Giám đốc nhân sự người Malaysia, Zamir Noor, 35 tuổi, đã sớm nâng cấp lên xe điện trước rất nhiều bạn bè. Anh cho rằng điều đó thật “tuyệt vời”, nhất là khi phòng tập thể dục ở Kuala Lumpur vừa được trang bị thêm bộ sạc nhanh dành riêng cho chiếc Hyundai Ioniq.
Tại Bangkok, nhân viên truyền thông Sathapat Paethong, 35 tuổi, cũng cho biết anh tiết kiệm được rất nhiều tiền mua xăng kể từ khi chuyển sang dòng Ora của Great Wall Motor. Tại Bandung, anh Winardy Pranoto, 27 tuổi, cũng thầm cảm ơn trợ cấp chính phủ vì đã giúp mình mua được một chiếc Wuling Mini EV.
Sáu thập kỷ trước, khi các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản vẫn còn là những công ty nhỏ bên ngoài thị trường nội địa, các gã khổng lồ ngành sản xuất ô tô toàn cầu — Toyota, Nissan và Honda — đã bắt đầu mở rộng sản xuất ở Thái Lan. Sự hiện diện sớm của quốc gia Đông Nam Á trong chuỗi cung ứng ô tô giúp Thái Lan trở thành nhà sản xuất ô tô lớn thứ mười trên thế giới, vượt qua cả Pháp và Anh.
Đông Nam Á hiện đang thu hút hàng tỷ USD đầu tư nước ngoài cho lĩnh vực xe điện, trong đó, Thái Lan là điểm đến yêu thích nhất. Ngoài ra, Malaysia có Volva, Mercedes-Benz; trong khi Indonesia chuộng Hyundai và Tesla của Mỹ.
Doanh số bán hàng trong nước tăng nhanh, song nhìn chung chỉ giới hạn ở tầng lớp trung lưu và thượng lưu thành thị. Phần còn lại vẫn không đủ khả năng chi trả với mức giá khởi điểm khoảng 20.000 USD.
Theo dữ liệu từ Counterpoint, nhu cầu xe điện ở Đông Nam Á đã tăng mạnh trong quý II năm nay, với tổng doanh số tăng 894% so với cùng kỳ năm trước. Động lực phần lớn đến từ những người tiêu dùng trên khắp Thái Lan, Việt Nam, Indonesia và Malaysia.
Tuy nhiên, nếu so sánh với các khu vực khác, Đông Nam Á vẫn tụt hậu so với các khu vực vốn được chính phủ chi hàng tỷ USD xây dựng hệ sinh thái cần thiết để chuyển đổi. “Khó khăn duy nhất là phạm vi di chuyển. Nếu xe sắp hết pin, bạn phải sạc và không thể xuất phát ngay lập tức. Phải mất ít nhất nửa giờ để sạc”, Sathapat Paethong nói.
Theo Tham Siew Yean, nhà kinh tế học kiêm thành viên cấp cao của Viện ISEAS-Yusof Ishak Singapore, sự thiếu hụt cơ sở hạ tầng sạc điện lý giải được vì sao tốc độ tăng trưởng của thị trường xe điện trong khu vực lại chậm hơn so phần còn lại của thế giới.
“Tôi nghĩ sẽ mất nhiều thời gian để nhu cầu cải thiện”, bà nói.
Tuy nhiên, đối với những người rủng rỉnh hầu bao, đây là thời điểm thích hợp nhất để xuống tiền đầu tư cho một chiếc xe điện. Theo dữ liệu từ nhà phân tích thị trường công nghệ độc lập Canalys, trong nửa đầu năm 2023, 6,2 triệu xe điện đã được bán trên toàn cầu – trong đó hơn 50% là tại thị trường Trung Quốc. Doanh số bán hàng tại châu Âu đóng góp 24% trong tổng doanh số.
“Nếu chúng ta nhìn vào thị trường ô tô, Đông Nam Á hiện chiếm khoảng 5% doanh số bán và sản xuất ô tô toàn cầu”, Putra Adhiguna, chuyên gia năng lượng của Viện Kinh tế Năng lượng và Phân tích Tài chính (IEEFA), cho biết. “Tốc độ tiêu thụ xe điện khá chậm so với các khu vực khác như Mỹ và EU”.
Tuy nhiên, trong bối cảnh dân số ngày càng tăng, Đông Nam Á với hơn 680 triệu người sẽ có nhiều cơ hội.
“Tốc độ chuyển đổi sang xe điện ở Đông Nam Á phụ thuộc vào kế hoạch của nhà sản xuất, chính sách chính phủ và thái độ người tiêu dùng”, Abhilash Gupta, nhà phân tích của công ty nghiên cứu thị trường toàn cầu Counterpoint Research, cho biết.
Trạm sạc xe điện tại Malaysia
Được biết, các hãng sản xuất xe điện đang nhanh chóng mở rộng nhiều nhà máy trong khu vực để tận dụng ưu đãi hào phóng. Chẳng hạn, các nhà sản xuất xe điện Trung Quốc, trong đó có BYD và Great Wall Motor, đã cam kết đầu tư ít nhất 1,44 tỷ USD vào cơ sở sản xuất tại Thái Lan. BYD đặt mục tiêu nâng tỷ trọng xe điện hàng năm tại xứ chùa vàng lên 30% vào năm 2030.
Theo The Economist, Thái Lan một lần nữa trở thành điểm dừng chân cho tham vọng quốc tế của các nhà sản xuất ô tô, đặc biệt với những thượng khách đến từ Trung Quốc. Hồi tháng 3, BYD động thổ xây dựng một nhà máy xe điện ở Rayong. Đến tháng 4, Changan tiết lộ khoản đầu tư 285 triệu USD nhằm sản xuất những chiếc xe hơi bên ngoài đại lục. Ngày 6/5, quan chức Thái Lan cũng cho biết Hozon, một công ty đến từ Trung Quốc, sẽ tiếp tục sản xuất mẫu xe điện Neta V dành cho xứ chùa vàng.
Cùng lúc đó, Indonesia, quốc gia đông dân nhất Đông Nam Á, đang tận dụng trữ lượng niken khổng lồ để thuyết phục các nhà sản xuất xe điện, đặc biệt là Tesla. Tuy nhiên, hãng này cuối cùng lại chọn Malaysia để thành lập văn phòng Đông Nam Á đầu tiên, mặc cho Tổng thống Indonesia Joko Widodo vẫn đang tiến hành đàm phán với Giám đốc điều hành công ty Elon Musk.
Trong khi đó, Malaysia đang tận dụng danh tiếng của mình như một trung tâm về chất bán dẫn - linh kiện quan trọng trong sản xuất xe điện. Bộ trưởng Đầu tư, Thương mại và Công nghiệp Tengku Zafrul Aziz cho biết ít nhất 42 công ty Malaysia đã cung cấp linh kiện cho chuỗi sản xuất xe điện.
“Có sự sắp xếp lại chuỗi cung ứng và họ cũng muốn chuỗi cung ứng trở nên linh hoạt hơn. Cần tiếp cận gần nguồn cung”, ông nói.
Theo ước tính của Bloomberg, chỉ trong hai năm nữa, doanh số bán xe điện chở khách ở Đông Nam Á dự kiến sẽ đạt 169.300 chiếc, tăng từ mức 51.581 chiếc vào năm 2022. Con số này được dự báo sẽ tăng hơn gấp ba lần lên 522.022 chiếc vào năm 2030.
Đến năm 2040, hơn 2,9 triệu xe điện dự kiến sẽ được bán trên toàn khu vực, chiếm khoảng 64% tổng doanh số.
Theo SCMP, Thái Lan đang dẫn đầu trong việc thu hút các khoản đầu tư liên quan đến xe điện. Là trung tâm ô tô của khu vực, đất nước này nổi tiếng trong việc xây dựng hệ sinh thái hỗ trợ sản xuất ô tô.
Ngoài ra, Indonesia cũng đang củng cố vị thế nhờ trữ lượng niken khổng lồ. Trong ba năm qua, nước này ký hơn chục thỏa thuận trị giá hơn 15 tỷ USD về vật liệu pin và sản xuất xe điện, bao gồm cả cơ sở sản xuất đầu tiên của Hyundai ở Đông Nam Á. Tuy nhiên, các thỏa thuận cũng làm dấy lên mối lo ngại về khả năng tăng cường sản xuất của Indonesia trong khi vẫn đáp ứng đủ các mục tiêu về môi trường.
“Thái Lan và các quốc gia mới nổi khác ở châu Á có những yêu cầu riêng đối với xe điện. Các nhà sản xuất Trung Quốc đang cho thấy rằng họ có thể đáp ứng nhu cầu về khả năng chi trả của khu vực Đông Nam Á”, Hirotaka Uchida, người đứng đầu bộ phận kinh doanh ô tô Đông Nam Á của công ty tư vấn quản lý Arthur D. Little, cho biết.
Mới đây nhất, Ủy ban Đầu tư Thái Lan (BoI) tuyên bố đẩy mạnh kế hoạch thu hút các quỹ nước ngoài. Một buổi giới thiệu, quảng bá cơ hội đầu tư đã được thực hiện tại Trung Quốc, chủ yếu nhằm vào ngành công nghiệp xe điện và điện tử.
Ông Narit Therdsteerasukdi, Tổng thư ký của BoI, cho biết trong lần đầu tiên tổ chức buổi giới thiệu ở Trung Quốc kể từ sau đại dịch COVID-19, BoI đã tiến hành các buổi giới thiệu, quảng bá cơ hội đầu tư tại Quảng Châu, Thượng Hải, Hàng Châu và Thâm Quyến. Chúng được kỳ vọng giúp Thái Lan khuyến khích thêm nhiều các doanh nhân Trung Quốc đầu tư vào xe điện, điện tử và công nghệ số.
Theo Bangkok Post, Ủy ban chính sách xe điện quốc gia Thái Lan đặt mục tiêu tham vọng đến năm 2030, xe điện sẽ chiếm 50% số phương tiện sản xuất trong nước, qua đó góp phần đưa nước này trở thành trung tâm sản xuất xe điện trong khu vực.
Không rõ kế hoạch bán xe hơi tại Thái Lan của các công ty ô tô Trung Quốc khác có thành công như BYD, song các khoản đầu tư lớn sẽ củng cố thêm vị trí thống trị của Trung Quốc trong chuỗi cung ứng châu Á. Năm ngoái, Thái Lan đã nhận được 3,4 tỷ USD đầu tư trực tiếp nước ngoài từ các công ty ở Trung Quốc, nhiều hơn so với Mỹ hoặc Nhật Bản.
Theo: SCMP, The Economist
