Không casino bất thành đặc khu?
Huyện Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh khá buồn tẻ. Hoạt động kinh tế mới chỉ có 76 doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ làm nông, lâm thủy sản và du lịch. Những ngày mưa, để đi từ trung tâm huyện tới xã Đoàn Kết, nơi sẽ khởi công xây dựng một sân bay quốc tế trong tháng 5 tới vẫn là con đường đất đỏ chật hẹp, lầy lội chỉ dài 7km nhưng phải mất tới gần 15 phút đi xe ô tô.
Hai bên đường, không có bóng dáng công nghiệp, dịch vụ mà chỉ đồi và ruộng. Đi tiếp con đường đất ấy khoảng 15km là tới Vạn Yên, nơi có dự án Khu nghỉ dưỡng phức hợp đa năng. Xã đảo nằm ngay ven vịnh Bái Tử Long, cảnh đẹp hoang sơ, chỉ có vài chục hộ dân sinh sống với nghề trồng rừng và đánh cá. Hiện nơi đây chẳng có gì ở đây để có thể vui chơi, giải trí.
Nhưng ai biết được, 10-20 năm nữa, mảnh đất nghèo nàn này lại có thể trở thành chốn phồn hoa, ăn chơi sang trọng, bậc nhất khu vực Đông Nam Á? Rồi sẽ có khoảng 2.000- 5.000 lượt khách mỗi năm, trong đó, sẽ có hàng trăm đại gia khắp thế giới, mang hàng chục triệu USD đến đây để đầu tư, shopping, du lịch và thử may- rủi ở casino- một hạng mục cốt lõi của khu phức hợp nghỉ dưỡng, thuộc đặc khu kinh tế Vân Đồn trong tương lai?
Thật khó tưởng tượng, nhưng không có gì là không thể. Đó là triết lý của các nhà đầu tư, của các chuyên gia kinh tế trong và ngoài nước. Tại một hội thảo về đặc khu kinh tế mới đây, hầu hết các đại biểu quả quyết: làm đặc khu kinh tế kiểu gì cũng nên có casino. Ông Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch Phòng Thương mại và công nghiệp Việt Nam (VCCI), người điều hành buổi tọa đàm hôm đó thậm chí đã rút lại: “Phải chăng làm đặc khu kinh tế là nhất thiết cần có casino? Nếu nói đây sẽ là tổ hợp du lịch hàng đầu thế giới thì không thể không có tổ hợp đánh bạc mạnh?”
Ông Nguyễn Văn Đọc, Chủ tịch tỉnh Quảng Ninh còn nhấn mạnh: “Chắc chắn sẽ phải có casino. Vấn đề là, nên xây dựng khu phức hợp giải trí cao cấp có casino này trước, hay xây dựng đặc khu kinh tế trước? Con gà có trước hay quả trứng có trước?”
Trong khi đó, chủ đề chính của buổi tọa đàm này là nói về dự án đặc khu kinh tế Vân Đồn của tỉnh Quảng Ninh. Vì thế, ông Phạm Minh Chính, Bí thư Tỉnh ủy tỉnh này đã phải khéo léo đánh thức các vị doanh nhân ra khỏi cơn say casino, rằng: “Làm đặc khu kinh tế, đâu phải có mỗi casino. Còn nhiều vấn đề khác chúng ta cần bàn…”. Song, vị Bí thư tỉnh cũng nói: “Đặc khu kinh tế phải là nơi để người ta đến ăn, chơi, ngủ, nghỉ và làm việc. Trong đó, có casino”.
Ai dám quyết
Tại Việt Nam, cờ bạc là phạm pháp. Nhưng ở đẳng cấp cao hơn và chỉ dành cho giới siêu giàu nước ngoài thì cờ bạc là lĩnh vực kinh doanh siêu lợi nhuận. Trong đó, cả ông chủ đầu tư lẫn địa phương đều được lợi. Cứ nhìn sang Macao hay Las Vegas (Mỹ) thì thấy, sự hiện diện của các sòng bài lớn đã đẩy địa phương từ “không có gì” mau chóng trở nên hưng thịnh, có thương hiệu trên trường quốc tế. Bởi thế, mở sòng bài casino có ma lực cực kỳ hấp dẫn.
Ở Việt Nam, lĩnh vực này vẫn còn rất sơ khai. 5 sòng bạc thí điểm tại Hải Phòng, Lào Cai, Đà Nẵng, Quảng Ninh chỉ dành cho người nước ngoài và Việt Kiều. Năm 2012, tổng doanh thu của 5 casino này mới đạt 930 tỷ đồng, nộp ngân sách khoảng 254 tỷ đồng, tạo việc làm cho khoảng 200 - 500 người/dự án. Ba năm gần đây, các dự án có kinh doanh casino bỗng ồn ào sôi động. Từ những thành phố du lịch như Bà Rịa - Vũng Tàu, Vĩnh Phúc, Đà Nẵng, Quảng Nam cho đến cả vùng miền núi khó khăn như Hà Giang, hay huyện đảo xa xôi như Phú Quốc đều xin làm casino.
Những tập đoàn sòng bài lớn nhất thế giới như Las Vegas Sands, Genting Bhd, Nagacorp, Penn National Gaming cũng dòm ngó tới Việt Nam. Đến mức, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và đầu tư Bùi Quang Vinh, khi chủ trì một cuộc họp bàn về cải cách thể chế hôm 6/3 đã phải thốt lên: "Trước đây chỉ có một tỉnh xin làm casino, nay đã thành 10 tỉnh... Bây giờ tôi đang chịu áp lực rất lớn là tỉnh nào cũng xin làm casino. Tôi mệt mỏi vô cùng". Sự mệt mỏi của Bộ trưởng Vinh là dễ hiểu. Mang tiếng là người cầm trịch, quyết định chấp thuận hay không các dự án casino, nhưng khung pháp lý riêng cho hoạt động kinh doanh này vẫn chưa ra đời.
Trách nhiệm soạn thảo thuộc về Bộ Tài chính. Dự thảo Nghị định kinh doanh casino đã được mổ xẻ tại kỳ họp Quốc hội cuối năm ngoái đã phải gác lại vì còn ngổn ngang quá nhiều ý kiến. Chưa vội bàn đến các điều kiện cụ thể để kiểm soát loại hình kinh doanh được cho là nhạy cảm, không khuyến khích này, chỉ riêng câu hỏi “Việt Nam nên có bao nhiêu casino” cũng đủ cho các nhà quản lý trên rối bời, lúng túng. Song, khi góp ý điều này ở Quảng Ninh, bà Virginia Foote, Chủ tịch Hội đồng thương mại Việt - Mỹ đã khuyến cáo: “Việt Nam chỉ nên xây dựng 1-2 casino đông khách, hơn là xây nhiều casino mà không có khách nào”.
