Các nhà khoa học Nga mới đây đã ‘nhấn chìm’ một trong những kính viễn vọng không gian dưới nước lớn nhất thế giới để "nhìn sâu" vào Vũ trụ từ vùng nước hoang sơ của Hồ Baikal. Được chế tạo từ năm 2015, loại kính thiên văn này của Nga được thiết kế để quan sát các hạt neutrino - các hạt nhỏ nhất hiện được biết đến trong vũ trụ.
Các nhà khoa học Nga cho biết kính thiên văn này là máy dò hạt neutrino lớn nhất ở Bắc bán cầu và Hồ Baikal - hồ nước ngọt lớn nhất thế giới - là nơi lý tưởng để đặt thiết bị này. Kính thiên văn là kết quả của sự hợp tác giữa các nhà khoa học đến từ Cộng hòa Séc, Đức, Ba Lan, Nga và Slovakia.
"Tất nhiên, hồ Baikal là hồ duy nhất mà bạn có thể triển khai kính viễn vọng neutrino vì độ sâu của nó", Bair Shoibonov thuộc Viện Nghiên cứu Hạt nhân chung nói với AFP. "
Có tên gọi là Baikal-GVD, kính thiên văn này được nhấn chìm ở độ sâu 750-1.300 mét (2.500-4.300 feet), cách bờ hồ Baikal khoảng 4 km.
Các nhà khoa học thường gọi các hạt neutrino là những "hạt ma". Neutrino là một trong những hạt có nhiều nhất tại lúc vũ trụ mới ở trạng thái bắt đầu và vẫn còn lại đến ngày nay.
Các phản ứng nhiệt hạch trong các ngôi sao như Mặt Trời đã tạo ra một số lượng rất, rất lớn những hạt neutrino. Chúng du hành qua vũ trụ và rơi xuống Trái đất mỗi ngày. Kỳ diệu hơn, có tới hàng nghìn tỷ hạt Neutrino xuyên qua cơ thể chúng ta mỗi giây, sau đó bay qua Trái đất mà không gặp trở ngại.
Do hạt Neutrino rất khó để phát hiện, nước được là phương tiện hữu hiệu để xác định 'tung tích' của loại hạt ma này khi chúng lao xuống Trái Đất, xuyên qua hồ hay đại dương. Đây là lý do chính vì sao Nga đã nhấn chìm một kính viễn vọng xuống lòng hồ Baikal. Theo đó, kính viễn vọng này bao gồm các dây với kính hình cầu và các mô-đun bằng thép không gỉ được gắn vào.
Hôm thứ Bảy, các nhà khoa học đã quan sát thấy các mô-đun được hạ xuống một cách cẩn thận xuống vùng nước đóng băng thông qua một lỗ hình chữ nhật trên băng.
"Một kính thiên văn neutrino có có khả năng phân tích một nửa km khối nước đang nằm ngay dưới chân chúng tôi", Dmitry Naumov thuộc Viện Nghiên cứu Hạt nhân của Nga nói với AFP khi đứng trên bề mặt đóng băng của hồ. Trong vài năm tới, kính thiên văn sẽ được nâng cấp để đo được một km khối nước, ông Naumov tiết lộ.
Được biết, kính viễn vọng Baikal sẽ cạnh tranh với Ice Cube, một đài quan sát neutrino khổng lồ bị chôn vùi dưới lớp băng tại một trạm nghiên cứu của Mỹ ở Nam Cực.
Tham khảo Science Alert