Bill Gates là người giàu nhất thế giới – điều này hầu như ai cũng biết. Nhưng không nhiều người biết rằng lượng cổ phần tại Microsoft chỉ chiếm chưa đến 1/5 tổng tài sản của ông. Theo số liệu công bố trên Nasdaq, Bill Gates hiện sở hữu 338 triệu cổ phiếu Microsoft, trị giá hơn 13 tỷ USD. Trong khi theo tính toán của Forbes, tổng tài sản của ông trị giá tới 76 tỷ USD.
Đóng góp chính vào khối tài sản 76 tỷ USD trên là các khoản đầu tư của Cascade Investment LLC, một công ty đầu tư thuộc sở hữu của Bill Gates và gia đình.
Công ty này sở hữu cổ phần lớn tại rất nhiều doanh nghiệp như Berkshire Hathaway của Buffett, Công ty đường sắt quốc gia Canada, Coca Cola FEMSA, hãng máy nông nghiệp John Deere… Cascade Investment cũng đang quản lý danh mục hơn 20 tỷ USD của quỹ từ thiện Bill & Melinda Gates Foundation.
Tương tự như cách làm của Bill Gates, việc những doanh nhân Việt giàu có lập công ty đầu tư riêng bắt đầu phổ biến trong vài năm trở lại đây. Thay vì trực tiếp đứng tên sở hữu, các khoản đầu tư được chuyển sang một công ty riêng do cá nhân hoặc gia đình sở hữu để “tiện cho việc quản lý”.
Ngoài việc chuyển sang công ty riêng để “tiện quản lý” thì việc chuyển cổ phần sang công ty riêng còn được hưởng lợi về thuế khi nhận cổ tức bằng tiền mặt. Cá nhân khi nhận cổ tức sẽ chịu thuế suất 5% trên số cổ tức được nhận trong khi pháp nhân thì không phải chịu bất cứ khoản thuế nào đối với cổ tức, kể cả thuế thu nhập doanh nghiệp.
Các công ty trên, ngoài lượng cổ phiếu được các ông chủ chuyển sang, có thể nắm giữ thêm nhiều khoản đầu tư khác. Tuy vậy, thông tin về hoạt động của các công ty thường không được đề cập, trừ khi thuộc diện phải bắt buộc công bố thông tin.
Trên sàn chứng khoán, đi tiên phong trong việc chuyển tài sản cá nhân sang công ty riêng là chủ tịch SSI Nguyễn Duy Hưng. Cuối năm 2009, ông Hưng đã chuyển toàn bộ lượng cổ phiếu SSI của mình sang công ty TNHH Một thành viên Nguyễn Duy Hưng; công ty này hiện được đổi tên thành công ty TNHH NDH Việt Nam.
Công ty này hiện sở hữu lượng cổ phiếu SSI trị giá xấp xỉ 840 tỷ đồng và đầu tư vào nhiều doanh nghiệp niêm yết khác như Pan Pacific, Giống cây trồng Miền Nam, Gilimex… với tổng giá trị đạt ít nhất là 400 tỷ đồng.
Một số công ty đầu tư cá nhân tiêu biểu khác có thể kể đến như Công ty PPK của chủ tịch Kinh Đô Trần Kim Thành, Doanh nghiệp tư nhân Hà Bảo của chủ tịch Ocean Group Hà Văn Thắm, công ty Trân Oanh của gia đình chủ tịch Thaco Trần Bá Dương… và mới đây nhất là việc chủ tịch Hoa Sen Group Lê Phước Vũ dự kiến chuyển lượng cổ phiếu trị giá 1.400 tỷ đồng sang Công ty Tam Hỷ.
Doanh nghiệp tư nhân Hà Bảo của ông Hà Văn Thắm là công ty đầu tư lớn hiếm hoi hoạt động dưới mô hình “doanh nghiệp tư nhân”. Trong khi công ty TNHH hoặc công ty cổ phần là các doanh nghiệp có trách nhiệm về các khoản nợ và nghĩa vụ trong phạm vi vốn góp của mình thì doanh nghiệp tư nhân do một cá nhân làm chủ và tự chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình về mọi hoạt động của doanh nghiệp.
Doanh nghiệp tư nhân Hà Bảo đang nắm giữ 44,4% cổ phần của Ocean Group, có giá trị thị trường hơn 1.800 tỷ đồng.
