Chúng ta đều đang chứng kiến ảnh hưởng của biến đổi khí hậu tới thời tiết toàn cầu. Nhiệt độ trung bình thay đổi, lượng mưa biến thiên, hướng gió đều đã khác trước, nhưng mọi sự chưa dừng lại tại đó. Theo nghiên cứu mới, rất có thể miền Đông Á nhiều đồi núi sẽ sớm chứng kiến những trận lụt lớn.
Các nhà khoa học nhận định lượng nước mưa khổng lồ sẽ tới từ những con sông khí quyển, là dòng khí ẩm đậm đặc có trong bầu không khí. Chúng có thể gây lũ quét khi va vào những vật cản tương tự sườn núi, đổ ra một lượng nước khổng lồ trong một khoảng thời gian ngắn.
Theo dự đoán, hiện tượng thời tiết này là nguyên nhân sinh ra 20% lượng nước chảy toàn cầu.
Dòng sông khí quyển trải từ Châu Á tới Bắc Mỹ.
Tuy nhiên, lượng nước lớn cùng tiềm ẩn nguy cơ gây thảm họa lũ lụt. Vận động của dòng sông khí quyển chịu ảnh hưởng trực tiếp từ gió và nhiệt độ, hai yếu tố này lại đang biến động mạnh do tác động từ biến đổi khí hậu. Do đó, hành vi của sông khí quyển lại thêm khó dự đoán.
Khoa học đã bỏ nhiều công nghiên cứu sông khí quyển, thế nhưng ta chưa rõ biến đổi khí hậu sẽ ảnh hưởng thế nào tới dòng nước chảy trên không. Theo lời các nhà khí tượng học, các hiện tượng thời tiết cực đoan sẽ ảnh hưởng nặng nề tới xã hội loài người, vậy nên ta cần hiểu rõ cách thức sinh ra những tác động xấu này.
Để giải quyết vấn đề, các nhà khoa học công tác tại Đại học Tsukuba dựng một phần mềm giả lập từ dữ liệu thời tiết thu thập trong suốt 60 năm. Mô hình cho thấy trường hợp xấu nhất có thể xảy ra: các nước Đông Á có thể chứng kiến lượng nước mưa kỷ lục.
“Do ảnh hưởng của nóng lên toàn cầu, sông khí quyển sẽ mang lượng mưa nhiều chưa từng thấy tới vùng Đông Á”, báo cáo mới của các nhà nghiên cứu Nhật Bản kết luận.
Mô hình cho thấy hướng di chuyển của dòng sông khí quyển.
Tuy rằng số dữ liệu trên chỉ đủ để dựng mô hình cho khu vực Đông Á, các nhà nghiên cứu nhận định những phát hiện mới có thể ứng với các vùng khác trên thế giới. Nhiệt độ trung bình toàn cầu tăng đồng nghĩa với lượng ẩm trong không khí cao hơn trước, khiến sông khí quyển rộng hơn, mang nhiều nước hơn và tiềm ẩn nhiều rủi ro hơn. Giới khoa học cho rằng sông khí quyển đã gây ra lũ lớn tại British Colombia, Canada cuối năm ngoái.
“Phát hiện của chúng tôi có thể được áp dụng lên những khu vực khác thuộc khu vực vĩ độ trung bình, nơi các tương tác giữa sông khí quyển và núi có sườn đứng tác động lớn tới lượng mưa trong khu vực, đơn cử như vùng Bắc Mỹ và Châu Âu”, chủ biên báo cáo khoa học mới, Giáo sư Yoichi Kamae nhận định.
“Những khu vực này có thể trải qua những sự kiện mưa thường xuyên, cường độ lớn khi khí hậu ấm lên”.
