6 năm trước, Ngô Huy - Giáo sư khoa báo chí truyền thông của Trường Nhân văn thuộc Đại học Tài chính và kinh tế Giang Tây (Trung Quốc) đã viết cho con gái của mình - Ngô Dương một bức thư trước khi cô gái bước chân vào cánh cổng trường đại học.
Trong thư, người cha đã đưa ra 9 lời khuyên cho con gái, bao gồm tất cả các khía cạnh về đạo đức, nghề nghiệp, kiến thức và tình yêu. Bức thư này không chỉ khiến hàng triệu phụ huynh cảm động mà còn khiến Bộ Giáo dục và tờ Nhân dân nhật báo (tờ báo hàng đầu của Trung Quốc) khuyến khích các cha mẹ nên đọc.
Đến nay, dù đã nhiều năm trôi qua, cứ mỗi khi chuẩn bị đến năm học mới, bức thư này lại được cộng đồng mạng truyền tay nhau như một "kim chỉ nam" về lối sống cũng như học tập cho con cái mình.
"Con gái à, thời gian như thoi đưa. Mới hồi nào còn quấn tã, chập chững bước đi đầu tiên, nay con đã trưởng thành và sắp vào đại học.
Con luôn mơ ước được bước ra biển lớn, không muốn học tại một ngôi trường ở địa phương. Bố hiểu và ủng hộ việc đó, bởi ở bên ngoài, biển và bầu trời rất rộng lớn, con có thể bay nhảy tự do.
Con vốn không thích sự rao giảng hay những lời giáo điều, nhưng bố vẫn muốn nói với con vài suy nghĩ trong lòng. Dù có thể không có tác dụng với con, nhưng lại là niềm an ủi với bố.
Giáo sư Ngô Huy và con gái khi còn nhỏ
Về đạo đức
Đạo đức trước hết là sự rèn luyện, lòng tốt không thể chỉ tồn tại trong trái tim.
Có lần cả nhà ta đi xe bus, bố đã chủ động nhường ghế cho một cụ già. Khi đó con đã hỏi: "Tại sao phải nhường ghế cho người khác? Mọi người xung quanh nhìn vào bố không thấy ngại ngùng sao?" Bố hiểu tâm lý của con. Lần đầu giúp đỡ người khác, bố cũng quan tâm mọi người nhìn mình như thế nào. Bây giờ nghĩ lại, điều đó không cần thiết. Bởi làm việc tốt, không màng lợi ích cá nhân thì lo lắng hay sợ chê trách làm gì.
Con gái à, đừng keo kiệt khi con có thể giúp đỡ người khác. Thế giới sẽ trở nên tốt đẹp hơn nhờ sự nỗ lực của con. Bố đã nhận được sự giúp đỡ từ nhiều người và chúng ta nên học cách trả ơn cho xã hội.
Về nghề nghiệp
Chọn ngành học nên lựa theo sở thích của con mà không nên đo lường từ tiêu chuẩn của người khác. Dù ngành học phù hợp xu thế đến đâu nếu con không thích thì cũng không có ý nghĩa. Một chuyên ngành tốt hôm nay không có nghĩa là một chuyên ngành tốt mãi mãi.
Ở bất kỳ chuyên ngành nào, chỉ cần con học đủ tốt sẽ không phải lo lắng về việc đạt được thứ mà người khác không có. Giống như đi du lịch, chỉ cần đi đủ xa, con có thể nhìn thấy khung cảnh mà người khác chưa từng thấy.
Chọn học những gì con thích, học những gì con yêu, công việc tương lai của con vì thế sẽ thành công hơn và cuộc sống cũng sẽ có chất lượng cao hơn.
Về kiến thức
Kiến thức làm cho cuộc sống dễ dàng hơn.
Dù vậy không ít người khẳng định "học nhiều không bằng kiếm tiền giỏi", nhưng chỉ đến từ những cá nhân đơn lẻ, không đại diện cho một thế hệ. Chúng ta học để có tư duy tốt hơn, học để có thêm kiến thức và để trở thành người văn minh mới. Đâu phải học chỉ để làm giàu hay kiếm nhiều tiền.
Con không thể chỉ lấy tiền làm tiêu chí cho mọi việc sau này, bởi vẻ ngoài sẽ tương thích với lượng trí tuệ con có. Kiến thức còn quyết định tính khí, sở thích, tầm nhìn, giá trị của một người... Đây đều là những yếu tố chính ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của con. Luôn nhớ, ở xã hội nào cũng luôn coi trọng người có học.
Về việc đọc
Sự khác biệt lớn nhất giữa đại học và trung học là có nhiều thời gian tự do, nhưng nhiều bạn trẻ lại phung phí khoảng thời gian này của mình.
Bố hy vọng con có thể tận dụng sự tự do này để đọc nhiều sách hơn. Ngày nay, nhiều người trẻ không thích đọc sách, thay vào đó họ lại dành nhiều thời gian để mua sắm, chat chít, hẹn hò... Bố đã từng viết một thông điệp đọc cho học sinh của mình: "Khi còn trẻ, bạn hãy nghiêm túc và có một tình yêu với những cuốn sách hay".
Đọc sách cũng giống như kết bạn, con phải biết sàng lọc cẩn thận. Một cách dễ dàng để làm điều này là đọc các tác phẩm kinh điển, là sản phẩm do thời gian lựa chọn bởi chúng luôn bất hủ. Phải có một lý do tại sao cuốn sách đó trở thành kinh điển, còn cuốn sách khác thì không. Miễn đó là một tác phẩm kinh điển, con có thể đọc bao lâu tùy thích.
Về cạnh tranh
Đừng trông chờ vào các mối quan hệ cá nhân mà nên dựa vào chính năng lực của mình. Bố vốn là người bướng bỉnh, không thích nhờ vả khi làm việc. Bố từng bị đánh trượt trong đợt tuyển giáo viên ở trường huyện dù điểm rất cao bởi không có quan hệ, nhưng nhờ đó bố có cơ hội học cao học và đi lên từ chính năng lực của mình để có ngày hôm nay.
Mặc dù con đường sự nghiệp của bố khó khăn, gập ghềnh hơn nhưng đổi lại có thể giành được sự tôn trọng tuyệt đối từ người khác và đạt được sự bình yên trong tâm hồn. Đó mới là điều tuyệt vời của cuộc sống.
Con nên nhớ rằng, con người không muốn sống thấp hèn thì phải có đủ tri thức và lòng tự trọng mới ngẩng cao đầu.
Ông Ngô Huy chụp chung với con gái Ngô Dương khi cô gái chuẩn bị nhập học đại học
Về vẻ bề ngoài
Điều quan trọng là phải đẹp cả bên trong lẫn bên ngoài, và đừng đi tìm vẻ đẹp giống như bình hoa di động.
Mọi người đều yêu thích cái đẹp, đặc biệt là con gái. Con có thể mua một số quần áo mới, trang điểm và đeo trang sức để tô điểm thêm nhan sắc của mình. Con phải biết cách chải chuốt bản thân, và tiếc là bố không có nhiều kinh nghiệm để dạy con về điều đó.
Tất nhiên, sự xinh đẹp không chỉ nằm ở vẻ bề ngoài. Lời nói và thái độ sẽ truyền đạt vẻ đẹp bên trong một con người. Kiến thức là mỹ phẩm tốt nhất và tri thức sẽ làm cho mọi người hấp dẫn hơn. Đó là sức hấp dẫn không thể bị mất đi theo thời gian.
Về tình yêu
Tình yêu thật đẹp, bố luôn mong con tìm được người mình yêu. Chỉ cần con hạnh phúc thì cuộc đời sẽ trọn vẹn. Dù vậy, cảm xúc không phải để cho vui và tình yêu không phải để trưng bày.
Người yêu không phải tài sản riêng. Con có thể nhớ nhung người ta nhưng đừng liên tục làm phiền tới họ. Tình yêu đích thực luôn sâu sắc mà không nông cạn, thực sự vị tha mà không tham lam.
Yêu sẽ khiến người ta làm đủ thứ ngu xuẩn mà không hề hay biết, con là con gái, phải biết cách giữ mình. Trước khi quyết định yêu ai, con nên tìm hiểu thật kỹ. Lúc này bố khuyên con nên nghe theo lý trí, đừng để con tim đánh lừa. Bố luôn hy vọng bạn trai tương lai của con là một người trung thực và có học thức tốt.
Về việc kết bạn
Hạnh phúc được chia sẻ bởi những người khác và con sẽ hạnh phúc hơn nếu bạn bè xung quanh mình hạnh phúc. Nỗi buồn của con cũng sẽ tan đi nhanh chóng, nếu có bạn bè kề bên. Ai cũng nên có vài người bạn thân trong đời.
Muốn người khác đối xử tốt với mình trước tiên con phải đối xử tốt với người khác. Hãy nhượng bộ khi có chuyện xảy ra và giúp đỡ bạn bè khi họ gặp khó khăn. Tặng ai đó một bông hồng, hương thơm sẽ đọng lại trên tay con.
Về thời gian
Đừng lúc nào cũng thấy mình còn trẻ hay còn quá sớm để làm bất cứ điều gì. Thời gian là công bằng nhất, mỗi người đều có 24 giờ mỗi ngày, nhưng cũng là thứ dễ dàng trôi qua nhất và ít được trân trọng nhất.
Thời gian của sinh viên đại học thường bị lãng phí vào hai lĩnh vực, một là hoạt động ngoại khóa, hai là lướt internet. Việc tham gia các câu lạc bộ một cách thích hợp sẽ khiến con có thêm bạn và những trải nghiệm mới, đó là việc tốt. Nhưng nếu dành quá nhiều thời gian cho nó thì đó là sự lãng phí. Cũng như internet rất tiện lợi để con có thể kết nối được với thế giới bên ngoài nhưng nếu quá nhiều lại khiến con bị thế giới bên ngoài làm phiền. Con có thể tắt internet vào thời điểm thích hợp và dành thời gian cho những việc ý nghĩa hơn.
Cuối cùng, bố muốn nhắn nhủ: Bố không thể dạy con mọi thứ, và cũng không thể ở bên con suốt quãng đời còn lại, chỉ mong những gợi ý này hữu ích cho con.
Hãy hạnh phúc dù con ở bất cứ nơi đâu!".