Kim Tiểu Long tên thật là Trương Hoàng Kép. Anh là con trai út trong gia đình có bảy anh chị em ở Vĩnh Long. Ba của anh là một người mê hát đờn ca tài tử. Mỗi vụ nông nhàn, ông thường xách đờn đi khắp nơi, vì thế con cái sinh ra ít khi có mặt ông ở nhà.
Người vợ vì buồn giận mà đặt tên con là Đào, Kép để nhắc nhớ ông đừng vì mê hát mà lơ là trách nhiệm làm cha. Khi các con đến tuổi đi học, người cha không đi nữa mà ở nhà đàn hát cho các con nghe.
Chính tiếng đờn ca tài tử hàng đêm của cha đã ngấm vào máu cậu con trai út, khiến anh mê say cải lương cho tới ngày định mệnh đến...
NSƯT Kim Tiểu Long chia sẻ tại talkshow Nghệ sĩ Đối thoại.
Con rồng nhỏ bằng vàng
Trên sân khấu cải lương, Kim Tiểu Long được gọi là bạch mã hoàng tử, vừa hát hay, vừa diễn giỏi lại đẹp trai. Kim Tiểu Long không chỉ hát cải lương, ca cổ, tân nhạc mà còn lấn sân sang lĩnh vực điện ảnh qua bộ phim "Hướng nghiệp". Vậy rút cuộc cơ duyên nào đã đưa anh đến với nghệ thuật?
Hồi tôi học cấp 2 thì anh Năm của tôi là nghệ sĩ Châu Tuấn đang hát ở đoàn tỉnh ngoài Nha Trang. Một lần ba dắt tôi đi thăm anh, sớm hôm sau ba đi về, bỏ tôi lại đoàn.
Ngủ dậy không thấy ba đâu, tôi ngồi khóc hức hức. Tối đó, đoàn diễn vở "Qua cầu thiên mã", tôi được giao đóng vai quân sĩ cầm cây giáo ra sân khấu. Tôi đứng chống cây giáo mà cứ nhìn khán giả cười hoài.
Vậy là bén duyên với nghề. Từ quân sĩ, từ những vai nhỏ như chú Tiểu trong "Lan và Điệp", tôi được giao đóng kép nhì, kép chính.
Còn nghệ danh Kim Tiểu Long thì sao thưa anh?
Lúc đầu đi hát, tôi lấy tên Châu Kiệt theo nghệ danh Châu Tuấn của anh trai. Nhưng lúc đó có nhiều người dùng tên này nên cứ bị nhầm hoài.
Lần đó tôi đi đoàn Sao Ngàn Phương gặp anh Chúc Thanh. Đêm đó đoàn hát ở bến Tròn, Cà Mau gặp đúng ngày trăng tròn. Anh Chúc Thanh gợi ý lấy nghệ danh Tiểu Long.
Tôi suy nghĩ thấy cứ thiêu thiếu cái gì đó, giống như rắn mà không có đầu, vậy là quyết định cúng Tổ nghiệp con gà và xin thêm chữ "Kim" thành Kim Tiểu Long nghĩa là con rồng nhỏ bằng vàng.
Kim Tiểu Long hát trích đoạn "Lệ Khanh" tại talkshow Nghệ sĩ Đối thoại
Đối với các nghệ sĩ, nghệ danh quan trọng vô cùng. Hầu hết đều cho rằng, cái tên quyết định sự nghiệp có lẫy lừng hay không. Sau khi lấy nghệ danh Kim Tiểu Long, sự nổi tiếng có đến với anh nhanh không?
Sau khi đổi nghệ danh này, tôi được khán giả biết tới nhiều hơn. Chủ đoàn Tiếng hát Dương Linh nghe tên tôi, cầm 1.5 triệu qua làm hợp đồng, mời tôi về đoàn.
Đó là một số tiền quá lớn vì trước đó mình chỉ lãnh 15.000, 20.000, cao lắm là 30.000 đồng một đêm, đùng cái được bà bầu đưa cho triệu rưỡi. Tôi mừng lắm. Đêm đó, tôi báo đoàn nghỉ liền để qua Tiếng hát Dương Linh làm kép chính.
Về đây, tôi được chị Linh quan tâm lắm. Đó giờ, tôi chỉ ăn cơm đoàn nên lúc nào cũng gầy nhong, đi hát phải mặc thật nhiều áo để trông to hơn.
Được chị Linh đặc biệt nấu cơm cho ăn, tôi mập lên, trổ mã, nhìn có duyên hơn. Nhưng tôi vẫn ngây thơ, hát xong là mặc quần đùi đi ngồi ăn với đám học sinh.
Cứ thế mỗi đêm hát đều được rất nhiều khán giả tới ủng hộ. Cái tên Kim Tiểu Long nổi lên từ đó.
Được xã hội đen... ái mộ!
Có phải nhờ cái tên Kim Tiểu Long mà anh được đàn anh Kim Tử Long nhận là đệ tử, là em nuôi?
Trong tủ làm tuồng của tôi dán đầy hình của Kim Tử Long. Anh ấy là thần tượng của tôi. Có lần đi Dinh Thầy Thiếm, tôi cầm tấm hình anh Kim Tử Long trước mặt và cầu nguyện:
"Bạch mã hoàng tử" của sân khấu cải lương chụp hình với kỷ niệm chương của Nghệ sĩ Đối thoại.
"Xin Thầy Thím phù hộ cho con được về thành phố, gặp anh Kim Tử Long. Trước là con xin bái anh ấy làm sự phụ, sau là xin anh gieo duyên thêm một lần nữa cho cái tên Kim Tiểu Long của con".
Đúng là cầu được ước thấy. Một ngày, đoàn Tiếng hát Dương Linh về Tây Ninh diễn, một toán khán giả xúi tôi về thành phố. Họ bảo, nếu bây giờ Kim Tiểu Long không về thì vài năm nữa sẽ không còn kịp nữa.
Thế là tôi nghe theo, bỏ đoàn về Sài Gòn. Ngay ngày đầu tiên, tôi đã gặp anh Kim Tử Long ở cùng khách sạn, phòng kế bên.
Tôi đang cầm ổ bánh mì ăn thì anh Kim Tử Long đi ngang. Hồi đó tôi được lên báo Sân khấu rồi, anh Long đi ngang cứ nhìn tôi.
Tôi nghĩ "duyên tới rồi, hôm nay lại được gặp thần tượng ngay tại đây, quá may mắn". Vậy là anh em làm quen. Tôi giới thiệu mình là Kim Tiểu Long hát đoàn tỉnh nay về thành phố gặp được anh mừng quá. Tôi bày tỏ ước muốn làm đệ tử của anh. Anh Kim Tử Long nhận lời và dẫn tôi đi hát, giới thiệu là em nuôi.
Thời điểm anh về thành phố cũng là thời kỳ băng video cải lương đang chiếm lĩnh thị trường. Cái tên Kim Tiểu Long cũng nhờ băng video mà nổi tiếng cả nước. Giai đoạn đó như thế nào thưa anh?
Đúng thế. Thời kỳ đó, cứ 6,7 giờ sáng là tôi tới phim trường, phòng thu, gần như sống và ăn ở phim trường chứ ít khi về nhà.
Đạo diễn Phượng Hoàng là người rất mát tay. Chính anh đã lăng xê Kim Tiểu Long trên lĩnh vực cải lương. Chỉ trong vòng 3 tuồng cái tên Kim Tiểu Long đã được khẳng định trong lòng khán giả.
Ngày đó, người ta chỉ cần nhìn thấy cái tên Kim Tiểu Long là mua băng video về xem mà không cần quan tâm đó là tuồng gì, có hay hay không. Nhưng vai diễn mà anh thương nhất là vai nào?
Trong tuồng "Gió đưa cành liễu", tôi đóng bé An, con của Vũ Linh và Phượng Mai. Đó là vai ấn tượng nhất đối với tôi và với những ai đã xem, cũng như yêu mến Kim Tiểu Long.
Khi tôi đóng vai này, hầu như đi đâu từ trong nước đến hải ngoại, cả những khán giả khó tính nhất cũng ôm tôi khóc.
Có lần tôi về miền Tây, gặp mấy anh xã hội đen, các anh ấy bảo "đó giờ tôi không coi cải lương nhưng tôi biết xem cải lương là vì Kim Tiểu Long. Tại sao Kim Tiểu Long lại hát tuồng đó, tại sao lại làm tôi phải khóc? Hồi nào đến giờ, cha mẹ cũng không thể làm tôi khóc...". Họ vừa nói vừa vả vào mặt mình vì thương quá.
Sau vai An, tôi có nhiều tuồng nữa cũng nổi rần rần như: Chị tôi, Em tôi, Gia tài của mẹ, Tấm lòng của biển, Hàn Mặc Tử, Bên cầu dệt lụa, Tiếng trống Mê Linh, Tô Hiến Thành xử án, Rồng phượng, Anh linh của đất, Không là cát bụi...
Hẳn là cát-xê của anh cũng tăng vùn vụt theo sự nổi tiếng chứ?
Năm 2000, tôi được mời về các đoàn tỉnh để hát tăng cường, kéo khán giả. Lúc đó, tên tôi đã là tên bán vé rồi nhưng mình không biết.
Đoàn tỉnh hỏi lấy bao nhiêu, tôi bảo 2 triệu. Xuống đoàn, mới 5 giờ chiều mà khán giả đông nghẹt, họ chèo xuồng chèo ghe đi xem hát, chen chúc nhau té sông quá trời. Tôi nghĩ "khán giả thương mình đến vậy ư". Tới Cà Mau, thấy lịch của các nhà treo 8 tấm, 10 tấm, hình Kim Tiểu Long đầy các vách dọc đường sông.
Lần sau, đoàn lại mời tăng cường. Lần này, 2 triệu tôi đâu chịu nữa. Họ trả tới 15 triệu luôn. Lúc đó, vàng chỉ có 3,8 triệu một cây.
Người tình trên sân khấu – người vợ trong cuộc đời: Thanh Ngân
Thời kỳ đỉnh cao trong sự nghiệp của Kim Tiểu Long không thể không nhắc đến giai đoạn kết hợp với nghệ sĩ Thanh Ngân. Hai người được mệnh danh là kim đồng – ngọc nữ của sân khấu cải lương sau thời kỳ của Kim Tử Long và Ngọc Huyền. Đó là những kỷ niệm đẹp không thể chối bỏ?
Tôi và Thanh Ngân hát băng video hay sân khấu là khán giả nào cũng thích... nhưng cái gì đẹp rồi cũng phải qua, bi thương hay hạnh phúc chúng tôi cũng đã có đủ cả rồi. Tôi không muốn nhắc lại nữa.
Tôi hiểu lý do. Nghệ sĩ Thanh Ngân thậm chí muốn phủ nhận từng thương anh và có con với anh. Nếu một ngày, được mời tái hợp Thanh Ngân trên sân khấu thì anh có sẵn lòng không?
Tôi chưa bao giờ nghĩ mình sẽ không hát với Thanh Ngân. Tôi luôn sẵn lòng nếu các nhà sản xuất, các đạo diễn cần...
Tôi không muốn làm khó anh nhưng quá khứ là quá khứ, sự thật là sự thật, không ai có thể thay đổi hoặc phủ nhận được. Anh có thể chia sẻ một kỷ niệm vui buồn nào đó khi hát với Thanh Ngân?
Kỷ niệm vui thì nhiều lắm. Lần đó chúng tôi hát tuồng Lan và Điệp được phát trực tiếp trên sóng truyền hình. Mỗi lần nhạc trổ lên "tôi kể người nghe, đời Lan và Điệp..." là tôi bắt vô. Nhưng đêm đó, không biết tôi phân tâm cái gì mà mặt mày ngơ ngác ngó lên trần.
Tính Thanh Ngân nóng lắm. Hai đứa đứng hai góc sân khấu. Đứa bên này, đứa bên kia. Thấy tôi phân tâm, Thanh Ngân mặt mày nhăn nhó "trời ơi"... Về nhà, Thanh Ngân dậm dò dậm cẳng cả đêm (cười).
Tôi có nghe một giai thoại rằng hai người bắt đầu thương nhau từ cái lần... cạo gió. Khi thương Kim Tiểu Long, Thanh Ngân lén cho tiền người yêu mà gói mấy chục lớp giấy, rất chân tình?
Thật ra, đào chính kép chính mà thương nhau thì lên sân khấu, từ ánh mắt đến nụ cười đều mùi lắm. Đào với kép mà không có chút tình cảm thật ngoài đời thì lên sân khấu cũng khó diễn hay được.
Có vẻ như anh vẫn còn thương Thanh Ngân nhiều lắm. Ánh mắt anh mỗi lần nhắc tới Thanh Ngân đều sáng rực và tươi vui?
Lúc nào tôi cũng thương, cũng quý Thanh Ngân hết. Cô ấy từng là người tình trên sân khấu và người vợ trong cuộc đời. Đó là quá khứ đẹp mà tôi luôn trân quý. Dẫu duyên vợ chồng có ngắn ngủi thì tôi cũng không quên thời hoa mộng ấy.
Cảm ơn anh đã chia sẻ!