Liệu Viagra có thể làm giảm nguy cơ mất trí nhớ?

Một nghiên cứu mới trên gần 670.000 nam giới ở Anh, được công bố ngày 7/2 trên tạp chí Thần kinh học, đã tiết lộ rằng những người dùng chất ức chế phosphodiesterase 5 (PDE5I) - bao gồm Viagra (tên chung là sildenafil) - có thể giảm nguy cơ mắc bệnh mất trí nhớ Alzheimer so với những người cùng độ tuổi không dùng thuốc.

Nhiều nghiên cứu cho thấy công dụng của Viagra

Đây không phải là lần đầu tiên "viên thuốc nhỏ màu xanh" Viagra có liên quan đến việc giảm nguy cơ sa sút trí tuệ. Kể từ cuối những năm 1990, các nghiên cứu đã gợi ý rằng, thuốc PDE5I có thể có tác dụng tốt đối với nhận thức và vào năm 2021, một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Nature Aging cho thấy dùng Viagra có liên quan đến việc giảm 69% nguy cơ mắc bệnh Alzheimer. Nghiên cứu năm 2021 đó bao gồm hơn 7 triệu người Mỹ có độ tuổi trung bình khoảng 71 tuổi, 116.000 người trong số họ đã dùng Viagra.

Thuốc PDE5I như Viagra hoạt động bằng cách tăng lưu lượng máu đến các mô cương cứng của dương vật. Mặc dù tác dụng của Viagra đã được hiểu rõ nhưng vẫn chưa biết làm thế nào loại thuốc này và các loại thuốc tương tự có thể ảnh hưởng đến các rối loạn não như bệnh Alzheimer.

Tiến sĩ Sevil Yasar, phó giáo sư y khoa tại Đại học Johns Hopkins, Mỹ, cho biết, ngoài việc ảnh hưởng đến sự cương cứng ở dương vật, thuốc PDE5I còn làm giãn mạch máu khắp cơ thể, bao gồm cả trong não. Do đó, Viagra ban đầu được phát triển để điều trị huyết áp cao và đau ngực, nhưng có thể việc tăng lưu lượng máu lên não có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh Alzheimer.

Trong nghiên cứu Lão hóa tự nhiên năm 2021, Feixiong Cheng, nhà nghiên cứu chính tại Phòng khám Cleveland và các đồng nghiệp đã phát hiện ra rằng, Viagra đã thúc đẩy sự phát triển của các tế bào não được phát triển từ tế bào gốc của bệnh nhân mắc bệnh Alzheimer. Thuốc cũng làm giảm việc sản xuất các protein liên quan đến căn bệnh này - cụ thể là tau phosphoryl hóa, chất này tích tụ trong não của những người mắc bệnh Alzheimer.

Một lời giải thích khác có thể là thuốc PDE5I tăng cường các kết nối hoặc khớp thần kinh giữa các tế bào thần kinh trong não. Bộ não lưu trữ ký ức bằng cách tăng cường các khớp thần kinh, giúp các tế bào thần kinh liên kết “nói chuyện” với nhau. Điều này có thể giải thích mối liên hệ giữa thuốc PDE5I và việc giảm nguy cơ mắc bệnh mất trí nhớ Alzheimer.

Ngoài ra, các loại thuốc điều trị rối loạn cương dương có thể đang giúp kiểm soát huyết áp cao hoặc tiểu đường tuýp 2, thay vì nhắm trực tiếp vào nguyên nhân gây ra bệnh Alzheimer. Tuy nhiên, cho đến nay, chưa có lý thuyết nào được chứng minh và trên thực tế, vẫn chưa rõ liệu thuốc PDE5I có ảnh hưởng gì đến nguy cơ mắc bệnh Alzheimer hay không.

Ví dụ, vào năm 2022, một nghiên cứu ở những người bị tăng huyết áp động mạch phổi – một dạng cao huyết áp ở phổi có thể được điều trị bằng thuốc PDE5I – đã phát hiện ra rằng các loại thuốc này không liên quan đến việc giảm nguy cơ mắc bệnh Alzheimer.

Một số thử nghiệm lâm sàng đã đánh giá tác dụng nhận thức tiềm tàng của thuốc PDE5I ở người. Tuy nhiên, những thứ này bị hạn chế về số lượng người tham gia thử nghiệm. Chẳng hạn, một thử nghiệm chỉ có 10 người. Một số chỉ thử nghiệm tác động ngắn hạn như tác động nhận thức của một liều thuốc duy nhất được đo trong một ngày.

Yasar cho biết, để tiến gần hơn đến việc chứng minh rằng thuốc điều trị rối loạn cương dương có thể giúp ngăn ngừa bệnh Alzheimer, các thử nghiệm trong tương lai sẽ cần phải kéo dài từ 3 đến 5 năm.

Hainsworth cho biết, các thử nghiệm trong tương lai cũng có thể bao gồm cả phụ nữ và nam giới để xem liệu họ có thấy những tác động tương tự về nhận thức hay không. Hiện tại, Viagra chỉ được Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) chấp thuận để điều trị chứng rối loạn cương dương ở nam giới. Một số nghiên cứu ban đầu đã điều tra xem liệu nó có thể được sử dụng để điều trị rối loạn chức năng tình dục ở phụ nữ hay không, nhưng lại có những kết luận trái ngược nhau về hiệu quả.