Chấn thương nặng sau tai nạn giao thông
Bệnh nhân được ghép khí quản là nam thanh niên L.V.N (25 tuổi, Thanh Hóa) bị tổn thương phức tạp, hẹp dài khí quản sát thanh môn, rò và hẹp thực quản sau chấn thương do tai nạn giao thông. Đây là một trong những ca ghép khí quản kết hợp với phẫu thuật tạo hình thực quản hiếm gặp trong y văn thế giới và lần đầu tiên được thực hiện thành công tại Việt Nam.
Trước đó, vào tháng 7/2022, bệnh nhân bị L.V.N bị tai nạn giao thông, được chấn đoán đa chấn thương, chấn thương sọ não, chấn thương hàm mặt, chấn thương ngực kín, chấn thương gan, được phẫu thuật kết hợp xương hàm mặt, vùng cổ và điều trị bảo tồn các cơ quan tổn thương khác.
Sau mổ, người bệnh được theo dõi và điều trị hồi sức tích cực (có mở khí quản: tạo một lỗ ở cổ để thở vì không thể thở qua đường mũi như thông thường). Khi tình trạng bệnh ổn định, bệnh nhân được chuyển về bệnh viện địa phương điều trị tiếp.
E-kip mổ ghép và tạo hình thực quản (Ảnh bệnh viện cung cấp).
Một tháng sau khi mở khí quản, người bệnh được hội chẩn điều trị bảo tồn. Tuy nhiên, việc nong và đặt stent khí quản thất bại. Sau đó, bệnh nhân được phẫu thuật cắt nối khí quản tại một cơ sở y tế ở Hà Nội nhưng không thành công do tổn thương phức tạp và tình trạng hẹp xảy ra trên một đoạn khí quản dài.
Trong thời gian điều trị hẹp khí quản, bệnh nhân ăn uống hoàn toàn bình thường qua đường miệng và đi tiêm thuốc chống tạo sẹo ở vị trí khí quản bị hẹp (bệnh nhân tiêm 6 mũi, mỗi mũi cách nhau từ 1 - 2 tháng).
Sau khoảng 2 tháng điều trị, bệnh nhân xuất hiện tình trạng khó thở và phải mở khí quản vĩnh viễn.
Đến tháng 5/2023, sau mũi tiêm thứ 6, người bệnh xuất hiện tình trạng chảy dịch sữa qua chỗ mở khí quản. Các bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa chẩn đoán bệnh nhân bị rò khí thực quản tại vị trí tiêm chống tạo sẹo ở khí quản. Các bác sĩ tiến hành mở thông dạ dày nuôi ăn. Bệnh nhân vẫn thăm khám định kỳ tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức.
Trong gần 2 năm qua, bệnh nhân không ăn được bằng đường miệng, phải bơm thức ăn lỗ thông dạ dày. Bệnh nhân cũng không thở được qua đường mũi mà phải thở qua đường mở khí quản ở cổ. Tuy nhiên, vị trí mở khí quản của bệnh nhân thường xuyên bị loét chảy máu và nhiễm trùng.
Gia đình và người thân đã rơi vào trạng thái bi quan trước bệnh tình của bệnh nhân.
Bệnh nhân được mổ ghép khí quản và tạo hình thực quản
Kết quả kiểm tra nội soi thực quản gần đây của bệnh nhân tại Bệnh viện Việt Đức cho thấy đoạn khí quản hẹp hoàn toàn cách cung răng trên 16cm. Miệng thực quản nhẵn, đưa ống soi xuống khoảng 2cm thấy lòng thực quản có tổ chức sẹo hẹp vòng quanh.
Chụp cắt lớp vi tính hạ họng - thanh quản cho hình ảnh vỡ khung sụn thanh quản gây chít hẹp lòng thanh quản. Bệnh nhân đã mở khí quản ngang mức cột sống cổ IV, V; bệnh nhân bị tổn thương 1 đoạn khí quản dài khoảng 6,5cm tới sát thanh môn.
Trước những thương tổn phức tạp của người bệnh, các bác sĩ của Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức đã hội chẩn liên chuyên khoa (tai mũi họng, tiêu hoá, phẫu thuật lồng ngực, phục hồi chức năng, gây mê hồi sức, ngân hàng mô, dinh dưỡng….) và thống nhất tiến hành phẫu thuật hai thì cho bệnh nhân:
- Thì một phẫu thuật tạo hình cắt – nối đoạn thực quản cổ bị hẹp hoặc tạo hình thực quản bằng đoạn đại tràng;
- Thì hai phẫu thuật tạo hình đoạn thanh môn kết hợp ghép đoạn khí quản cổ bằng đoạn khí quản của người cho bị chết não.
Ngày 11/04/2024, người bệnh được tiến hành phẫu thuật tạo hình cắt - nối thực quản cổ, cắt đoạn sẹo xơ khí quản và chuẩn bị hai đầu khí quản sẵn sàng cho lần phẫu thuật thì 2.
Ngày 13/05/2024, người bệnh được phẫu thuật thì hai để ghép khí quản cổ bằng khí quản của người cho bị chết não kết hợp đặt stent khí quản, chuyển vị cơ ức đòn chũm hai bên che phủ đoạn khí quản ghép.
Bác sĩ Phạm Hải Bằng, Khoa phẫu thuật nhiễm khuẩn, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức cho biết, sau 1 tuần được ghép khí quản, bệnh nhân đã nói được, tự ăn, khí quản "mới" đã được sưởi ấm, dần thích nghi và chưa có dấu hiệu làm hỏng phổi.
Sau một thời gian điều trị tích cực, người bệnh được ra viện và trở về nhà vào ngày 25/6/2024. Bệnh nhân đi tái khám sau 1 tháng phẫu thuật với thể trạng tốt (bệnh nhân tăng được 5kg), sẹo mổ liền tốt. Bệnh nhân đã có thể ăn uống được bằng đường miệng và tự thở qua đường mũi. Kết quả soi thực quản và khí quản cho thấy đoạn khí quản ghép có màu hồng, không xung huyết, không hoại tử, không hẹp.
Sau 3 tháng, bệnh nhân đi tái khám và đã tăng được 10kg, có thể trạng toàn thân khoẻ mạnh, tự thở qua mũi, tự ăn qua đường miệng. Bệnh nhân dự định sẽ được rút stent khí quản vào tháng thứ 5 - 6 sau phẫu thuật.
Bệnh nhân tái khám sau ghép khí quản (Ảnh bệnh viện cung cấp).
Cho tới hiện nay, phẫu thuật ghép khí quản nói chung và phẫu thuật ghép đường thở nói riêng vẫn còn là một thách thức trong ngành ngoại khoa và trong giới y học trên thế giới.
Mặc dù đã có nhiều báo cáo ngắn hạn về phẫu thuật ghép đoạn khí quản nhưng kết quả rất khiêm tốn. Đến nay vẫn chưa có phương pháp xử trí loại hình tổn thương này (tổn thương đoạn khí quản dài trên 6cm) một cách hiệu quả nhất.
Kết quả điều trị của bệnh nhân kể trên sẽ mở ra một viễn cảnh tươi sáng cho những bệnh nhân có tổn thương đoạn khí quản dài trên 6cm (do chấn thương, hẹp bẩm sinh hoặc u...), giúp họ có cơ hội phục hồi đường thở hiệu quả.