Ảnh minh họa
Theo Hiệp hội Hồ tiêu Việt Nam (VPA), trong quý 1/2024, nước ta đã xuất khẩu 8.499 tấn gừng, nghệ và gia vị khác, thu về hơn 14,6 triệu USD. So với cùng kỳ năm ngoái lượng xuất khẩu giảm 33,5% trong khi kim ngạch sụt giảm 1,4%.
Các thị trường xuất khẩu chính của gừng, nghệ và gia vị khác của Việt Nam bao gồm Ấn Độ với 3,748 tấn, chiếm 44,1%. Indonesia đứng thứ 2 với 1.314 tấn, chiếm tỷ trọng 15,5%. Bangladesh và Mỹ là nhà nhập khẩu thứ 3 và thứ 4 của Việt Nam với lần lượt 620 tấn và 317 tấn, chiếm tỷ trọng 7,3% và 3,7%.
Đối với củ gừng, mặt hàng này tuy rất quen thuộc với người dân Việt Nam nhưng ra nước ngoài lại rất được săn lùng và được giá. Huyện Kỳ Sơn (Nghệ An) được coi là “thủ phủ” gừng của Việt Nam. Nhờ khí hậu và điều kiện thổ nhưỡng phù hợp, gừng Kỳ Sơn có chất lượng vượt trội và hương vị đậm đà đặc biệt so với gừng ở những nơi khác. Giống gừng Kỳ Sơn là giống gừng bản địa, gồm 2 loại chính gồm: gừng sừng trâu và gừng dé.
Bên cạnh là mặt hàng xuất khẩu đắt giá, gừng cũng là cây đa dụng, từng bộ phận của đều có lợi cho sức khỏe con người như làm giãn các mao mạch, thúc đẩy quá trình tiết mồ hôi, giúp làm ấm cơ thể từ bên trong, có tác dụng chữa cảm lạnh, dùng pha trà và gia vị cho các món ăn.
Cùng nhóm gia vị với gừng là củ nghệ. Nghệ có nguồn gốc từ Ấn Độ, và dù phổ biến tại Việt Nam là vậy nhưng đây lại là một loại củ gia vị hiếm có khó tìm trên thế giới, chỉ có tại một số quốc gia nhiệt đới như Ấn Độ, Trung Quốc, Việt Nam, Thái Lan, Myanmar và Nilgeria. Việt Nam là một trong những quốc gia có diện tích trồng nghệ lớn nhất thế giới, với hơn 50.000 ha (tính đến năm 2021), chủ yếu ở các tỉnh miền Trung và Tây Nguyên, như Quảng Nam, Quảng Ngãi, Gia Lai, Kon Tum, Đắk Lắk, Đắk Nông...
Hiện nay, nước ta đứng thứ 3 thế giới về cung cấp và chế biến gia vị sau Ấn Độ và Trung Quốc, toàn ngành gia vị Việt Nam có 14 nhà máy có trình độ công nghệ chế biến sâu. Năm 2023, Việt Nam xuất khẩu hồ tiêu, quế, hồi, ớt, đậu khấu, gừng, nghệ… đạt 1,257 tỷ USD.
Riêng xuất khẩu gừng nghệ và một số gia vị khác đạt 34.976 tấn với trị giá xuất khẩu đạt 49,3 triệu USD, tăng mạnh 222,4% so với năm 2022. Thị trường Trung Quốc nhập khẩu nhóm hàng này của Việt Nam nhiều nhất với 10.271 tấn, tăng mạnh 437% so với cùng kỳ. Bangladesh là thị trường thứ 2 với 6.585 tấn, tăng mạnh 100%. Ấn Độ đứng thứ 3 với 4.394 tấn, tăng 50% và Lào đạt 2.927 tấn, tăng 2.401%.
VPA dự kiến trong 5 năm tới, tổng kim ngạch xuất khẩu gia vị của Việt Nam sẽ đạt 2,2 tỷ USD. Hiện Việt Nam vẫn đứng Top 1 thế giới về sản xuất và xuất khẩu. Tuy nhiên, trong bối cảnh có sự cạnh tranh và biến động thị trường thuận lợi cho các cây trồng khác như cà phê và sầu riêng nên diện tích và sản lượng các cây gia vị Việt Nam đang bị giảm.
