Trong hệ Mặt Trời, sao Kim được biết đến là một trong những hành tinh có điều kiện khắc nghiệt nhất với nhiệt độ bề mặt có thể lên tới 450 độ C, đủ để nung chảy cả chì và kẽm. Bầu khí quyển của sao Kim cũng vô cùng dày đặc, với áp suất gấp 90 lần so với Trái Đất và chứa đầy axit sulfuric. Tuy nhiên, các nhà thiên văn học vừa công bố phát hiện hai loại khí trong bầu khí quyển của sao Kim, phosphine và amoniac, có thể là dấu hiệu của sự sống.
Phát hiện này, được trình bày tại hội nghị thiên văn quốc gia ở Hull, đã củng cố thêm bằng chứng về sự tồn tại của khí phosphine trên sao Kim - một loại khí có mùi hăng và từng gây ra nhiều tranh cãi. Trước đó, vào năm 2020, một tuyên bố về việc phát hiện phosphine trên sao Kim đã gây xôn xao dư luận, nhưng sau đó đã bị phản bác do các quan sát tiếp theo không thể tái tạo được kết quả. Tiến sĩ Dave Clements (giảng viên vật lý thiên văn tại Đại học Hoàng gia London) cùng các đồng nghiệp đã sử dụng kính viễn vọng James Clerk Maxwell (JCMT) đặt tại Hawaii để theo dõi dấu hiệu của phosphine theo thời gian. Kết quả cho thấy, việc phát hiện ra loại khí này dường như tuân theo chu kỳ ngày đêm của sao Kim. "Phát hiện của chúng tôi cho thấy rằng phosphine bị phá hủy khi tiếp xúc với ánh sáng Mặt Trời", Tiến sĩ Clements cho biết.
Mặc dù chưa thể khẳng định chắc chắn về nguồn gốc của phosphine, nhưng giới khoa học đưa ra hai giả thuyết chính. Giả thuyết thứ nhất cho rằng phosphine được tạo ra bởi các quá trình hóa học mà con người chưa hiểu rõ. Giả thuyết thứ hai, hấp dẫn hơn, là phosphine có thể là sản phẩm của sự sống. Trên Trái Đất, phosphine được tạo ra bởi các vi sinh vật sống trong môi trường thiếu oxy, chẳng hạn như trong ruột của lửng mật và phân chim cánh cụt.
Trong một nghiên cứu khác, Giáo sư Jane Greaves (nhà thiên văn học tại Đại học Cardiff) đã trình bày những quan sát sơ bộ từ kính viễn vọng Green Bank cho thấy sự hiện diện của amoniac. Amoniac là một loại khí trên Trái Đất được tạo ra bởi các quy trình công nghiệp hoặc vi khuẩn chuyển đổi nitơ.
Mặc dù cả hai phát hiện này đều rất thú vị, nhưng các nhà khoa học vẫn thận trọng. Giáo sư Nikku Madhusudhan (nhà vật lý thiên văn tại Đại học Cambridge), người không tham gia vào nghiên cứu nào, cho biết cần thêm dữ liệu để xác nhận kết quả. "Nếu họ thực sự xác nhận được sự hiện diện của phosphine và amoniac một cách chắc chắn, thì khả năng chúng có nguồn gốc sinh học sẽ cao hơn", Giáo sư Madhusudhan nhận định.
Mặc dù sao Kim có môi trường khắc nghiệt trên bề mặt, nhưng ở độ cao khoảng 50km, nhiệt độ và áp suất lại gần với điều kiện trên Trái Đất hơn, có khả năng tồn tại các dạng sống vi sinh vật. Tiến sĩ Robert Massey (Phó giám đốc điều hành tại Hiệp hội Thiên văn Hoàng gia) cho biết: "Đây là những phát hiện rất thú vị, nhưng cần nhấn mạnh rằng kết quả chỉ là sơ bộ và cần nhiều nghiên cứu hơn nữa". Tuy nhiên, Tiến sĩ Massey cũng bày tỏ sự hào hứng: "Thật hấp dẫn khi nghĩ rằng những phát hiện này có thể là dấu hiệu của sự sống hoặc một số quá trình hóa học chưa được biết đến. Sẽ rất thú vị để xem những nghiên cứu sâu hơn sẽ khám phá ra điều gì trong những tháng và năm tới".
