Ông Mugabe, 93 tuổi, người nắm quyền Zimbabwe sau khi độc lập từ Anh năm 1980 - là lãnh đạo duy nhất của Zimbabwe được biết đến. Ông đã trấn áp những mối đe dọa với vai trò cầm quyền của mình, theo New York Times là bằng những cách thức tàn nhẫn và thông qua các âm mưu để đánh lừa đối thủ.
Tự coi mình là một chính khách thực sự của châu Phi, ông Mugabe, thậm chí trong những năm 1990, thường xuyên lui tới những cuộc tụ họp của giới ngoại giao tại châu lục. Mặc dù không nhận được sự chú ý nhiều ở phương Tây và ngay chính nhiềungười Zimbabwe, những người châu Phi khác lại coi ông là một nhân vật lịch sử sống động, truyền cảm hứng cho các nhà ngoại giao và quan chức sát cánh cùng nhay và hoan nghênh các bài phát biểu của ông chỉ trích quyền lực phương Tây.
Tuy nhiên, hiện nay, mọi thứ đã kết thúc và một câu hỏi được đặt ra hiện nay là ai sẽ kế nhiệm ông. Theo NYT, ông Mugabe đã đánh giá quá cao sự trung thành của quân đội và giới lãnh đạo an ninh, những người đã giam lỏng ông từ ngày 15/11 trong một động thái đang được cho là một cuộc đảo chính.
Điểm mù từ gia đình
Gia đình ông Mugabe đã trở thành điểm yếu cho sự nghiệp chính trị của ông. Ông Mugabe đã tính toán sai về những phản ứng giận dữ mà hành xử không kiềm chế của các thành viên trong gia đình ông đã gây ra tại Zimbabwe khi nước này chìm sâu trong khủng hoảng kinh tế.
Mặc dù mới chỉ hoạt động chính trị trong một vài năm, vợ ông Mugabe, Grace, 52 tuổi, ngày càng ra tín hiệu rõ ràng rằng bà muốn kế nhiệm chồng mình. "Nếu ông muốn cho tôi công việc này", bà nói với chồng cô trong một buổi tụ họp tháng này, "hãy trao nó cho tôi một cách hào phóng."
Khi sức khoẻ của ông Mugabe sụt giảm và sự ảnh hưởng của vợ ông ngày càng gia tăng mạnh mẽ, sự chia rẽ trong chính trường Zimbabwe đã sớm diễn ra giữa những người được gọi là thế hệ 40 –gồm những người trẻ tuổi hơn xung quanh Grace Mugabe và những người Zimbabwe lớn tuổi – cùng sát cánh với Mugabe trong cuộc đấu tranh giải phóng và đã nắm giữ những vị trí quyền lực nhất định.
Con trai của ông Mugabe, đang ở độ tuổi 20, cũng làm gia tăng thêm sự tức giận của người Zimbabwe bằng cách thường xuyên đăng những bức ảnh về lối sống xa hoa và tiệc tùng trên các trang truyền thông xã hội. Tuần trước, một video cho thấy con trai của ông Mugabe, Bellarmine Chatunga, đổ Champagne lên một cái đồng hồ đắt tiền trên cổ tay. Trên trang Instagram của mình, anh ta viết: "60.000 USD trên cổ tay khi bố của bạn lãnh đạo cả một đất nước!"
Giới kinh doanh, chính trị và quân sự của Zimbabwe nổi tiếng với những nông trại, biệt thự, xe ô tô và tài khoản ngân hàng mà họ đã tích lũy được, trái ngược với những người Zimbabwe bình thường đang sống trong thời kỳ kinh tế đầy rủi ro, đối mặt với nạn thất nghiệp và siêu lạm phát – điều khiến nhiều người phải phụ thuộc vào tiền chuyển về từ các thành viên lưu vong nước ngoài.
Tương lai bất định tại Zimbabwe
Tại Harare, thủ đô của Zimbabwe, số phận chính xác của ông Mugabe vẫn còn chưa rõ ràng trong ngày 15/11, nhưng nhiều người Zimbabwe tin rằng việc ông bị quản thúc tại nhà riêng là sự kết thúc thời gian cầm quyền của Mugabe và là khởi đầu cho một chương mới trong cuộc đời của họ.
Donald Mutasa, 37 tuổi, người sinh ra khi bắt đầu thời kỳ Mugabe, nói: "Tôi hiện tại rất hạnh phúc". Tôi cảm thấy chúng tôi vừa giành được độc lập. Tôi hy vọng chúng tôi đang bước vào một nước Zimbabwe mới. "
Ông Mugabe đã lên nắm quyền và duy trì được quyền lực bằng cách dựa vào sự hỗ trợ từ thế hệ cựu chiến binh và chính trị gia, những người đã sát cánh cùng ông trong những ngày lưu vong để giành độc lập từ chủ nghĩa thực dân Anh.
Patrick Smith, tổng biên tập của bản tin Africa Confidential và tạp chí The Africa Report, nói rằng kể từ khi ông Mugabe ra quyết định “tan vỡ” với cựu Phó Tổng thống, Emmerson Mnangagwa, và các nhà lãnh đạo giải phóng khác, "không có cách nào hàn gắn trở lại."
Ông Smith nói, ông Mugabe vẫn có thể "có vai trò trong quá trình chuyển tiếp" những tuần lễ sắp tới, nhưng sự trở lại với vai trò lãnh đạo trước đây dường như không khả thi.
Bất kể điều gì đang xảy ra, các chuyên gia và các nhà phân tích cho biết, những ngày tháng ông Mugabe tiếp tục lãnh đạo Zimbabwe dường như đã kết thúc. Đó là một thông điệp - điều mang theo lời nhắc nhở không thể phớt lờ đối với các nhà lãnh đạo đã nắm giữ quyền lực trong nhiều thập kỷ ở Châu Phi - từ Equatorial Guinea, Cameroon đến Eritrea hay Uganda, NYT nhận định.