Tròn 3 năm trước, vào ngày 30/09/2015, chiến dịch quân sự của Nga bắt đầu được triển khai ở Syria. Vào ngày này, Hội đồng Liên bang (Thượng viện Nga) phê chuẩn việc đưa lực lượng viễn chinh sang Syria.
Và ngày hôm sau, 01/10, Không quân Nga chính thức tiến hành các đợt oanh kích, tấn công các mục tiêu của phiến quân đối lập.
Các sự kiện này đã được thực hiện nhờ công tác chuẩn bị hết sức kỹ lưỡng: Lực lượng viễn chinh Nga thiết lập ở căn cứ không quân Khmeimim với tất cả những cơ sở hạ tầng cần thiết, triển khai các vị trí đảm bảo an ninh và đưa các nhóm tác chiến không quân tới đây.
Nhiệm vụ chính của lực lượng viễn chinh Nga ở Syria là chiến đấu chống chủ nghĩa khủng bố quốc tế, đặc biệt là các nhóm khủng bố al-Nusra và Tổ chức Nhà nước Hồi giáo tự xưng (bị cấm ở Nga). Mục đích cao nhất là tiêu diệt những nhóm hồi giáo cực đoan "ở nước ngoài".
Vào tháng 12/2017, Tổng thống Nga Vladimir Putin tuyên bố rằng tất cả các nhiệm vụ của Lực lượng viễn chinh Nga đã hoàn thành. Nhân dịp tròn 3 năm kể từ khi Nga bắt đầu tiến hành chiến dịch quân sự ở Syria, tờ Izvestia đã tiết lộ và tái dựng lại các bước chuẩn bị hết sức bí mật và hiệu quả này.
Lựa chọn vị trí
Một nhóm tiền trạm với các chuyên gia Nga đã tới Syria vào tháng 6/2015. Thành phần nhóm này gồm một số sĩ quan cao cấp và các đơn vị bảo vệ. Nhiệm vụ của họ là nghiên cứu vị trí để thiết lập căn cứ quân sự trong tương lai.
Các nguồn tin cho Izvestia biết, nhóm chuyên gia này đã nghiên cứu một số vị trí để triển khai căn cứ quân sự Nga. Sau khi phân tích kỹ lưỡng, quyết định quan trọng đã được đưa ra, đó là họ đã "chấm" sân bay Basil al-Assad ở tỉnh Latakia.
"Trở lại những năm 1980, ở đây đã từng có một cơ sở của Quân đội Liên Xô, nơi triển khai các hoạt động trinh sát điện tử", một nguồn tin giải thích với Izvestia. Theo đó, sân bay này được các chuyên gia biết rất rõ.
Và gần đó, ở Tartus, có một điểm hỗ trợ hậu cần kỹ thuật của Hải quân Nga, đảm bảo cho việc vận chuyển hàng hóa và vũ khí trang bị một cách hết sức nhanh chóng, thuận tiện.
Tuy nhiên sân bay al-Assad lại có một điểm hạn chế hết sức nghiêm trọng. Ở thời điểm đó, nó nằm quá gần mặt trận. Vào mùa hè năm 2015, các vụ đụng độ giữa phiến quân với quân đội Syria đã diễn ra ở vùng núi thuộc tỉnh Latakia, nơi chỉ cách sân bay này có 30km.
Dù vậy, nhóm chuyên gia tiền trạm vẫn quyết định đề xuất lựa chọn xây dựng một căn cứ không quân ở đây. Cuối cùng, đề xuất này đã được chấp thuận.
Vành đai an ninh
Theo các nguồn tin của Izvestia việc triển khai căn cứ Khmeimim đã được tiến hành bằng một chiến dịch chuẩn bị trước hết sức đặc biệt. Trước khi các máy bay chiến đấu, trực thăng và các vũ khí trang bị được triển khai, cần thiết phải xây dựng một vành đai an ninh ở khu vực này.
Nhiệm vụ đã được giao cho Lực lượng đặc nhiệm và Lực lượng Hải quân đánh bộ Nga.
Cuối tháng 7, đầu tháng 8 năm 2015, đơn vị đặc nhiệm thuộc một trong các lữ đoàn đặc nhiệm thuộc Quân khu phía Nam được giao nhiệm vụ "chiếm giữ" sân bay al-Assad và các khu vực ngoại vi.
Các binh sĩ đặc nhiệm Nga không chỉ kiểm tra mà còn kiểm soát tất cả các tòa nhà và công trình cũng như các cơ hạ tầng quan trọng trên mặt đất.
Sau đó, các đơn vị hải quân đánh bộ thuộc Hạm đội Biển Đen tới đây với nhiệm vụ thiết lập một vành đai bảo vệ xung quanh căn cứ. Họ đã thiết lập các trạm kiểm soát và các vị trí bảo vệ. Sau đó, có thêm xe tăng và pháo binh được điều sang để hỗ trợ lực lượng Hải quân đánh bộ.
Máy bay tiêm kích bom đa năng Su-34 của Nga triển khai ở Syria
Cất cánh
Từ ngày 08/08/2015, "Chiến dịch con thoi Syria" bắt đầu được triển khai. 6 tàu đổ bộ cỡ lớn của Nga đã bắt đầu vận chuyển hàng hóa, vũ khí trang bị. Tới tháng 9, họ đã thực hiện hơn 10 chuyến tàu xuất phát từ các căn cứ của Hạm đội Biển Đen tới cảng Tartus của Syria.
Sau đó, các phương tiện vận tải đường biển khác cũng tham gia vào chiến dịch vận chuyển.
Tại Tartus, Hải quân Nga tiếp nhận hàng hóa và trang thiết bị. Sau đó, các đoàn xe vận tải đã được thiết lập để chở hành tới căn cứ sân bay Basil al-Assad. Theo các nguồn tin của Izvestia, Syria đã hỗ trợ tối đa bằng việc tung các sĩ quan tình báo quân đội Syria (Mukhabarat) vào việc đảm bảo an toàn tuyệt đối cho các đoàn xe vận chuyển.
Không quân Nga "xuất quỷ nhập thần" đến Khmeimim
Vào ngày 07/09, căn cứ không quân Khmeimim bắt đầu tiếp nhận chuyến bay đầu tiên. Hôm đó, tại Latakia, một máy bay vận tải quân sự hạng nặng An-124 Ruslan hạ cánh, ngoài ra còn có 1 máy bay chở khách IL-62M cũng đáp xuống đây. Ngày hôm sau, thêm một chuyến An-124 nữa hạ cánh.
Ở thời điểm "cầu không vận" được triển khai tại căn cứ này, các điểm bố trí vũ khí trang bị, sân đậu máy bay và trực thăng đã được xây dựng. Tại Khmeimim, đường lăn bê tông đã được mở rộng và hệ thống thông tin liên lạc, tác chiến điện tử để đảm bảo bay đã được thiết lập.
Nhiệm vụ của các máy bay quân sự là vận tải binh sĩ và các trực thăng vũ trang Mi-24P cũng như trực thăng vận tải vũ trang Mi-28 AMTSH. Những "con cá sấu" (biệt danh của những chiếc trực thăng vũ trang Mi-24) đã giúp hải quân đánh bộ bảo vệ vành đai an toàn cho căn cứ này.
Tuy nhiên, công việc chính là hộ tống, đảm bảo cho các máy bay cất - hạ cánh. Sự quần đảo liên tục của trực thăng Mi-24 đảm bảo giảm thiểu và quét sạch nguy cơ phiến quân bắn hạ các máy bay ở giai đoạn nguy hiểm nhất của chuyến bay (thời điểm cất-hạ cánh).
Ngày 18/09, các đơn vị phòng không bắt đầu hoạt động ở căn cứ Khmeimim. Hôm đó, 4 chiếc tiêm kích Su-30SM đã tới Syria. Họ đã kiểm tra các chức năng của lực lượng phòng không.
Cả 4 chiếc tiêm kích đa năng hiện đại nhất này được bố trí đậu ở phía cuối đường băng với nhiệm vụ cất cánh bất cứ lúc nào để bảo vệ cho các lực lượng Nga. Kể từ thời điểm đó, tần suất các máy bay tới hạ cánh ở Khmeimim tăng lên từng ngày.
Cho tới ngày 21/09, tại Latakia, ngoài 4 chiếc tiêm kích Su-30SM, đã có thêm 12 chiếc máy bay ném bom tiền tuyến Su-24, một số lượng tương tự máy bay cường kích Su-25 cũng như 4 chiếc máy bay tiêm kích bom đa năng Su-34 đã được triển kai.
Cùng thời điểm, một đơn vị máy bay không người lái Outpost đã bắt đầu hoạt động ở căn cứ. Các loại công trình, nhà cửa, lều bạt đặc biệt đã được gấp rút thiết lập để cất chứa hàng hóa và triển khai công tác bảo đảm kỹ thuật, sửa chữa, bảo dưỡng.
Sự xuất hiện đột ngột và ồ ạt của các máy bay Nga ở Khmeimim đã khiến cả thế giới bàng hoàng, còn Mỹ-NATO sửng sốt vì quá bất ngờ.
Các máy bay chiến đấu Không quân Nga triển khai ở sân bay Khmeimim.
Các chiến dịch bắt đầu
Trước ngày 30/09/2015 lịch sử, Tổng thống Syria Bashar al-Assad đã trực tiếp viết thư gửi tới nguyên thủ Nga, theo đó, người đứng đầu Nhà nước Syria đã đề nghị Tổng thống Vladimir Putin - Tổng tư lệnh các lực lượng vũ trang Nga hỗ trợ quân sự đối với Cộng hòa Ả-rập Syria.
Ông Sergei Ivanov (người sau này trở thành Chánh văn phòng Tổng thống) tuyên bố rằng Nga đã quyết định đáp ứng đề nghị của ông Assad, hoàn toàn dựa trên các lợi ích quốc gia.
Ông nhấn mạnh rằng có những công dân Nga và người nhập cư thuộc Cộng đồng các quốc gia độc lập (CIS) có thể đã gia nhập Tổ chức Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) và một số đã trở về Nga.
Vì thế, ông nhấn mạnh, cần thiết phải hành động để ngăn chặn các nguy cơ từ xa, để Nga không phải đối mặt với nguy cơ bị khủng bố ngay ở trong nước. Hội đồng Liên bang đã quyết định phê chuẩn việc sử dụng các lực lượng vũ trang Nga ở Syria. Tuy nhiên, các hoạt động quân sự chỉ được bắt đầu từ hôm sau.
Cần phải nhấn mạnh rằng một đơn vị quân sự đầy đủ hoạt động 24/24h ở căn cứ Khmeimim chỉ được thiết lập vào thời điểm cuối năm 2015 (trước đó, các đơn vị đồn trú ở đây chỉ được liệt kê như là một phần thuộc các lực lượng vũ trang Nga triển khai ở Syria).
Kết quả
"Hiện nay, Nga đã hoàn thành toàn bộ các mục tiêu ở Syria", Chuyên gia Vladislav Shurygin tuyên bố với Izvestia. "IS đã bị đánh bại hoàn toàn. Với sự hỗ trợ của Không quân Nga, Quân đội Syria đã giải phóng hầu hết các vũng lãnh thổ trước đó bị chiếm đóng bởi IS.
Còn nhóm phiến quân khủng bố al-Nusra đang bị vây chặt ở tỉnh Idlib. Hàng nghìn tay súng khủng bố, những người có thể quay trở về Nga và làm loạn đã bị tiêu diệt".
Vào tháng 12/2017, tổng kết những kết quả của chiến dịch quân sự ở Syria, TT Nga Vladimir Putin đã tuyên bố rằng trong thời gian qua, các phi công Nga đã tiến hành khoảng 24.000 phi xuất và 166 đợt tấn công bằng tên lửa chính xác đã được thực hiện để tiêu diệt các mục tiêu của phiến quân khủng bố.
Lực lượng Nga hoạt động ở căn cứ không quân Khmeimim