Súng trường tấn công hạng nặng ShAK-12
Tiêu chí sản xuất chung của các khẩu súng trường tấn công quân sự kiểu AK của Nga như AK-12 gần đây là phải cân bằng giữa các yếu tố sức xuyên, khả năng mang vác, trọng lượng, độ chính xác và tầm bắn hiệu quả.
Súng trường tấn công hạng nặng ShAK-12 thì ngược lại, nó được Cơ quan An ninh Liên bang Nga (FSB) đặt mục tiêu sử dụng trong một số không gian tác chiến cụ thể, trong đó trọng lượng và tầm bắn hiệu quả không phải là yếu tố quan trọng.
Dựa trên kinh nghiệm về các vụ khủng bố tại Beslan và cuộc khủng hoảng con tin tại nhà hát Moscow vào đầu những năm 2000, FSB nhận thấy sự cần thiết của một vũ khí chiến đấu cận chiến hiệu quả hơn, đặc biệt là trong các tình huống các nhóm khủng bố bắt giữ con tin.
Những người lính FSB Nga trong vụ khủng bố tại Trường học số 1 Beslan trang bị súng trường tấn công AK-74 5,45x39 mm và súng bắn tỉa bắn đạn cận âm VSS Vintorez 9x39mm được cho là không phù hợp với các hoạt động giải cứu con tin.
Adrenaline và một số chất kích thích nhất định có thể ngăn chặn tác động tức thời của vết thương do đạn, nó khiến đối tượng dù đã bị trúng đạn nhưng vẫn có thể có hành động trong một một thời gian nhất định trước khi ngã xuống.
Trong các kịch bản giao tranh trong đô thị, chỉ vài phút hoặc thậm chí vài giây này có thể tạo ra sự khác biệt với số lượng lớn con tin thiệt mạng.
Các viên đạn 12,7х55 mm của ShAK-12 có thể giải quyết vấn đề này bằng cách vô hiệu hóa ngay lập tức các mục tiêu khi bị trúng đạn. Đạn 12,7x55 mm được cho là cải tiến từ đầu đạn 12,7mm thông thường gắn vào vỏ đạn .338 Lapua Magnum (8.6×70mm hoặc 8.58×70mm).
Những viên đạn 33g này có thể vô hiệu hóa các mục tiêu ngay cả với khi chúng nấp sau tường hoặc công sự mỏng. ShAK-12 có tầm bắn hiệu quả trong vòng 100 mét, khá thấp cho mục đích quân sự nhưng đủ cho các giao tranh ở cự ly gần.
Súng trường tấn công hạng nặng ShAK-12.
Với kịch bản về không gian tác chiến đô thị của ShAK-12, tầm bắn hiệu quả ngắn có thể được coi là một tính năng trong thiết kế để giảm thiểu thiệt hại của dân thường.
Ba loại đạn của ShAK-12 làm nổi bật hơn nữa sự tập trung của nhà sản xuất vào tính linh hoạt trong xung đột tại đô thị:
+ Đạn xuyên giáp với sức xuyên cực mạnh để xuyên áo chống đạn cấp 5 hay các công sự hoặc vật cản tương đương 16mm.
+ Đạn cận âm để khả năng giảm thanh hiệu quả tốt nhất.
+ Đạn được phủ các vòng nhôm mỏng để tối đa hóa sức mạnh và giảm sức xuyên không cần thiết khi tác chiến trong không gian hẹp chống khủng bố bắt cóc con tin.
Các biến thể của đạn 12,7х55 mm dành cho ShAK-12.
Để phù hợp với ba biến thể đạn 12,7х55mm có động năng và áp suất khác nhau nói trên, nhà sản xuất đã chọn thiết kế súng kiểu Bullpup (cả bộ khóa nòng lẫn hộp tiếp đạn đều được lắp phía sau cò súng) nòng ngắn.
Mặc dù Bullpup là một biến thể tương đối hiếm đối với súng trường tấn công kiểu AK, nhưng chính thiết kế này giúp giảm chiều dài tổng thể khiến khẩu súng gọn hơn, tạo thuận lợi cho các chiến đấu viên thao tác và di chuyển tốt hơn trong môi trường chật hẹp hoặc cận chiến.
Các nhà sản xuất đã cố gắng bù đắp trọng lượng lớn của đạn 12,7х55 mm so với ShAK-12 bằng cách thiết kế giảm thiểu trọng lượng các bộ phận của súng. Ví dụ như hộp tiếp đạn bằng nhựa hoặc hỗn hợp nhôm và nhựa. Cũng như nhiều biến thể súng trường Bullpup khác, nó sử dụng một báng súng bằng polymer.
Cuối cùng thì ShAK-12 nặng 5,2 kg (tương đối nặng hơn nếu so sánh trọng lượng AK-12 là 3,3 kg) khiến nó quá nặng để tác chiến quân sự dài ngày nhưng vẫn chấp nhận được để tác chiến trong thời gian ngắn trong các hoạt động an ninh.
Sự giống và khác nhau của ShAK-12 và súng bắn tỉa VSSK Vykhlop
Ngay từ khi những hình ảnh đầu tiên của ShAK-12 được tung ra, nhiều người vẫn cho rằng ShAK-12 là phiên bản tự động của súng bắn tỉa VSSK Vykhlop. Tuy nhiên điều này hoàn toàn không chính xác.
Rõ ràng khi nhìn qua thiết kế của ShAK-12 và VSSK Vykhlop có thể thấy nhiều điểm tương đồng như sử dụng cùng một loại đạn 12,7×55mm, cùng thiết kế Bullpup, và thậm chí trông hơi giống nhau nhưng sự khác biệt là rất lớn.
Quan trọng nhất, VSSK Vykhlop là súng trường bắn tỉa không tự động và ShAK-12 là súng trường tấn công tự động với nguyên tắc hoạt động, đối tượng tác chiến và không gian tác chiến hoàn toàn khác nhau.
Súng bắn tỉa VSSK Vykhlop.
Đặc điểm kỹ thuật thiết kế cho cả hai loại súng này được tạo ra sau vụ tấn công khủng bố vào Trường học số 1 ở Beslan.
Lực lượng đặc biệt Nga, dựa trên kinh nghiệm của chiến dịch chống khủng bố ở Beslan, muốn có được vũ khí có khả năng tiêu diệt kẻ địch mặc áo chống đạn hay sau chướng ngại vật.
Ngoài khả năng xuyên cao, cả hai mẫu súng phải có khả năng dừng sau mục tiêu đầu tiên tốt.
Điều thực sự khiến chúng có mối liên hệ chặt chẽ đến vậy là việc chúng được tạo ra để trở thành một hệ thống vũ khí duy nhất cho Lực lượng đặc biệt chống khủng bố của An ninh liên bang Nga.
Đạn 12,7x55mm của ShAK-12 (trái) và VSSK (phải) có sự khác biệt lớn về chiều dài.
Cơ hội xuất khẩu tới đâu?
ShAK-12 được công bố vào năm 2017 và được trưng bày tại Triển lãm của ARMY 2018. Nó giới hạn trong việc sử dụng của FSB ở tác chiến tầm gần và dự kiến sẽ có kết quả thực chiến trong các hoạt động chống khủng bố trong tương lai của Nga.
Tuy nhiên, Nga có một bộ kế hoạch khác cho ShAK-12 vượt ra ngoài biên giới: ShaK-12 đã được mang tới Defexpo 2018 ở Ấn Độ và Trung Quốc đồng thời nó cũng đang được quảng bá rầm rộ như một sản phẩm phục vụ cho xuất khẩu.
Kế hoạch xuất khẩu cụ thể chưa được công bố, nhưng Tập đoàn Rostec - Đơn vị được FSB ủy quyền sản xuất, rất lạc quan:
"Vũ khí của Nga từ lâu đã tự khẳng định mình ở cấp độ quốc tế là các loại vũ khí đáng tin cậy, dễ sử dụng và đáp ứng các yêu cầu hiện đại cho các hoạt động chiến đấu.
ShAK-12 là vũ khí hoàn hảo cho các hoạt động chống khủng bố và các hoạt động quân sự ở các khu vực đô thị đông dân cư, bên trong các tòa nhà và công trình nơi an toàn tối đa của người dân là ưu tiên hàng đầu.
Theo dự kiến, các lực lượng đặc biệt nước ngoài sẽ rất quan tâm đến sản phẩm mới này.".
Cho tới nay ngoài Nga chưa có quốc gia nào trên thế giới đưa vào sản xuất các loại súng và đạn hạng nặng cho mục đích tương tự trong khi đó các loại súng và đạn hiện tại gần như không phù hợp với các mục đích chống khủng bố trong đô thị như đã đề ra ở ShAK-12 và VSSK Vykhlop.
Video giới thiệu về ShAK-12.