba chục triệu thì họ có thể bỏ ra 1 triệu, 2 triệu cho một lần đi khám sức khỏe tình dục là chuyện hoàn toàn bình thường. Tuy nhiên, với NCT thì đây là một rào cản rất là lớn. Vì vậy, các con cháu nhiều người biết NCT có nhu cầu, nhưng rất ít người có tâm lý đưa bố mình đi khám về bệnh nam khoa. Chúng ta có thể đưa bố mình đi khám về bệnh tim mạch, nhưng rất ít người có thể đưa bố mình đến khám sức khỏe về các bệnh nam khoa như vậy. Con cái có thể chi ra rất nhiều tiền cho bố mình tham gia vào quá trình chữa bệnh nọ, chữa bệnh kia rất tốn kém nhưng chưa một ai nghĩ đến đầu tư tiền chăm sóc sức khỏe sinh sản cho bố của mình. Đó là một thiệt thòi rất lớn cho những người đàn ông cao tuổi cũng như người phụ nữ lớn tuổi trong việc được tiếp cận các dịch vụ chăm sóc sức khỏe của mình. Trong quá trình làm việc, chúng tôi cũng gặp rất ít các trường hợp con dẫn bố đến khám về những vấn đề nam khoa như vậy.

Hỏi:  Những tâm lý dè dặt, e ngại khi nhắc tới tình dục như vậy sẽ ảnh hưởng như thế nào đến sức khỏe của NCT?

TS. BS Nguyễn Hoài Bắc: Tình dục rất quan trọng đối với sức khỏe người lớn tuổi. Tình dục là dấu hiệu, bức tranh phản ánh tình trạng sức khỏe của chúng ta, nhất là khi chúng ta nhắc tới sức khỏe của NCT.

Hoạt động tình dục chỉ xảy ra khi mà chúng ta hoàn toàn khỏe mạnh về sức khỏe tinh thần cũng như thể chất. Một cụ già có nhu cầu quan hệ tình dục chỉ khi người ta hoàn toàn minh mẫn về tinh thần cũng như là khỏe mạnh về thể chất. Điều gì xảy ra khi một người lớn tuổi cả 1 năm không nghĩ tới tình dục, không bao giờ có nhu cầu tình dục? Lúc bấy giờ sẽ có một loạt các vấn đề sức khỏe ở đằng sau.

Một người khỏe mạnh, một cặp vợ chồng trung niên đi khám về sức khỏe sinh sản thì chúng ta cho rằng đấy là một chuyện bình thường. Thế nhưng một cụ già, một người có tuổi bước chân vào phòng khám nam khoa thì tất cả mọi người đi qua đều nhìn vào với một ánh mắt rất là soi mói, rất là kỳ thị và cho rằng ông này như thế này, ông kia như thế kia. Điều đó cho thấy rằng chúng ta hoàn toàn không bình đẳng với NCT. Lý do vì sao? Vì trong quan niệm của chúng ta, NCT không cần quan hệ tình dục, NCT chỉ cần sống chan hòa, sống hạnh phúc với những hạnh phúc, niềm vui của con cái. Đó là quan niệm đầu tiên, rào cản đầu tiên làm cho NCT hạn chế đi thăm khám ở bệnh viện. Quan niệm thứ 2, chuyện quan hệ tình dục là không cần thiết, không quan trọng đối với sức khỏe của NCT. Và họ thường cho rằng, chấp nhận rằng những rối loạn hoạt động tình dục ở NCT là một thực tế khách quan, là một quá trình, là một tiến trình lão hóa trong cơ thể cho nên thôi đành du lòng vậy để sống chung với nó. Vì vậy, đó cũng là một rào cản mà người ta ngại ngần, không muốn tiếp cận với các dịch vụ chăm sóc sức khỏe tình dục cho người lớn tuổi. Một quan niệm, một vấn đề tiếp theo đấy là rào cản về việc chi trả kinh tế khiến NCT không tiếp cận các dịch vụ chăm sóc sức khỏe cho mình. Bạn có thể thấy, một người trẻ kiếm một tháng chục triệu, hai chục triệu, ba chục triệu thì họ có thể bỏ ra 1 triệu, 2 triệu cho một lần đi khám sức khỏe tình dục là chuyện hoàn toàn bình thường. Tuy nhiên, với NCT thì đây là một rào cản rất là lớn. Vì vậy, các con cháu nhiều người biết NCT có nhu cầu, nhưng rất ít người có tâm lý đưa bố mình đi khám về bệnh nam khoa. Chúng ta có thể đưa bố mình đi khám về bệnh tim mạch, nhưng rất ít người có thể đưa bố mình đến khám sức khỏe về các bệnh nam khoa như vậy. Con cái có thể chi ra rất nhiều tiền cho bố mình tham gia vào quá trình chữa bệnh nọ, chữa bệnh kia rất tốn kém nhưng chưa một ai nghĩ đến đầu tư tiền chăm sóc sức khỏe sinh sản cho bố của mình. Đó là một thiệt thòi rất lớn cho những người đàn ông cao tuổi cũng như người phụ nữ lớn tuổi trong việc được tiếp cận các dịch vụ chăm sóc sức khỏe của mình. Trong quá trình làm việc, chúng tôi cũng gặp rất ít các trường hợp con dẫn bố đến khám về những vấn đề nam khoa như vậy.

Hỏi:  Tần suất quan hệ tình dục của người già bao nhiêu là phù hợp?

TS. BS Nguyễn Hoài Bắc: Đây là câu hỏi mà rất nhiều người quan tâm. Chúng ta quan tâm tới nó vì chúng ta nghĩ rằng nếu chúng ta hoạt động tình dục nhiều sẽ ảnh hưởng tới sức khỏe của cơ thể, vì thế chúng ta thường tiết chế lại chuyện quan hệ tình dục.

Tần số quan hệ tình dục phụ thuộc vào sức khỏe của mỗi người khác nhau. Không có một con số chung cho tần số quan hệ tình dục bao nhiêu lần 1 tuần là đủ. Đối với một người này, trong tình trạng sức khỏe tốt sẽ có tần số như này nhưng đối với những người có tình trạng sức khỏe không tốt thì tần số quan hệ tình dục của họ sẽ khác.

Tần số hoạt động tình dục lý tưởng cho mỗi một người là tần số mà làm sao cho sau mỗi một lần hoạt động tình dục chúng ta cảm thấy hoàn toàn thoải mái về tinh thần, chúng ta khỏe khoắn về thể chất. Nếu một tần số tình dục mà làm cho chúng ta cảm thấy mệt mỏi, căng thẳng sau mỗi lần quan hệ tình dục thì đó là một tần số quá mức đối với cơ thể của chúng ta. Vì thế, tốt nhất là phải lắng nghe cơ thể của chúng ta, cơ thể sẽ cho chúng ta biết tần số bao nhiêu lần một tuần là đủ và tần số hoạt động tình dục đó phải đặt trong bối cảnh nhu cầu của đối tác của chúng ta là như thế nào.

Chúng ta thấy rằng, đối với người có tuổi, một trong những rào cản rất là lớn đó là phía đối tác. NCT đã có những rào cản về sức khỏe tinh thần, sức khỏe thể chất và rất nhiều các bệnh lý kèm theo nhưng đối tác cũng là một rào cản rất lớn với họ. Bạn cứ tưởng tượng, đối với một người thanh niên, trung niên trẻ khỏe, họ có đối tác tươi trẻ thì đó là một nguồn kích thích giúp cho xung năng tình dục của họ trỗi dậy. Thế nhưng người lớn tuổi lại không có điều đó. Nếu một người lớn tuổi mà đi với một người trẻ hơn thì tất cả xã hội của chúng ta sẽ dị nghị, họ nhìn vào và nói đó là một mối quan hệ bố - con, tất cả đều suy xét rằng chắc chắn có một điều gì đó ẩn sau mối quan hệ đó nhưng chưa chắc hẳn đã phải là như vậy. Có thể họ đến với nhau một cách thật lòng bằng tình yêu rất là thánh thiện của hai người dành cho nhau, họ đến với nhau bằng một tình yêu rất là đích thực nhưng xã hội chúng ta lại đặt cho đằng sau đó có rất nhiều mối quan hệ, nhiều uẩn khúc đằng sau. Đó chính là khó khăn về đối tác. Rồi chúng ta thấy là người trẻ khỏe, đẹp trai, có sự nghiệp thăng tiến sẽ dễ dàng kiếm một đối tác hơn trong khi đó một người có tuổi sẽ rất là khó khăn. Chúng ta tạo ra rất nhiều rào cản khó khăn cho người lớn tuổi đi tìm một đối tác tình dục mới khi mà họ không còn những đối tác cũ ở bên cạnh; họ phải lén lút, phải vụng trộm để tìm được những đối tác. Vậy thì vừa có những khó khăn về thể chất, những khó khăn về đối tác cũng là rào cản lớn làm cho người có tuổi khó tiếp cận được với hoạt động tình dục của họ, từ đó ảnh hưởng tới tần số hoạt động tình dục của họ.

Tần số hoạt động tình dục cũng phụ thuộc vào tần số của đối tác. Một người khỏe mạnh có thể có một tần số hoạt động tình dục nhiều nhưng đối tác của họ lại không sẵn sàng cho chuyện đó; đối tác trẻ có thể sẵn sàng vượt qua bất kỳ lý do gì để có cùng một tần số với người nam giới nhưng những người phụ nữ lớn tuổi họ không thể vượt qua được những vấn đề về sức khỏe, không vượt qua được những quan niệm để có được một tần số phù hợp với tần số của người nam giới lớn tuổi. Đó là khó khăn của đối tác làm cho tần số tình dục người nam giới bị ảnh hưởng rất là nhiều. Thêm vào đó, vấn đề sức khỏe của nam giới cũng ảnh hưởng rất nhiều tới tần số hoạt động tình dục của NCT. Vì vậy, rất khó để có thể trả lời được câu hỏi về tần số quan hệ bao nhiêu là được cho nhóm NCT.

Nhiều nghiên cứu trên thế giới trên nhóm nam giới khỏe mạnh từ 50 - 80 tuổi cho thấy, tần số hoạt động tình dục trung bình của họ là 7,5 lần/tháng, nghĩa là từ 1 - 1,5 lần/tuần. Còn đối với người Việt Nam, theo thống kê mà chúng tôi để ý thấy trên những người nam giới khỏe mạnh bình thường đến khám tại bệnh viện Đại học Y Hà Nội vì những lý do mà không phải liên quan tới quan hệ tình dục, khi được hỏi về đời sống tình dục của họ như thế nào thì họ đều trả lời đời sống tình dục của chúng tôi hoàn toàn bình thường. Tần số trung bình của họ cũng là 7,3 lần/tháng, nghĩa là hơn 1 lần/tuần. Đây là một tần số có thể phù hợp với nam giới lớn tuổi có sức khỏe thể chất bình thường.