Theo Aawsat, trong cuộc chiến giành ảnh hưởng, chiến lược quyền lực mềm của Nga đã góp phần định hình lại tương lai của Syria.
Vai trò của Moscow ở Syria thường được nhắc đến thông qua sự can thiệp quân sự của nước này, nhưng thực ra Điện Kremlin cũng đang sử dụng các chiến thuật quyền lực mềm để định hình một lực lượng tinh nhuệ trong tương lai và thiết lập ảnh hưởng lâu dài ở quốc gia Trung Đông này.
Sau 10 năm nội chiến, một số nhà bình luận cho rằng xung đột Syria đã kết thúc. Tuy nhiên, điều này không hoàn toàn chuẩn xác trên thực tế.
Không chỉ có các khu vực giao tranh ở phía nam, phía đông và đông bắc, tình hình bạo lực ở các khu vực phía tây bắc và phía bắc của đất nước có thể nổ ra bất cứ lúc nào.
Syria ngày nay thực tế trở thành khu vực ảnh hưởng của những người chơi chính là Nga, Iran và Thổ Nhĩ Kỳ. Trong khi đó, chính quyền Syria cũng mang nhiều điều bất an, lo lắng. Sự suy thoái kinh tế có thể cũng chính là một trong những nguyên nhân khiến cho người ủng hộ ông Assad quay lưng.
Tổng thống Syria Assad và nhà lãnh đạo Nga Putin
Trong số ba đối thủ lớn này, Iran và Nga có lợi thế đáng kể ở Syria khi mà hai nước này can thiệp mạnh trong việc hỗ trợ ông Assad. Trong khi Mỹ vẫn can dự vào cuộc xung đột thông qua việc hỗ trợ Lực lượng Dân chủ Syria (SDF), thì Tehran và Moscow vẫn là bá chủ trong khu vực.
Ngay cả Thổ Nhĩ Kỳ, nước đã thực hiện các bước đi nghiêm túc trong 5 năm qua để thiết lập các vùng ảnh hưởng từ Kavkaz qua Syria đến Libya, cũng không gây được ảnh hưởng như Điện Kremlin hay Iran.
Iran và Nga vẫn chưa bước vào một cuộc đối đầu trực tiếp nhưng căng thẳng đã bắt đầu thông qua những động thái nhằm giành ảnh hưởng đến chính quyền Assad và Syria. Cuộc chiến ở Syria vẫn chưa kết thúc.
Quyền lực mềm
Vai trò của Moscow ở Syria thường được đề cập đến qua sức mạnh quân sự của nước này, sự can thiệp có lợi cho chính quyền Assad vào năm 2015, hoặc lợi ích kinh tế của Nga. Trận chiến giành lấy trung tâm kinh tế của Syria - Aleppo - lên đến đỉnh điểm nằm ở việc quân đội Syria chiếm được toàn bộ khu vực này vào năm 2016, củng cố thêm vai trò của Nga trong cuộc xung đột .
Syria rất quan trọng với Điện Kremlin. Chính Syria đã trở thành căn cứ chính của lính đánh thuê Nga. Chính ở Syria, Điện Kremlin đã nâng cao hình ảnh của mình như người bảo vệ trật tự quốc tế sau sự kiện ở Ukraine năm 2014.
Và chính Syria đã trở thành bãi thử không chỉ vũ khí của nước này mà còn cho các hoạt động hỗn hợp. Mặc dù Moscow bắt đầu can thiệp vào Syria năm 2015, nhưng ảnh hưởng của nước này trong khu vực đã có từ lâu hơn nhiều và điều này bắt nguồn từ cái gọi là quyền lực mềm của họ vốn đang được áp dụng rất nhiều ở Syria ngày nay.
Trong khi Điện Kremlin trao huy chương cho các dân quân ủng hộ ông Assad ở các thị trấn Cơ đốc giáo vào đầu năm nay để thể hiện cam kết của họ với những người Cơ đốc giáo chính thống và nói chung, để quảng bá hình ảnh của họ trong vai trò bảo vệ người thiểu số.
Nga thực sự có nhiều công cụ để nâng cao quyền lực mềm của mình ở Syria.
Trước hết, phải kể đến là lực lượng quân cảnh bán chính thức Nga. Được thành lập vào năm 2011, quân đoàn này có quân số lên tới 20.000 người chỉ trong vài năm. Lực lượng này được triển khai thường xuyên theo lệnh của Nga, đến nỗi những chiếc mũ nồi đỏ và ruy băng đen của các thành viên được biết đến không chỉ ở Syria.
Vai trò của lực lượng này ở Syria cho thấy ở khía cạnh nào đó họ là đại diện cho quân đội Nga và là một công cụ của quyền lực mềm.
Viện trợ nhân đạo là một công cụ quyền lực mềm đang được Nga áp dụng thành công ở Syria. Viện trợ thường do các tổ chức từ thiện có liên hệ với giới tinh hoa chính trị của Nga.
Viện trợ nhân đạo thường được kết hợp với các chiến lược khác. Ví dụ, các đoàn xe viện trợ nhân đạo được các đơn vị đều được lực lượng thân cận Nga bảo vệ và viện trợ nhân đạo do mạng lưới các tổ chức như Hiệp hội Chính thống giáo hoàng gia Palestine, Quỹ từ thiện RUSSAR, hay Ủy ban Đoàn kết với Nhân dân Libya và Syria phối hợp triển khai.
Tất cả các hoạt động này đều hướng đến thế hệ trẻ Syria. Thế hệ trẻ là mục tiêu tuyên truyền chính, vì bộ phận dân cư Syria già hơn dễ bị tổn thương sẽ có khả năng tham gia vào những mô hình cấu trúc gây ảnh hưởng chiến lược rộng lớn hơn của Nga ở Trung Đông.
Việc sử dụng sức mạnh quân sự cứng rắn và các tổ chức bán quân sự địa phương được xem là yếu tố chiến lược quan trọng, thì duy trì sự kiềm chế chặt chẽ đối với giới trẻ là chiến lược lâu dài.
Dẫu vậy, không phải mọi kế hoạch ở Syria của Nga đều có thể trở thành hiện thực. Đặc biệt khi vẫn còn một số đại diện của giới tinh hoa kinh tế, quân sự và chính trị của chính quyền ông Assad chưa sẵn sàng cam kết hoàn toàn với Điện Kremlin trong đường hướng này. Iran cũng có ảnh hưởng nghiêm trọng.
Và trong bối cảnh đó, việc duy trì sự kiểm soát chặt chẽ với giới trẻ Syria được xem là yếu tố quan trọng nhất. Vào tháng 9/2018, nhóm thanh niên Syria đầu tiên đến St.Petersburg để bắt đầu học tại các trường quân sự của Nga. Khóa huấn luyện diễn ra trong khuôn khổ các thỏa thuận đã được Moscow và Damascus ký kết trước đó, và việc tuyển chọn thanh niên Syria vào quân đoàn thiếu sinh quân Nga sẽ được thực hiện hàng năm.
Thời gian và chiến lược để Moscow có được một lực lượng tinh nhuệ trung thành sẽ mang lại sự hiện diện ổn định của Điện Kremlin ở Syria điều mà nhà lãnh đạo Putin mong muốn từ lâu. Cho đến nay, không có cường quốc khu vực nào khác có thể ngăn chặn điều này xảy ra.