Hoàng Anh Gia Lai đang gặp rắc rối tại Lào, Campuchia?
Báo cáo cho rằng các ông trùm cao su mới – HAGL và VRG đang hủy hoại sinh kế của người dân địa phương cũng như môi trường trong các khoản đầu tư ào ạt vào cao su tại đây.
Ngoài ra, tổ chức này cho rằng HAGL và VRG đã phớt lờ luật pháp. Họ cho rằng HAGL và các công ty liên kết dường như đang được bố trí tổng cộng 81,919 ha đất đai. Trong đó có 47,370 ha đất tại Campuchia mà theo giới hạn pháp lý tại quốc gia này thì mỗi công ty chỉ được 10,000 ha.
Còn VRG và các công ty liên kết dường như được bố trí tới 200,237 ha, bao gồm 161,344 ha tại Campuchia - vượt 16 lần giới hạn. Cả hai công ty đều phớt lờ quy định về bảo vệ môi trường và xã hội. Điểm đặc biệt, Global Witness còn cho rằng HAGL công khai thừa nhận các hoạt động của họ tại hai quốc gia đều không tuân theo pháp luật.
Global Witness cũng lên án Công ty Tài chính Quốc Tế và Ngân hàng Deutsche Bank về các hoạt động tài trợ cho HAGL và VRG vì vi phạm các cam kết về xã hội và môi trường.
Theo đó, họ đề xuất Chính phủ Campuchia và Lào nên hủy bỏ việc nhượng quyền cho các công ty như Heng Brother, CRD, Hoàng Anh Oyadav, Hoàng Anh Mang Yang, Krong Buk, Đồng Phú, Đồng Nai, Tân Biên, Hoàng Anh Attapeu Company, LVFG, HAGL Xekong và Công Ty Việt-Lào.
“HAGL có các hoạt động đầu tư vào lĩnh vực trồng cây cao su và mía đường tại Lào và Campuchia, nhưng chúng tôi tin tưởng rằng các hoạt động này đã tuân thủ pháp luật của nước sở tại. Về vấn đề tham nhũng, do Global Witness chưa chỉ ra bất kỳ bằng chứng cụ thể nào nên HAGL chưa có ý kiến, tuy nhiên chúng tôi sẵn sàng hợp tác giải quyết mọi vấn đề liên quan đến hoạt động đầu tư tại Lào và Campuchia nếu Global Witness đưa ra được bằng chứng xác thực”, ông Đức nói.
“Chúng tôi khẳng định chúng tôi chưa bao giờ gặp gỡ đại diện của Tổ chức Global Witness trước khi có bản cáo bạch này. Chúng tôi đề nghị Global Witness không chỉ gặp mặt hai bên mà phải có mặt các hãng thông tấn quốc tế. Sau đó sẽ cùng khảo sát thực địa tại Lào và Campuchia để các bên có thể đánh giá cái gì được, cái gì chưa được”.
Bầu Đức nói: “Nếu HAGL có điểm nào chưa đáp ứng được thì sẽ tìm phương án hợp lý để khắc phục. Tuy nhiên, đến chiều ngày 16.5, họ hồi đáp lại không đồng ý đề xuất này mà muốn gặp riêng tôi, không phải ở Campuchia hay Lào mà tại Việt Nam để bàn bạc. Tôi không đồng ý”.
Bầu Đức: Global Witness chỉ muốn 'gặp riêng'
“Tôi có đề nghị Global Witness và các hãng tin lớn như BBC, CNN và Reuters cùng Hoàng Anh Gia Lai đến ngay hiện trường mà Global Witness đã tố cáo để xem xét, đánh giá và đưa tin cho toàn thế giới biết đúng sai thế nào”, ông Đức nói.
“Nhưng 6 giờ chiều ngày hôm qua (16/5), Global trả lời với tôi rằng họ không đồng ý và chỉ muốn gặp riêng tại văn phòng của Hoàng Anh Gia Lai ở Việt Nam. Tôi cho rằng ở đây có một điều gì đó không được rõ ràng. Tại sao lại ngại khi quãng đường từ Việt Nam sang Campuchia và Lào không hề xa?”, ông Đức đặt vấn đề.
Không biết phải kiện ai
Người đứng đầu Hoàng Anh Gia Lai còn cho hay sẽ mời các tổ chức “độc lập và lớn nhất nhì thế giới” chuyên thẩm định tác động của doanh nghiệp đối với môi trường để rà soát lại toàn bộ hoạt động của Hoàng Anh Gia Lai.
Mục đích của ý tưởng này là giúp Hoàng Anh Gia Lai đạt được một tiêu chuẩn về môi trường được công nhận trên toàn cầu.
“Global Witness cũng giúp Hoàng Anh Gia Lai "thức tỉnh" để hoàn thiện mình”, ông Đức mỉa mai.
Chúng tôi cũng đã tính tới chuyện khỏi kiện rồi, nhưng kiện họ cũng như kiện củ khoai thì kiện làm gì? Vì họ là tổ chức phi chính phủ thì sao kiện được! Mục đích của họ là đi tìm tài trợ để tồn tại, để duy trì hoạt động thôi mà
“Tôi cảm ơn Global Witness đánh giá để cho chúng tôi ngày càng ý thức hơn về vấn đề này. Chúng tôi sẽ mời những tổ chức chuyên về môi trường còn lớn hơn và chuyên nghiệp hơn Global Witness để đánh giá”.
6 phản biện của bầu Đức về cáo buộc chiếm đất, phá rừng
"Cáo buộc của Global Witness sai đến 99,9% và khiến tôi sốc nặng. Tố cáo này làm xấu tập đoàn, cổ đông hoang mang”, ông Đức cho biết.
Thứ nhất, không có chuyện HAGL chiếm đất của dân tại Lào và Campuchia. Bất cứ doanh nghiệp nào đến Lào hoặc Campuchia đều phải tuân thủ các quy định của đất nước đó. Quy trình cấp đất của nước sở tại rất chặt chẽ. Đầu tiên là vẽ bản đồ khu đất, trong khu vực nếu có đất của dân lập tức tiến hành cấp giấy chủ quyền, khoanh vùng lại, sau đó đề xuất lấy ý kiến Chính phủ.
Bộ Kế hoạch Đầu tư phải thẩm định khu đất thuộc loại gì, kiểm tra năng lực của chủ đầu tư và xác định mức độ ảnh hưởng đến người dân cũng như ra phương án đền bù. Sau khi xong các quy trình này, Chính phủ tiến hành khai hoang, gỗ từ các khu đất này được đem đấu giá công khai. "HAGL không cướp đất của dân và cũng không hề lấy một tấc gỗ nào tại Lào", ông khẳng định.
Thứ hai, trong báo cáo của Global Witness đề cập đến việc đã gặp đại diện của HAGL hồi tháng 8/2012 nhưng ông cho biết sau khi kiểm tra điều này không đúng sự thật, chưa có người phát ngôn chính thức nào của HAGL tiếp xúc với tổ chức phi chính phủ này.
Ông Đức cho hay đã nhận được thư Global Witness gửi, đề nghị gặp đầu tháng 6 nhưng thời điểm này tập đoàn bận lo khởi công dự án phức hợp tại Myanmar nên ông hẹn sang giữa tháng. Ông cũng đề nghị Global Witness cùng mời các hãng thông tấn quốc tế mà họ đã gửi thông báo cáo buộc HAGL đến Lào, Campuchia để thực địa.
Tuy nhiên chiều 16/5 chỉ nhận được thư đề nghị của Global Witness muốn gặp tại văn phòng HAGL Việt Nam, từ chối gặp tại Lào, Campuchia. "Tôi ngạc nhiên và thất vọng vô cùng. Ngay cả muốn mời họ sang hiện trường tại Lào và Campuchia để đối chất họ cũng từ chối thì tôi còn biết kiện tụng ai. Thôi thì tập trung làm tốt công việc của mình", bầu Đức trần tình.
Thứ ba, hình chụp qua vệ tinh nhưng chưa kiểm tra thực địa mà Global Witness vẫn dùng để tố cáo. Theo ông, bên cạnh ảnh chụp từ vệ tinh, tổ chức này phải xác minh thực tế và tiếp cận dự án của HAGL trước khi đưa ra cáo buộc nặng nề.
Thứ tư, Global Witness đã hiểu lầm khi trích dẫn thông tin trong cáo bạch của tập đoàn để cho rằng HAGL thừa nhận phá hoại môi trường. Khi niêm yết cổ phiếu tại Singapore, luật sư đã khuyến cáo hoạt động của HAGL ở quy mô khu vực và có thể chịu một số rủi ro về môi trường. Vì vậy, nếu có thể bỏ qua rủi ro này, nhà đầu tư mới nên cân nhắc rót vốn. Tuy nhiên đây chỉ là khuyến cáo và chưa xảy ra trên thực tế.
Thứ năm, Global Witess đã sai khi cho rằng HAGL đã phớt lờ luật pháp, phá vỡ giới hạn pháp lý tại quốc gia này vì mỗi công ty chỉ được 10.000 ha. Campuchia quy định mỗi công ty chỉ được sở hữu 10.000 hecta trở xuống.
Ông Đức cho biết HAGL có 4 công ty con ở nước bạn và mỗi công ty đều sở hữu đất đúng quy định. Cáo buộc này ảnh hưởng tâm lý, gây xáo trộn trong giới đầu tư đôi chút nhưng tất cả các hoạt động của HAGL tại Lào và Campuchia vẫn không dừng lại.
Thứ sáu, Global Witness cho rằng HAGL đang huỷ hoại kế sinh nhai của người dân địa phương là thiếu cơ sở. Ông Đức kể, chỉ tính riêng Atapeur là tỉnh nghèo của Lào, HAGL đã bỏ ra trên 30 triệu USD để làm công tác từ thiện, xây 3 cây cầu lớn, kéo hàng trăm km điện, xây bệnh viện, trường học, tặng nhà cho người nghèo và tạo công ăn việc làm cho dân địa phương. Trung bình thu nhập của người Lào tại các dự án của HAGL là 250-300 USD một tháng, cao hơn cả thu nhập của lao động phổ thông tại Việt Nam.
Người đứng đầu HAGL cho biết thêm, ngay khi nhận được thông tin cáo buộc, một nhà đầu tư tổ chức của tập đoàn là AFC đã bay từ Hong Kong sang Gia Lai, yêu cầu thanh tra bất cứ một dự án nào tại Lào và Campuchia. Sau một ngày xác minh thực tế, thẩm định lại các cáo buộc này, AFC đã trả lời không có vấn đề đáng quan ngại.
"Tôi muốn những cổ đông lớn nhỏ của HAGL đều được yên tâm nên sẵn sàng làm những điều mà trước nay chưa có doanh nghiệp Việt Nam nào làm về môi trường. Tôi sẵn sàng đưa ra ánh sáng mọi thứ, nếu làm sai chúng tôi sẽ nghiêm túc sửa chữa để mọi việc tốt hơn", ông Đức nhấn mạnh.
