Rừng Amazon, khu rừng nhiệt đới lớn nhất thế giới hiện nay vẫn luôn là nơi ẩn chứa nhiều bí ẩn chưa có lời giải. Mặc cho con người tìm hiểu, thậm chí là khai phá, gây hỏa hoạn, khu rừng vẫn ở đó với những bí mật tồn tại cả trăm năm mà chẳng ai phát hiện ra.
Ví dụ như chuyện đâu là cái cây cao nhất Amazon chẳng hạn! Bằng công nghệ mới do 2 nhà khoa học Eric Gorgens, Diego Armando da Silva cùng các chuyên gia khác từ Brazil và Anh Quốc phát triển, nhân loại đã xác nhận được sự tồn tại của một cái cây cao kỷ lục mới của Amazon, với chiều cao 88m.
Vấn đề nằm ở chỗ, cái cây này cao hơn kỷ lục cũ tới 30m, nghĩa là kỷ lục về cây cao nhất Amazon đã tăng thêm 1,5 lần. Vậy mà, đến tận giờ này khoa học mới biết nó tồn tại.
Và đặc biệt hơn cả là nó không chỉ tồn tại một mình. Nguyên khoảng rừng thuộc vùng Khiên Guiana (Guiana Shield) phía đông bắc Amazon, nơi chiếm tới 9% số lượng cây nhiệt đới còn sót lại trên Trái đất, là mái nhà của những cái cây khổng lồ. Mỗi cái cây này có khả năng giữ lại một lượng lớn carbon, tương đương với ít nhất 1ha rừng nhiệt đới trung bình có thể làm được.
Thực ra, việc tìm thấy những cái cây khổng lồ này không phải là tình cờ. Trong giai đoạn 2016 - 2018, Viện nghiên cứu Không gian Brazil đã thực hiện một dự án quét laser một khoảng rừng Amazon, lấy ngẫu nhiên 850 khu vực, mỗi vùng dài 12km, rộng 300m. Chỉ có 7 khu vực cho thấy dấu hiệu tồn tại của những cái cây cao hơn 80m. Chúng tập trung quanh khu vực sông Jari, phía bắc Amazon.
Các bằng chứng khiến giới khoa học phải kinh ngạc. Tại sao những cái cây cao như thế lại có thể lẩn trốn con người bấy lâu nay, và họ quyết định bằng mọi giá phải được quan sát chúng tận mắt.
Hành trình săn cây kỷ lục
Từ Laranjal, các chuyên gia đã đi thuyền dọc trên sông Jari. Họ đến một ngôi làng tại São Francisco, nơi có một bộ tộc thiểu số chuyên cung cấp các loại quả hạt cho Brazil. Ngôi làng hiếu khách đã cho cả nhóm mượn 4 con thuyền, kèm 12 thổ dân hướng dẫn cả nhóm vượt qua khu rừng gần như còn nguyên sinh, chưa ai chạm tới.
Nhờ các thổ dân, nhóm chuyên gia mới có thể vượt qua được các rào cản đầy nguy hiểm, như thác nước Itacará. Họ phải đi vòng để tránh nó, và dù biết trước điều đó cũng phải mất tới 2 ngày. Một rào cản khác là đá ngầm, có thể khiến cánh quạt động cơ gãy vụn. Họ may mắn đã mang theo rất nhiều cánh quạt dự phòng, vì hóa ra phải dùng hết toàn bộ trong chuyến đi mà suýt nữa thì không đủ.
Hành trình truy tìm kỷ lục tại Amazon: xuôi dòng sông Jari
Sau 6 ngày, di chuyển hơn 240km, họ đến được khu vực cắm trại. Đập vào mắt tất cả là hàng loạt thân cây cao khổng lồ nằm ngay sát con sông. Tuy nhiên, địa hình hiểm trở đã ngăn họ đến thăm được tất cả các khu vực hiện lên trên bản đồ laser.
Đổi lại, họ cũng tìm được ít nhất 15 cái cây khổng lồ đều cao trên 70m, một số hơn 80m. Tất cả đều thuộc cùng một giống cây là Angelim vermelho. Đáng chú ý, loài cây này rất phổ biến trong khu rừng này, thường xuyên được khai thác lấy gỗ vì kết cấu cực chắc. Tuy nhiên, chúng thường chỉ mọc cao khoảng 60m thôi.
Sự tồn tại của những thân cây khổng lồ đã khiến các chuyên gia cảm thấy khó hiểu, không rõ vì sao chúng có thể mọc cao đến thế. Có thể vì đây là loài thực vật có tính chất tiên phong - nghĩa là các loài luôn xuất hiện đầu tiên ở những khu vực rừng quang đãng - có thể do con người, có thể do thiên tai. Nhờ vậy, chúng có thể tồn tại rất lâu, tận dụng lợi thế để phát triển lên rất cao mà không có nhiều cạnh tranh.
Khám phá những cái cây cao nhất rừng Amazon
Nơi giữ carbon kinh khủng nhất hành tinh
Công nghệ quét laser mới cho phép các chuyên gia tìm hiểu sâu hơn về khả năng dự trữ carbon và vai trò của khoảng rừng này với quá trình Trái đất nóng lên. Kết quả cho thấy, khu vực phía đông bắc của Amazon có khả năng lưu trữ carbon hết sức kinh khủng, có thể là cao nhất cả hành tinh.
Mỗi cây Angelim vermelho có thể giữ khoảng 40 tấn carbon. Con số này ngang ngửa với 300 - 500 cây nhỏ, trong khi chỉ chiếm diện tích của khoảng 20 cây. Và đó là các chuyên gia mới chỉ khám phá 15 cây - một phần nhỏ trong số dữ liệu máy quét laser cung cấp tại vùng Khiên Guiana.
Nói cách khác, còn rất nhiều cây khổng lồ khác ngoài kia, và thậm chí có những cây sẽ tiếp tục xác lập kỷ lục của khu rừng này.
Rừng Amazon hiện có nhiều điểm đáng lo, nhưng các khu vực như Khiên Guiana vẫn ẩn chứa những điều kỳ diệu. Chỉ tiếc là những khoảng rừng còn lại nếu không sớm được bảo vệ, sẽ có nhiều loài vật rơi vào cảnh tuyệt chủng mà không cách nào cứu vãn.
Tham khảo: IFL Science