Hành vi cưỡng đoạt tài sản
Vụ việc ông Võ Văn Minh ở Tiền Giang bị công an khởi tố bị can, tạm giam về hành vi cưỡng đoạt tài sản, sau khi thỏa thuận với công ty Tân Hiệp Phát đổi chai nước Number One có ruồi lấy 500 triệu đồng đang gây ra nhiều tranh luận trái chiều.
Trao đổi với chúng tôi, luật sư Trương Quốc Hòe, Trưởng văn phòng Luật sư Interla (Đoàn Luật sư Hà Nội) cho rằng, trong trường hợp của ông Minh, "dù có ruồi hay không thì hành vi của ông Minh vẫn cấu thành tội cưỡng đoạt tài sản".
Bởi theo luật sư Hòe, căn cứ vào Nghị định 178 /2013/NĐ - CP của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính về an toàn thực phẩm thì đối với lỗi của nhà sản xuất họ có thể bị xử phạt với mức cao nhất là 200 triệu đồng.
Đồng thời, nếu xảy ra hậu quả pháp lý thì nhà sản xuất phải tiến hành khắc phục, có thể tạm dừng sản xuất hoặc là bị kê biên, tịch thu dây chuyền, thiết bị sản xuất sản phẩm có lỗi.
"Ở đây, theo thông tin, ông Minh gọi điện đến Tân Hiệp Phát rồi đưa ra mức yêu cầu bồi thường là 1 tỷ đồng sau đó, rút xuống còn 500 triệu đồng.
So với quy định ở Nghị định 178, thì ở đây rõ ràng hành vi này đã có dấu hiệu cấu thành tội cưỡng đoạt tài sản"- luật sư Hòe nói.
Theo Luật sư Hòe, dù thỏa thuận giữa ông Minh và Tân Hiệp Phát được thực hiện nhưng đây là thỏa thuận trái pháp luật.
"Nếu ông Minh muốn chứng minh quyền, lợi ích chính đáng bị xâm phạm do chai nước của Tân Hiệp Phát gây ra thì phải làm các thủ tục trình báo với cơ quan chức năng có thẩm quyền chứ không được tự ý gọi điện, thỏa thuận như vậy.
Trường hợp gọi điện cho nhà sản xuất như vậy thì ông Minh phải có trách nhiệm bảo vệ nguyên vẹn chai nước đó.
Việc Tân Hiệp Phát tự ý thỏa thuận cũng có lỗi, nhưng ở đây không phải do đơn vị này tự chủ động mà đây là do yêu cầu của ông Minh.
Hành vi của ông Minh có thể nói là lợi dụng vào sản phẩm có lỗi để đưa ra mức đòi hỏi số tiền vượt quá quy định của pháp luật. Đó là cấu thành tội cưỡng đoạt tài sản"- luật sư Hòe nhấn mạnh.
Còn Luật sư Đặng Văn Cường, Trưởng Văn phòng Luật sư Chính Pháp (Đoàn Luật sư Hà Nội) cũng cho rằng, cần xác minh có đúng ông Minh đã yêu cầu công ty phải trả giá cho sự “im lặng” của mình là 1 tỷ đồng, sau đó rút xuống là 500 triệu đồng.
Nếu không đồng ý với yêu cầu đó, Minh đe dọa sẽ “đưa ra Ban bảo vệ người tiêu dùng tỉnh Bình Dương, đưa lên báo chí, in 5.000 tờ rơi để phát nhằm làm mất uy tín công ty”.
"Nếu đúng thông tin như vậy, hành vi của ông Minh là thủ đoạn uy hiếp tinh thần của ban lãnh đạo công ty Tân Hiệp Phát nhằm chiếm đoạt tài sản của công ty này.
Hành vi này thỏa mãn các dấu hiệu cấu thành tội cưỡng đoạt tài sản theo quy định tại Điều 135 Bộ luật hình sự.
Theo đó, người nào đe dọa sẽ dùng vũ lực hoặc có thủ đoạn khác uy hiếp tinh thần để chiếm doạt tài sản thì đã cấu thành tội.
Hành vi này rất nguy hiểm cho xã hội nên pháp luật hiện hành quy định mức tiền cũng không phải từ 2 triệu đồng trở lên.
Chỉ cần có hành vi, hoặc thủ đoạn nhằm uy hiếp tinh thần của người khác để chiếm đoạt tài sản là có thể xử lý về tội danh này.
Vì vậy, việc khởi tố vụ án, khởi tố bị can đối với ông Minh về tội cưỡng đoạt tài sản theo quy định là có căn cứ và đúng pháp luật"- luật sư Cường phân tích.
Luật sư Cường cũng nhấn mạnh, dù trong chai nước có con ruồi hay không thì cũng không liên quan gì tới tội danh của ông Minh, nên việc giám định có con ruồi thật hay không không ảnh hưởng tới kết quả giải quyết vụ án.
"Trong trường hợp này, con ruồi chỉ là nguyên cớ, còn nguyên nhân ở đây là có hành vi của ông Minh.
Hành vi này có tính chất uy hiếp tinh thần của phía Tân Hiệp Phát nhằm mục đích là chiếm đoạt tài sản, còn hậu quả người bị uy hiếp, đe dọa có sợ hay không, có lấy được tài sản hay không thì pháp luật không quy định bắt buộc.
Chỉ cần người nào có hành vi tác động vào ý chí của người khác vì bất cứ lý do gì nhằm buộc họ phải giao tài sản, thì hành vi này là trái pháp luật và có thể bị xử lý theo Điều 135 Bộ luật hình sự.
Và hành vi của ông Minh đã cấu thành tội này"- luật sư Cường nói thêm.
Không phải giao dịch dân sự
Theo Luật sư Cường, việc cho rằng đây là giao dịch dân sự, quan hệ dân sự là không chính xác.
Bởi, trong quan hệ dân sự có hợp đồng mua bán tài sản, hợp đồng trao đổi tài sản… thì đối tượng phải là “tài sản”.
Một tài sản phải có ba quyền năng là quyền chiếm hữu, quyền sử dụng và quyền định đoạt.
"Dù gì thì “con ruồi” này cũng không thể gọi là “tài sản” để mang ra giao dịch dân sự, cũng không phải là tác phẩm nghệ thuật… Còn số tiền 500 triệu đồng thì rõ ràng là tài sản.
Mọi việc tác động vào ý chí của chủ sở hữu, làm chủ sở hữu định đoạt tài sản không phụ thuộc vào ý chí của mình đều là hành vi trái pháp luật, làm cho giao dịch dân sự vô hiệu.
Nếu đến một mức độ nhất định thì sẽ nguy hiểm cho xã hội và lúc đó chuyển hóa từ quan hệ pháp luật dân sự sang quan hệ pháp luật hình sự"- luật sư Cường cho hay.
Theo luật sư Cường, trong vụ "con ruồi" này cũng chưa thể nói là có quan hệ pháp luật dân sự.
"Không có việc chuyển hóa từ quan hệ dân sự (mua bán, trao đổi...) sang quan hệ pháp luật hình sự mà ngay từ đầu đã có dấu hiệu hình sự...
Bởi ông Minh đã sử dụng phương pháp “đàm phán” trái pháp luật để triệt tiêu ý chí, khống chế tinh thần của người khác mà ở đây là Tân Hiệp Phát nhằm chiếm đoạt tài sản, hành vi này, thủ đoạn này mới nên tội…”- luật sư Cường khẳng định.
Đồng thời, Luật sư Cường cũng bày tỏ, đành rằng là nhiều người thì nhiều quan điểm.
Nhưng quan điểm đúng phải là quan điểm dựa trên cơ sở lý luận vững chắc, phải căn cứ vào quy định pháp luật. Với pháp luật hình sự thì không thể “đùa” được.
Nếu quan điểm của người tư vấn sai, không dựa trên cơ sở khoa học, không có cơ sở lý luận vững chắc thì sẽ làm hại cho người phạm tội và nhân thân người phạm tội.
"Ngoài ra, những người khác tưởng rằng thấy sản phẩm lỗi của doanh nghiệp là có quyền yêu cầu trả tiền bằng cách đe dọa, uy hiếp… mà không sao.
Theo đó, rất có thể nhiều người sẽ đi theo vết "xe đổ" của ông Minh, như vậy, hệ lụy rất khôn lường"- luật sư Cường nhấn mạnh.
