Bà Kathleen Folbigg bị cáo buộc giết 4 con ruột. Ảnh: ABC
Tuy nhiên, các bằng chứng khoa học mới cho thấy đó không phải những gì đã xảy ra. Các thử nghiệm bộ gien cho thấy ít nhất 2 đứa bé có thể đã tử vong do 1 đột biến gien chưa được phát hiện trước đó, dẫn đến các biến chứng về tim. Điều này có nghĩa là bà Folbigg có thể đã ngồi tù oan gần 2 thập kỷ.
Phát hiện trên đã khiến 90 nhà khoa học, trong đó có 2 người đoạt giải Nobel, đề nghị thủ hiến bang New South Wales (NSW) - Úc ân xá và trả tự do cho bà Folbigg. Nếu điều này xảy ra, vụ án của bà Folbigg là 1 trong những thất bại công lý tồi tệ nhất trong lịch sử nước Úc.
Không những thế, khi các nhà khoa học còn đang nghiên cứu nguyên nhân gây ra hội chứng đột tử ở trẻ sơ sinh (SIDS), một thuật ngữ chung để chỉ trường hợp trẻ em đột tử không rõ nguyên nhân, những phát hiện trong vụ án của bà Folbigg có thể giúp ích cho những bậc cha mẹ khác đang đau buồn trước sự ra đi bất ngờ của con mình.
Ngay từ đầu, cuộc đời của bà Folbigg đã bị hủy hoại vì bi kịch. Khi Folbigg mới 18 tháng tuổi, cha bà đâm chết mẹ bà và bị phạt tù 15 năm trước khi bị trục xuất sang Anh. Theo một cuộc điều tra năm 2019 về bản án của bà Folbigg, bà là một đứa trẻ hay gây rối với các vấn đề về hành vi. Một nhân viên y tế cho biết điều này có thể chỉ ra rằng bà đã bị cha lạm dụng khi còn nhỏ.
Cuối những năm 1980, bà Folbigg kết hôn với ông Craig Folbigg và chào đón đứa con trai đầu lòng tên Caleb khi bà 21 tuổi. Khi mới 19 ngày tuổi, Caleb qua đời. Nguyên nhân cái chết được kết luận là SIDS vì không có bằng chứng cho bất kỳ nguyên nhân nào khác.
Vào năm 1990, bà Folbigg hạ sinh con trai thứ 2, Patrick. Các xét nghiệm cho thấy cậu bé bình thường và khỏe mạnh. Tuy nhiên, khi được 4 tháng, Patrick gặp phải 1 vấn đề đe dọa đến tính mạng không rõ nguyên nhân, khiến cậu bé bị tổn thương não và co giật. Bốn tháng sau, Patrick qua đời do hậu quả của 1 cơn động kinh.
Đứa con thứ 3 của bà Folbigg, Sarah, qua đời lúc 10 tháng tuổi do SIDS. Khi đứa con thứ 4, Laura, cũng chịu chung số phận khi mới 18 tháng, cảnh sát bắt đầu điều tra.
Hôn nhân của bà Folbigg tan vỡ. Sau khi bà Folbigg rời đi, người chồng tìm thấy quyển nhật ký của vợ cũ. Sau khi đọc đoạn đầu, ông cảm thấy buồn nôn và quyết định nộp quyển sổ cho cảnh sát vào ngày 19-5-1999.
Bà Folbigg bị tra hỏi lần nữa về cái chết của 4 đứa con trong phiên điều tra năm 2019. Ảnh: EPA-EFE
Vào ngày 19-4-2001, bà Folbigg bị bắt giữ và cáo buộc 4 tội danh giết người. Trong phiên tòa năm 2003, bên công tố lập luận rằng bà Folbigg đã làm các con chết ngộp. Dù không có bằng chứng pháp y nhưng bên công tố lại kết tội dựa vào câu châm ngôn của bác sĩ nhi khoa Roy Meadow: "Một vụ trẻ đột tử là thảm kịch, 2 vụ là điều đáng nghi và 3 vụ là giết người, trừ khi được chứng minh ngược lại".
Bên công tố còn so sánh khả năng trẻ em thiệt mạng vì nguyên nhân tự nhiên với việc "heo biết bay". Họ cho rằng bà Folbigg đã thừa nhận tội lỗi trong quyển nhật ký của mình. "Tôi cảm thấy mình là bà mẹ tồi tệ nhất trên Trái đất này, sợ rằng Laura sẽ rời bỏ tôi giống Sarah. Tôi biết đôi lúc tôi nóng tính và tàn nhẫn với con bé và nó đã bỏ đi... Điều này không thể xảy ra lần nữa. Tôi xấu hổ vì bản thân mình. Tôi không thể nói với chồng về nó vì anh ấy sẽ lo lắng về chuyện để con bé ở cùng với tôi" - trích quyển nhật ký của bà Folbigg.
Bà không thú nhận tội lỗi, không có động cơ rõ ràng và cũng không có ai khẳng định đã nhìn thấy bà giết con. Tuy nhiên, bồi thẩm đoàn vẫn kết án bà Folbigg 3 tội giết người và 1 tội ngộ sát.
Cuối cùng, bà Folbigg bị kết án 30 năm tù sau khi kháng cáo với thời hạn không ân xá là 25 năm. Vào thời điểm đủ điều kiện để được ân xá, bà sẽ 60 tuổi.
Bà Folbigg và con gái Sarah. Ảnh: Daily Mail
Thuật ngữ SIDS xuất hiện vào năm 1969 như 1 cách để phân loại những điều không thể giải thích. Vào những năm 1990, các nhà khoa học đã phát triển 1 mô hình chứng minh 1 loạt những nguyên nhân dẫn tới SIDS, bao gồm việc tiếp xúc với khói thuốc và tư thế ngủ.
Tuy nhiên, trong vòng 2 thập kỷ vừa qua, ngày càng có nhiều sự hiểu biết về các yếu tố di truyền. Một trong những nghiên cứu đầu tiên về vấn đề này được công bố năm 2001, khi ông Michael Ackerman, bác sĩ tim mạch khoa nhi của Phòng khám Mayo, và một nhóm các nhà khoa học liên kết 1 đột biến trong gien SCN5A với SIDS.
Vào năm 2015, sau khi các đơn kháng cáo của bà Folbigg bị từ chối, luật sư của bà đệ trình một bản kiến nghị lên thống đốc bang NSW để đề nghị ông chỉ đạo tiến hành 1 cuộc điều tra về những tội danh của bà.
Họ tranh luận rằng những bằng chứng mới được đưa ra ánh sáng sau đơn kháng cáo bất thành của bà Folbigg, bao gồm sự hiểu biết ngày càng nhiều về SIDS, đã dẫn tới 1 "cảm giác băn khoăn" về bản án của bà. Nếu cựu chánh án Tòa án quận NSW, ông Reginald Blanch, người đứng đầu cuộc điều tra, đồng ý, ông có thể chuyển vụ việc trở lại Tòa phúc thẩm hình sự.
Ảnh: Daily Mail
Như 1 phần của cuộc điều tra, nhóm pháp lý của bà Folbigg tìm đến giáo sư Carola Vinuesa, đồng giám đốc Trung tâm Miễn dịch học Cá nhân hóa thuộc trường ĐH Quốc gia Úc, để đề nghị bà tìm hiểu trình tự bộ gien của trẻ em để xem liệu có đột biến gien nào có thể gây ra SIDS hay không.
"Có khả năng, dù nó có thể không xảy ra, cơ thể bà Folbigg đã mang 1 thứ gì đó và truyền sang cho lũ trẻ. Theo kiến thức của tôi, đây là trường hợp đầu tiên 1 phiên tòa sử dụng toàn bộ trình tự bộ gien để tìm bằng chứng về nguyên nhân cái chết".
Trong cuộc điều tra, bà Vinuesa và nhóm của bà đã giải trình tự bộ gien của bà Folbigg và tìm ra 1 biến thể chưa được báo cáo trước đây trong gien CALM2, gien kiểm soát cách vận chuyển canxi vào và ra khỏi tế bào tim. Các nghiên cứu phát hiện ra các biến thể trong gien CALM 2 có thể gây ra các vấn đề về tim ở trẻ nhỏ, có nghĩa là chúng là nguyên nhân được công nhận nhiều nhất trong việc gây ra SIDS và SUDC.
Khi giải trình tự bộ gien 4 người con của bà Folbigg, họ nhận thấy cả hai cô con gái đều mang đột biến CALM2 giống mẹ.
Sau khi cuộc điều tra kết thúc, thêm nhiều bằng chứng xuất hiện nên bà Vinuesa và nhóm gửi thư cho thẩm phán với nội dung có thể 2 người con gái của bà Folbigg đã tử vong vì biến thể gien. Mặc dù có phát hiện mới nhưng thẩm phán Blanch vẫn quyết định không mở lại điều tra. Sau khi xem xét toàn bộ bằng chứng, bao gồm những quyển nhật ký của bà Folbigg, ông Blanch nói ông vẫn giữ nguyên quan điểm bà Folbigg làm 2 người con gái chết ngạt.
Đến nay, cuộc chiến pháp lý của bà Folbigg vẫn chưa có hồi kết. Ảnh: AAP Image
Tháng 11-2020, các nhà khoa học đã công bố nhiều bằng chứng thuyết phục hơn. Một nhóm chuyên gia thuộc nhiều nước, dẫn đầu là giáo sư Đan Mạch Michael Toft Overgaard, phát hiện ra biến thể CALM2 ở bà Folbigg và hai con gái của bà có thể gây bệnh, giống như các biến thể CALM2 khác.
Họ kết luận rằng biến thể này đã làm thay đổi nhịp tim của 2 người con gái, khiến các em dễ mắc các bệnh về tim, đặc biệt là với loại thuốc 2 em được cho dùng trước khi qua đời. Khi đó, Sarah đang uống thuốc kháng sinh để trị ho, trong khi Laura được điều trị bằng paracetamol và pseudoephedrine vì nhiễm trùng đường hô hấp một thời gian ngắn trước khi qua đời. Ba giáo sư cho biết họ đã liệt viêm tim vào danh sách nguyên nhân gây tử vong của Laura.
Về phía những bé trai, các nhà khoa học tìm thấy các biến thể khác trong gien BSN, 1 biến thể di truyền từ mẹ và 1 biến thể khác có thể đến từ bố. Ở chuột, khi cả 2 bản sao của gien này có vấn đề, chúng có thể chết vì động kinh khi chưa trưởng thành. Các nhà khoa học vẫn đang điều tra xem liệu biến thể này có phải nguyên nhân gây ra cái chết cho 2 người con trai của bà Folbigg không.
Dù các nghiên cứu trên chưa thể đem lại tự do cho bà Folbigg nhưng nó đã bắt đầu có tác động. Các luật sư của bà đã khởi động 1 vụ kiện ở Tòa án Phúc thẩm NSW và lập luận rằng ủy viên của cuộc điều tra năm 2019 đã áp dụng sai luật cho các quyết định của ông. Nhờ những phát hiện về bộ gien, một bản kiến nghị với hơn 90 chữ ký đã được gửi đến thống đốc bang NSW vào đầu tháng 3.
Một phát ngôn viên của thống đốc Margaret Beazley cho biết tổng chưởng lý của bang đang cân nhắc bản kiến nghị và sẽ tư vấn cho bà Folbigg. Theo Bộ Cộng đồng và Tư pháp của NSW, có rất ít người từng được tiểu bang ân xá.
Kể cả khi bà Folbigg được tự do, cuộc chiến pháp lý của bà có thể vẫn tiếp diễn. Bà cần phải đến Tòa án phúc thẩm hình sự để đảo ngược bản án nếu muốn trả lại sự trong sạch cho cái tên của mình. Ngoài ra, nếu bà muốn được bồi thường cho những năm tháng ở trong tù thì đây sẽ là 1 vấn đề pháp lý khác.
Đối với bà, những nghiên cứu mang lại tia hy vọng nhưng cũng không kém phần đau đớn. "Bà ấy được nghe kể rằng thứ trong cơ thể bà bị truyền sang lũ trẻ. Vì vậy, điều đó rất đau lòng. Thực tế là Folbigg đã mất 4 đứa con. Và bà vẫn chưa được phép đau buồn như một người mẹ bình thường" - trích lời bà Tracy Chapman, bạn thân của bà Folbigg.