Nước ion kiềm được quảng cáo lan truyền với công dụng chữa bệnh, trong đó có ung thư. Nhiều người tiêu dùng tìm mua loại máy này ngoài tác dụng lọc nước, còn là vì nhiều công dụng “thần dược” khác qua lời tư vấn “có cánh” như: chữa đau dạ dày, phòng chống ung thư, ngăn ngừa sự tích tụ của lượng cholesterol trong máu…
Tuy nhiên, theo PGS.TS Trần Thượng Quảng, Phó Trưởng bộ môn Hóa hữu cơ, trường Đại học Bách khoa Hà Nội khẳng định, hiện tại không có bất kỳ bằng chứng khoa học nào hỗ trợ cho ý tưởng rằng nước kiềm có thể điều trị hoặc ngăn ngừa ung thư.
Mặc dù có rất ít nghiên cứu về sự ảnh hưởng của kiềm đối với cơ thể con người, tuy nhiên, mức độ kiềm cao trong nước được cho là có khả năng gây hại cho sức khỏe.
PGS.TS Trần Thượng Quảng khẳng định nước ion kiềm không có tác dụng ngăn ngừa ung thư.
Ông Quảng giải thích: “Nước ion kiềm gần như không thể thay đổi mức độ pH trong máu. Mặc dù cơ thể mỗi người có nhiều cơ chế điều chỉnh phức tạp, liên quan đến việc giữ độ pH bên trong, nhưng mỗi người có cách cân bằng tự nhiên. Với người bị ung thư, các tế bào ung thư tạo ra axit lactic, nhưng nó thường không đủ để thay đổi mức độ pH của toàn bộ cơ thể".
Dù nước uống kiềm được coi là an toàn, nhưng nó có thể tạo ra một số tác dụng phụ tiêu cực bao gồm giảm axit dạ dày tự nhiên, giảm khả năng tiêu diệt vi khuẩn và xua đuổi các mầm bệnh không mong muốn xâm nhập vào máu của bạn. Ngoài ra, sự dư thừa tổng thể của kiềm trong cơ thể có thể gây ra các vấn đề về đường tiêu hóa và kích ứng da.
Quá nhiều kiềm cũng có thể kích động cơ thể, dẫn đến có thể tạo ra các triệu chứng: Buồn nôn, nôn, run tay, co giật cơ bắp, ngứa ran ở tứ chi hoặc mặt, đãng trí. Nhiễm kiềm cũng có thể gây giảm canxi tự do trong cơ thể, có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của xương”, PGS Quảng lưu ý thêm.
Theo tổ chức phi lợi nhuận dẫn đầu tại Mỹ và toàn thế giới Mayo Clinic, uống nước thường xuyên rất tốt cho mọi người. Không có bằng chứng khoa học nào xác minh đầy đủ các tuyên bố của những người ủng hộ nước ion kiềm. Tuy nhiên, có một vài nghiên cứu cho thấy, nước kiềm có thể hữu ích trong một số điều kiện.
Ví dụ, một nghiên cứu năm 2012 cho thấy, uống nước kiềm có ga có độ pH là 8,8 có thể giúp khử hoạt pepsin, enzyme chính gây ra trào ngược axit. Một nghiên cứu khác cho thấy uống nước ion kiềm có thể có lợi cho những người bị huyết áp cao, tiểu đường và cholesterol cao.
Hiện tại không có bất kỳ bằng chứng khoa học nào hỗ trợ cho ý tưởng rằng nước kiềm có thể điều trị hoặc ngăn ngừa ung thư.
Để giải thích về vấn đề này, PGS.TS Trần Thượng Quảng phân tích, nước ion kiềm liên quan đến độ pH của nước. Độ pH là một đại lượng đo độ axit hoặc kiềm theo thang điểm từ 0 đến 14. Ví dụ, dung dịch có độ pH bằng 1 có tính axit cao và dung dịch có độ pH là 13, 14 sẽ cho độ kiềm rất cao. Nước kiềm có độ pH cao hơn nước uống thông thường.
Do đó, một số người tin rằng nó có thể trung hòa axit trong cơ thể. Nước kiềm chứa khoáng chất kiềm và khả năng khử oxy hóa âm tính (ORP). ORP là khả năng của nước hoạt động như một chất chống oxy hóa. Giá trị ORP càng âm, nó chống oxy hóa càng cao.
“Đối với một số người, nước ion kiềm cũng có thể cải thiện các triệu chứng liên quan đến trào ngược axit dạ dày. Tuy nhiên, trong một cơ thể có chức năng bình thường, nước ion kiềm được bán tại các cửa hàng sẽ không gây ra thay đổi đáng kể trong cơ thể. Sự cân bằng axit-bazơ của cơ thể mỗi người là do các bộ phận trong cơ thể tạo ra”, PGS Quảng nhấn mạnh.
Nước chúng ta uống hằng ngày thường có độ pH trung tính là 7,5. Nước ion kiềm có độ pH cao hơn là 8 đến 9. Chỉ số càng cao, kiềm càng nhiều. Con số càng thấp thì càng có tính axit. Theo một nghiên cứu từ năm 2013, nước có độ pH thấp (có tính axit) có xu hướng tác dụng độc hại.
Người ta cho rằng dùng thức ăn và đồ uống có tính axit có thể làm tăng nguy cơ phát triển ung thư. Một số giả thuyết cho rằng, nước ion kiềm sẽ gây đói cho các tế bào ung thư trong cơ thể vì các tế bào ung thư phát triển mạnh trong môi trường axit. Nói chung, nước ion kiềm chỉ có thể có tác dụng hydrat hóa trên cơ thể.