Sau khi thông tin hạn ngạch nhập khẩu muối năm 2012 là 102.000 tấn; đường tinh luyện, đường thô là 70.000 tấn; trứng gia cầm 40.000 tá, được công bố, người dân tỏ ra lo lắng vì hạn ngạch nhập khẩu quá cao, trong khi lượng hàng tồn kho trong nước còn nhiều.
Theo Thứ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Thành Biên, việc nhập khẩu các mặt hàng trên đều phải dựa trên nguyên tắc cam kết quốc tế.
Thừa vẫn nhập
Theo Vụ phó vụ Xuất nhập khẩu Phan Thị Diệu Hà, đường, muối, trứng gia cầm là những mặt hàng nông sản được quản lý theo hạn ngạch thuế quan, không cấm nhập khẩu. Mức hạn ngạch nhập hàng năm được Bộ Công thương trao đổi với Bộ NN&PTNT, Tài chính và đã thống nhất ngay từ đầu năm, và con số này đã được các bộ cân nhắc để đảm bảo có thể sử dụng tối đa lượng sản xuất trong nước.
Trong khi ngành chăn nuôi gặp nhiều khó khăn, khiến lượng hàng tồn kho nhiều, mà mức hạn ngạch nhập trứng gia cầm là 40.000 tá đang khiến nông dân vô cùng băn khoăn việc có hay không sự thật muốn cứu doanh nghiệp (DN), nông dân. Giải thích điều này, bà Hà cho rằng, theo cam kết WTO, có 4 mặt hàng phải có hạn ngạch thuế quan, trong đó có trứng gia cầm. Năm 2007, Việt Nam nhập 30.000 tá. Theo cam kết này, mỗi năm, mức hạn nhập phải tăng thêm 5%. Đến năm 2010, số lượng là 40.000 tá. “Đúng là trứng gia cầm trong nước đang dư thừa. Tuy nhiên, việc nhập này phải theo thông lệ, cam kết quốc tế. Nhưng từ khi công bố hạn ngạch, chưa có DN nào đăng ký nhập trứng”, bà Hà nói.
Còn theo giải thích của ông Biên, việc áp mức hạn ngạch này không có gì thay đổi so với năm trước và không ảnh hưởng đến chăn nuôi. Cái chính là cơ chế phân giao hạn ngạch như thế nào để hạn chế được bất cập.
Đối với muối, tuy công bố là 102.000 tấn, nhưng giao đợt 1 chỉ là 53.000 tấn, trong đó 51.000 tấn sử dụng làm hóa chất; 2.000 tấn cho nguyên liệu làm thuốc, y tế. Sau khi thống nhất, Bộ Công thương đã phân giao cho các DN sản xuất làm thuốc, sản phẩm y tế là 1.544 tấn. Riêng DN hóa chất sẽ giao 51.000 tấn vào tháng 9.2012, nhằm tiêu thụ hết muối sản xuất trong nước.
Thừa thì vận động xài hàng trong nước
Cơ chế phân giao hạn ngạch nhập khẩu đường cũng đang bộc lộ nhiều bất cập. Nhưng khi đề xuất chuyển sang đấu thầu hạn ngạch, ông Biên cho rằng tất cả đều phải thực hiện theo cam kết quốc tế và tham khảo việc phân giao hạn ngạch quốc tế. Mục tiêu đưa ra là công bố, phân giao các mặt hàng này phục vụ cho các DN cần thiết như nguyên liệu đầu vào.
Ngoài ra, theo nhận xét của ông Biên, việc đấu thầu rất khó khả thi. Bởi DN có khả năng tài chính nhập ngoài hạn ngạch sẽ bỏ giá cao hơn so với các DN có nhu cầu nhưng không có khả năng tài chính. Chưa kể các công ty thương mại có thể bỏ thầu cao để bán cho các DN theo giá ngoài hạn ngạch. “Nếu tổ chức đấu thầu, các DN trong nước khó cạnh tranh với các DN nước ngoài. Bởi các DN này họ tiếp cận được các nguồn vốn tín dụng rẻ hơn trong nước”, ông Biên nói.
Ông Biên cũng phản đối ý kiến cho rằng, cơ quan chức năng thờ ơ trước tồn kho trong nước, nhập khẩu những mặt hàng “đầy sẵn” trong nhà và cho rằng, chủ trương hỗ trợ người sản xuất đã rất rõ ràng. Từ chỗ nhập khẩu muối, đường để cân bằng thị trường, cung cho người tiêu dùng, khi ổn định thì ngừng lại và khuyến cáo người tiêu dùng sử dụng đường, muối sản xuất trong nước.
Ông Biên còn thông báo, có DN trong nước cung cấp đường, muối chất lượng không đảm bảo cho các nhà máy sản xuất thực phẩm, gây ảnh hưởng chất lượng sản phẩm. “Đây chính là áp lực rất lớn với các nhà sản xuất, nên phải cho họ hạn ngạch nhập khẩu. Nhưng cũng kiên quyết yêu cầu họ liên kết với các DN sản xuất trong nước. Có điều không phải DN nào cũng nghe khuyến cáo mà vẫn nhập khẩu ngoài hạn ngạch với giá cao để sản phẩm đảm bảo khi ra thị trường”, ông Biên nói.