Ảnh minh họa
Một ‘mỏ vàng’ dưới lòng đất của Việt Nam đã mang về gần 50 triệu USD trong năm 2023 là nhóm hàng gừng nghệ và gia vị. Theo số liệu thống kê từ Hiệp hội Hồ tiêu Việt Nam, trong năm 2023, xuất khẩu gừng nghệ và một số gia vị khác đạt 34.976 tấn với trị giá xuất khẩu đạt 49,3 triệu USD, tăng mạnh 222,4% so với năm 2022.
Thị trường Trung Quốc nhập khẩu nhóm hàng này của Việt Nam nhiều nhất với 10.271 tấn, tăng mạnh 437% so với cùng kỳ. Bangladesh là thị trường thứ 2 với 6.585 tấn, tăng mạnh 100%. Ấn Độ đứng thứ 3 với 4.394 tấn, tăng 50% và Lào đạt 2.927 tấn, tăng 2.401%.
Đối với củ gừng, mặt hàng này tuy rất quen thuộc với người dân Việt Nam nhưng ra nước ngoài lại rất được săn lùng và được giá. Huyện Kỳ Sơn (Nghệ An) được coi là ‘thủ phủ’ gừng của Việt Nam. Nhờ khí hậu và điều kiện thổ nhưỡng phù hợp, gừng Kỳ Sơn có chất lượng vượt trội và hương vị đậm đà đặc biệt so với gừng ở những nơi khác. Giống gừng Kỳ Sơn là giống gừng bản địa, gồm 2 loại chính gồm: gừng sừng trâu và gừng dé.
Gừng còn có tên gọi khác là sinh khương, can khương,... Bên cạnh là mặt hàng xuất khẩu đắt giá, gừng cũng là cây đa dụng, từng bộ phận của đều có lợi cho sức khỏe con người như. Gừng có vị cay nóng, tính ấm nên khi ăn gừng tươi có tác dụng làm giãn các mao mạch, thúc đẩy quá trình tiết mồ hôi, giúp làm ấm cơ thể từ bên trong, có tác dụng chữa cảm lạnh, dùng pha trà và gia vị cho các món ăn.
Cùng nhóm gia vị với gừng là củ nghệ. Nghệ có nguồn gốc từ Ấn Độ, và dù phổ biến tại Việt Nam là vậy nhưng đây lại là một loại củ gia vị hiếm có khó tìm trên thế giới, chỉ có tại một số quốc gia nhiệt đới như Ấn Độ, Trung Quốc, Việt Nam, Thái Lan, Myanmar và Nilgeria.
Ở Việt Nam, nghệ cũng là một cây trồng có ở nhiều nơi, từ vùng đồng bằng ven biển đến vùng núi cao trên 1500 m, thậm chí tại nhiều nơi còn mọc hoang ở các đồng ruộng, nương rẫy.
Việt Nam là một trong những quốc gia có diện tích trồng nghệ lớn nhất thế giới, với hơn 50.000 ha (tính đến năm 2021).
Nghệ được trồng chủ yếu ở các tỉnh miền Trung và Tây Nguyên, như Quảng Nam, Quảng Ngãi, Gia Lai, Kon Tum, Đắk Lắk, Đắk Nông... Nghệ Việt Nam có chất lượng tốt, hàm lượng curcumin cao, từ 3-5%.
Theo Hiệp hội Hồ tiêu Việt Nam, trong năm 2022, nước ta đã thu về hơn 23,1 triệu USD từ các loại gia vị bao gồm gừng, nghệ và các loại gia vị khác với Ấn Độ là thị trường chủ chốt, ngoài ra Trung Quốc và Mỹ cũng cực kỳ ưa chuộng mặt hàng này của Việt Nam.
Theo các chuyên gia, dự kiến tổng kim ngạch xuất khẩu các mặt hàng gia vị của Việt Nam đến năm 2025 có thể đạt khoảng 2 tỷ USD, với khối lượng xuất khẩu khoảng 500.000 tấn. Để đạt mục tiêu này, các địa phương phát triển cây gia vị theo quy hoạch, hỗ trợ các doanh nghiệp xây dựng thương hiệu, đưa tiến bộ khoa học, kỹ thuật vào sản xuất, nâng cao chất lượng sản phẩm.