Rừng quốc gia Cúc Phương nằm giữa lòng dãy núi Tam Điệp hùng vĩ. Cách Hà Nội 120km, Cúc Phương chính thức trở thành vườn quốc gia đầu tiên của Việt Nam vào ngày 7 tháng 7 năm 1962. Vị trí nằm ở khu vực Đông Bắc Bộ, tiếp giáp với vùng núi Tây Bắc và thuộc địa phận ba tỉnh Ninh Bình, Hòa Bình, Thanh Hóa.
Thiên nhiên hoang dã của khu rừng nguyên sinh
Với tổng diện tích là 22.408 ha, nơi đây có vẻ đẹp thiên nhiên thu hút và hệ sinh thái đa dạng. Ngoài ra, khu vực vườn quốc gia Cúc Phương cũng lưu lại nhiều giá trị văn hóa, lịch sử độc đáo. Từ đó, biến nơi đây thành một khu du lịch nổi tiếng.
Cúc Phương được thiên nhiên ưu ái ban tặng hệ sinh thái đa dạng và phong phú. Nơi đây có tới 2234 loài thực vật bậc cao và rêu, 122 loài bò sát và lưỡng cư, 66 loài cá, gần 2000 loài côn trùng, 135 loài thú, 336 loài chim cư trú. Trong đó có nhiều loài được ghi vào sách đỏ, đây là điểm đến hấp dẫn cho những người yêu thiên nhiên.
Trên hành trình lạc vào đại ngàn, bạn sẽ thi thoảng lọt mình dưới một vòm đại linh thụ. Có thể, đó là cây Đăng, cây Vù Hương hoặc cây Sấu. Và, ở cánh rừng nức tiếng này, ai cũng biết đến cây chò với "danh hiệu" ngàn năm.
Là một người đã khám phá đại ngàn này, anh Vũ Văn Mừng chia sẻ "Bạn sẽ thốt lên "thật kì diệu" nếu biết rằng, khi vị "đại trưởng lão" ấy chớm bước vào giai đoạn mãn tận vòng đời phi thường của mình thì xung quanh đó, đã hiên ngang một quần thể chò hàng trăm, hàng ngàn năm. Chúng đang tràn đầy sinh lực vươn lên đón sáng như một sự tiếp nối bền bỉ và vi diệu của thế giới thực vật".
Khó có thể nói đi rừng Cúc Phương mùa nào đẹp nhất, bởi mỗi mùa khu rừng này lại có những điểm độc đáo riêng hấp dẫn du khách.
Tháng 2 đến tháng 4 là lúc tiết trời vào hè, cây cối xanh tươi, mát rượi, đi mùa này tuyệt đẹp và mát mẻ, đường đi khô ráo thuận tiện, bạn có thể quan sát hệ động thực vật cực kỳ phong phú vào thời điểm này.
Cuối tháng 4 đến hết tháng 5: Một mùa du lịch tuyệt vời dành cho bạn. Đặc biệt bạn còn thỏa thích chiêm ngưỡng những đàn bướm hàng ngàn con tuyệt đẹp.
Tháng 6 đến tháng 8: Nếu bạn muốn đi du lịch khám phá trải nghiệm thiên nhiên, đây là thời gian lý tưởng nhất để tham quan Vườn quốc gia Cúc Phương.
Tháng 9 đến tháng 10: Vẫn còn thích hợp để đi tham quan, khám phá, cắm trại ở rừng.
Tháng 11 đến tháng 1: Bước vào mùa đông, trời mưa kéo dài nhiều ngày, đường trơn trượt, đi rừng nguyên sinh lúc này không phải là lựa chọn sáng suốt cho bạn.
Các loại dây leo ở đây cũng là một kỳ quan của tạo hóa. Lần đầu tìm về với rừng già, chắc hẳn ai đó cũng sẽ rất ngạc nhiên khi được sờ nắn một dây leo Ban Bàm (Entada tonkinensis) khổng lồ, đường kính gốc tới 0,5m, chạy đi hàng cây số vắt ngang giữa rừng như một chiếc võng trời.
Bởi là rừng mưa nhiệt đới trên núi đá vôi điển hình, nên khắp diện tích hơn 22.000ha rừng Cúc Phương, mỗi một cây xanh, mỗi một dây leo hay nhành hoa dại, dù rất khẳng khiu và bé nhỏ nhưng chúng đều đã ở đó đến hàng trăm năm có lẻ.
Hành trình chinh phục rừng Cúc Phương
Rừng quốc gia Cúc Phương là một nơi đáng để trải nghiệm. Du khách có thể khám phá thảm thực vật. Với đặc trưng là rừng mưa nhiệt đới, nơi đây có thời tiết mát mẻ, hệ sinh thái độc đáo, đặc biệt là loài voọc mông đen trắng.
Trong khi đó, trung tâm cứu hộ, bảo tồn và phát triển sinh vật sẽ là nơi du khách chứng kiến tận mắt nhiều loài linh trưởng. Đồng thời, bạn có thể tìm hiểu thêm nhiều kiến thức thú vị về các loài sinh vật.
Ngoài ra, du khách có thể ghé thăm bảo tàng Cúc Phương. Đây là nơi trưng bày những mẫu sinh vật. Du khách có thể tìm hiểu thông tin về nhiều loài côn trùng ở đây. Nếu bạn yêu tự nhiên và hứng thú với sinh giới thì đây sẽ là địa điểm nên ghé thăm.
Bằng những thiết bị hiện đại và phương pháp phân tích khoa học nhiều công trình nghiên cứu đã chứng mình thuở xa xưa Cúc Phương từng là đáy biển. Đỉnh Mây Bạc cao hơn mặt nước 648 mét nghĩa là biển đã lùi xa lắm.
Đâu đó trên vách đá còn ghi nhận dấu vết bào mòn của sóng nước được lưu giữ, mà thời gian không xóa được. Qua phong hóa của nắng, mưa, của nóng lạnh, qua bao thăng trầm của cơ tạo đã biến đổi thành các dạng vật chất, tồn sinh thành núi rừng kỳ vĩ và huyền diệu như hôm nay.
Trong quá trình biến đổi từ ngày xưa, địa chất nơi đây đã tạo ra một hệ sông suối ngầm trong lòng Cúc Phương. Mỗi bước chân của du khách dưới tán rừng chính là đi trên những nắp đậy, những dòng sông, những hang động.
Mỗi khi mưa, nước dồn vào các miệng phễu, chảy đến các sông suối ngầm chằng chịt. Hệ thống đó như cái túi đựng nước, phân phối dần ra các hồ, suối lộ thiên, quanh năm nước róc rách chảy như một bản nhạc rừng không bao giờ tắt.
Mặt khác, nơi đây còn là một bảo tàng thiên nhiên tuyệt vời lưu giữ nhiều dấu tích của sự sống từ thời tiền sử. Các nhà khoa học khảo cổ, lịch sử đã và đang công bố nhiều phát hiện có giá trị đặc biệt, nhất là về cổ sinh học và khảo cổ học, gắn với hệ thống hang động khô.
Trong đó có thể kể đến như động Người Xưa, hang Con Moong… những di chỉ khảo cổ học gắn với người Việt cổ có niên đại cách ngày nay từ 7.000 đến 12.000 năm, đã trở thành những điểm tham quan quen thuộc của hàng triệu du khách trong nước và quốc tế.
Vườn Quốc Gia Cúc Phương được xem là báu vật mà Mẹ thiên nhiên ưu ái ban tặng. Với hệ sinh thái đa dạng, thảm thực vật trù phú cùng sự góp mặt của nhiều động vật và các di chỉ khảo cổ có giá trị, vườn là điểm dừng chân hoàn hảo dành cho các tín đồ đam mê khám phá.