Mỗi khi thủy triều xuống cũng là lúc người dân ở xã đảo Quan Lạn, huyện Vân Đồn, Quảng Ninh nô nức kéo nhau đi đào lộc biển hay còn gọi là "mì chính nhà giàu". Đó chính là đi đào con sá sùng.
Theo chia sẻ của một ngư dân ở đây, trước đây sá sùng là loài chẳng ai thèm, chỉ có dân địa phương thi thoảng đào về để ăn. Nhưng, mấy năm trở lại đây, dân sành ăn truyền tai nhau về một loại "mì chính thiên nhiên", từ đó, sá sùng bắt đầu được biết đến nhiều hơn, lượng người mua ngày càng nhiều. Thậm chí, nhiều khách hàng phải tranh nhau mới mua được.
Con sá sùng được dân sành ăn mệnh danh là "mì chính thiên nhiên". (Ảnh: Traveloka)
Sá sùng có gì đặc biệt mà được nhiều người săn lùng như vậy?
Vì sao gọi sá sùng là "mì chính nhà giàu"?
Sá sùng hay còn gọi là sa trùng, là một loài hải sản họ Sipuncula. Tên tiếng Anh của sá sùng là peanut worms và danh pháp khoa học là Sipunculus nudus. Tùy theo mỗi vùng miền, tên dân gian của loài động vật này mỗi nơi mỗi khác như sá sùng, địa sâm, sâu đất, đồn đột, chặt khoai, giun biển, bi bi, con cạp đất,…
"Mì chính nhà giàu" có hình dạng na ná như một con giun khổng lồ nhiều màu sắc. (Ảnh: Traveloka)
Sá sùng là loài thân mềm, chỉ sống ở những bãi cát ven biển nơi có thủy triều lên, xuống tạo ra những doi cát. "Mì chính nhà giàu" có hình dạng na ná như một con giun khổng lồ nhiều màu sắc, trong những hang đá, khe cát ở tận dưới đáy biển sâu từ 10 đến 30 m. Khi còn tươi, sá sùng có độ dài khoảng 5 đến 10 cm.
Khi bị bắt lên khỏi mặt biển, chúng thu mình lại, tròn như một quả bóng, cái miệng bé như lỗ van bơm hơi. Da thay đổi màu sắc tùy theo môi trường nó ở, dùng tay sờ vào thấy mềm và mát. Ruột sá sùng giống như ruột giun, chỉ một đường ống từ đầu đến cuối, không có tim, gan, phổi.
Sá sùng có chứa nhiều loại vitamin, acid amin, khoáng chất... tạo nên hương vị thơm ngọt đặc trưng. (Ảnh: Traveloka)
Theo kết quả nghiên cứu của Trường Đại học Khoa học tự nhiên TP. Hồ Chí Minh cho thấy, sá sùng là loại thực phẩm giàu dinh dưỡng với lượng đạm khá cao, chứa nhiều acid amin quý và nhiều khoáng chất, cụ thể có tới 17 nguyên tố khoáng và 18 loại acid amin trong đó có 8 loại không thể thay thế mà phải dung nạp từ thực phẩm...
Thành phần dinh dưỡng trong 100 gram sá sùng khô có chứa acid amin tự do 10,3%, trong đó acid amin có vị ngọt như glycin 3,2%, alanin 2,5%, succinic 0,35%, glutamin 0,25%,… là chất tạo nên hương vị thơm ngọt của loại "mì chính nhà giàu" này. Trong sá sùng còn giàu taurin 3,2%, chất khoáng 1,2%, nên ngay từ xa xưa, loại hải sản này đã được mệnh danh là địa sâm.
Những đặc tính nổi trội của "mì chính nhà giàu"
Trong Đông y, sá sùng có vị mặn, tính mát, giúp thanh nhiệt, thanh phế tì. Sá sùng đặc biệt nổi tiếng từ ngàn đời xưa với nhiều công dụng tuyệt vời cho sức khỏe của người. Đối với trẻ nhỏ có thể trạng suy dinh dưỡng khi sử dụng "mì chính nhà giàu" giúp tăng sức đề kháng, hỗ trợ tăng cân, điều trị chứng bệnh còi xương, kích thích ăn ngon, hấp thụ thức ăn nhanh và tốt hơn.
Sá sùng là loại thực phẩm giàu dinh dưỡng rất tốt cho sức khỏe con người. (Ảnh: Traveloka)
Đối với người lớn, sá sùng thích hợp tăng cường sinh lí cho cả nam lẫn nữ giới, trị bệnh về tâm hàn, tăng cường tráng dương cho nam giới, chữa các bệnh liên quan đến vấn đề phụ khoa với phụ nữ như âm hư đạo hãn, hung muộn, phế hư khái thấu đàm đa, dạ niệu, nha ngân thũng thống,… Sá sùng còn chữa chứng bệnh triều nhiệt, điều trị bị sốt về chiều thường gây mất cân bằng nhiệt độ trong cơ thể.
Trong y học hiện đại, sá sùng giúp lợi sữa, hạn chế trầm cảm, giảm các hiện tượng đổ mồ hôi đêm, đau thắt ngực bởi có tác dụng bổ máu, dưỡng huyết, rất tốt cho các bà mẹ sau sinh sử dụng. Ngoài ra, sá sùng còn điều trị về đau răng, lợi sưng đau, chảy máu chân răng, chữa đau nhức xương khớp.
Sá sùng có tác dụng tốt trong điều trị nhiều loại bệnh. (Ảnh: Traveloka)
Những người có sức khỏe ốm yếu, sá sùng có giúp điều trị các căn bệnh ho có đờm, ho khan, ho cảm, hen suyễn kéo dài, trị lao phổi hay lòng ngực bứt rứt khó chịu. Sá sùng còn thích hợp cho những người mắc chứng bệnh hay tiểu đêm, tiểu són, suy nhược thần kinh.
Ngoài ra, sá sùng còn hỗ trợ điều trị tăng huyết áp, cải thiện chứng rối loạn thần kinh, cải thiện tình trạng đi tiểu nhiều, chống tình trạng thiếu oxy, huyết khối, có khả năng kháng viêm vô cùng hiệu quả, hỗ trợ cải thiện sức khỏe hệ miễn dịch và ngăn ngừa ung thư.
"Mì chính nhà giàu" giá cao ngất ngưởng nhưng vạn người mê
Sá sùng phân bố ở một vài nơi tại Việt Nam như Vân Đồn, Móng Cái (Quảng Ninh), Hải Phòng, Cam Ranh (Khánh Hòa), Vũng Tàu, Cần Giờ (Thành phố Hồ Chí Minh), Phú Quốc và Đông Hưng của Trung Quốc.
Sá sùng ở Quan Lạn. Quảng Ninh được đánh giá cao bởi chất lượng thượng hạng. (Ảnh: Traveloka)
Tuy nhiên nhắc đến sá sùng người ta nghĩ ngay đến Quan Lạn thuộc huyện đảo Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh - Địa danh nổi tiếng với sản phẩm sá sùng phơi khô chất lượng cao.
Dân sành ăn chia sẻ rằng, sá sùng đánh bắt ở Quan Lạn được đánh giá là sá sùng thượng hạng nhất, đặc điểm nhận dạng là màu sáng tự nhiên, mình dày, thân ngắn và khi nấu lên thì cho nước ngọt thanh, tròn vị. Còn ở các nơi khác sá sùng có thân dài hơn, màu vàng sậm, có mùi hơi tanh, chất lượng kém hơn và có giá trị thấp chỉ bằng một nửa sá sùng ở đây. Chính vì vậy, giá thành của "mì chính nhà giàu" ở Quan Lạn hiện nay có cao gần gấp rưỡi, gấp đôi so với sá sùng ở các nơi khác.
Hiện nay, sá sùng bỗng trở thành "mì chính nhà giàu" và được săn lùng nhiều hơn khiến cho chúng trở nên hiếm và khó mua hơn. (Ảnh: Traveloka)
Với những đặc tính nổi trội như trên, sá sùng là loài hải sản có giá trị kinh tế rất cao, 1 kg sá sùng khô thường có giá trị tương đương cả chỉ vàng. Trên thị trường hiện nay, đối với sá sùng tươi, chưa qua sơ chế được các ngư dân mới đánh bắt từ biển lên sẽ có giá dao động từ khoảng 500.000 đồng – 550.000 đồng/kg. Sá sùng đã được phơi khô với kích thước vừa phải thuộc loại cơ bản thường có giá dao động từ 1.800.000 đồng – 2.400.000 đồng/kg. Sá sùng đã được phơi khô và được lựa chọn từ những con to, chắc khỏe, màu sắc đẹp mắt, tươi mới với loại cao cấp này giá bán dao động từ 4.000.000 đồng – 6.000.000 đồng/kg.
Hơn nữa, nếu như trước đây, việc đào sá sùng dễ dàng, người dân chỉ cần bỏ ra vài giờ có thể tìm thấy cả rổ. Nhưng, hiện nay, sá sùng bỗng trở thành "mì chính nhà giàu" và được săn lùng nhiều hơn khiến cho chúng trở nên hiếm và khó mua hơn.
